Màn “ảo thuật” của các quan chức Bộ GD-ĐT

Bắt đầu từ một lá đơn xin lập trường

Trong một lá đơn đề ngày 21-12-1994, ông Vương An Dương - với tư cách hiệu trưởng, Chủ tịch Ban Quản trị ĐH Quốc tế Kuala Lumpur, Thanh Đảo, Đài Bắc - đã đứng đơn xin thành lập Trường ĐHQTCA. Ngày 26-12-1994, Vụ trưởng Vụ Quan hệ quốc tế - Bộ GD-ĐT Trần Văn Nhung (nay giữ chức Thứ trưởng Bộ GD-ĐT) đã có báo cáo gởi Bộ trưởng Bộ GD-ĐT lúc bấy giờ (Trần Hồng Quân) về việc ông Vương An Dương - Chủ tịch Ban Quản trị, Hiệu trưởng Trường ĐH Quốc tế Kuala Lumpur, Thanh Đảo, Đài Bắc - muốn vào Việt Nam tháng 1-1995 để tìm hiểu tình hình thành lập Trường ĐHQTCA. Trong báo cáo, ông Nhung nhấn mạnh: “Nếu sau này, cấp trên cho phép ông Vương An Dương thực hiện việc thành lập Trường ĐHQTCA cũng sẽ có những lợi ích nhất định cho cả hai bên”. Trong thời gian làm thủ tục xin phép thành lập Trường ĐHQTCA ở Việt Nam, ngày 20-1-1995, Trường ĐH Ngoại ngữ Hà Nội và Trường ĐH Quốc tế Kuala Lumpur, Thanh Đảo, Đài Bắc đã ký thỏa thuận hợp tác, theo đó hai bên sẽ liên kết đào tạo cấp bằng cử nhân và tiến sĩ. Ngày 25-3-1995, Thứ trưởng Bộ
GD-ĐT Vũ Ngọc Hải (nay chuyển qua làm công tác khác) gởi công văn lên Văn phòng Chính phủ chính thức xin phép hợp tác đào tạo với ĐH Quốc tế  Đài Bắc của ông Vương An Dương. Công văn có đoạn ghi: “Quá trình hợp tác sẽ tiến hành từ thấp đến cao... dần dần tiến tới xây dựng Trường ĐHQTCA, Hà Nội (hoặc một trường ĐH dân lập mang tên khác, lúc đó sẽ lựa chọn và quyết định)”.

Con đường từ “không” đến “có”

Như vậy, Trường ĐHQTCA là trường đang được ông Vương An Dương xin phép thành lập tại Việt Nam chứ chưa có trên thực tế. Lãnh đạo Bộ GD-ĐT cũng biết rất rõ về điều này. Thế thì bằng “phép thuật” nào Trường ĐHQTCA được sinh ra và xuất hiện trên các loại văn bản, giấy tờ chính thức của Bộ GD-ĐT (khiến mọi người lầm tưởng có một Trường ĐHQTCA nào đó bên Đài Loan do ông Vương An Dương làm hiệu trưởng) và tiếp sau đó phát sinh một loạt chuyện “dở khóc, dở cười” về hoạt động liên kết đào tạo với Trường ĐH Ngoại ngữ Hà Nội mà Báo Người Lao Động đã đưa tin trước đây?

Sắp xếp lại các loại văn bản liên kết đào tạo giữa ĐH Ngoại ngữ Hà Nội và ĐH Quốc tế Kuala Lumpur, Thanh Đảo, Đài Bắc theo thứ tự thời gian, chúng tôi thấy tên lúc đầu của ngôi trường do ông Vương An Dương làm hiệu trưởng và chủ tịch ban quản trị là ĐH Quốc tế Kuala Lumpur, Thanh Đảo, Đài Bắc (đơn xin lập trường ĐHQTCA ngày 21-12-1994), thế nhưng khi đơn được dịch sang tiếng Việt thì tên trường bị dịch sai thành ĐH Quốc tế Colombo, Thanh Đảo, Đài Bắc. Đến công văn số 3358/QHQT ngày 22-5-1995 do Vụ trưởng Vụ Quan hệ quốc tế - Bộ GD-ĐT Trần Văn Nhung ký gởi Bộ Ngoại giao, tên trường ĐH Quốc tế Kuala Lumpur, Thanh Đảo, Đài Bắc bị biến thành ĐHQTCA Đài Bắc (?!). Và cuối cùng, tại “Bản đồng ý về hợp tác đào tạo” ngày 6-6-1995 do Phó Vụ trưởng Vụ Quan hệ quốc tế - Bộ GD-ĐT Trần Kim Lan ký, tên trường chính thức biến thành ĐHQTCA (?!). Ngay sau đó, “Bản đồng ý về hợp tác đào tạo” được dịch sang tiếng Anh là “License for Joint - Operation of Training issued by Ministry of Education and Training, SR Vietnam” (giấy phép liên kết đào tạo do Bộ GD-ĐT nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam cấp). Bản dịch này do ông Đào Đức Chính, đại diện Văn phòng Kinh tế - Văn hóa Việt Nam tại Đài Bắc, chứng nhận là đúng với nguyên bản (?!). Cầm bản dịch tiếng Anh này, ông Vương An Dương hiểu rằng Trường ĐHQTCA do ông xin phép đã được thành lập! Ngày 10-6-1995, hiệu trưởng ĐH Ngoại ngữ Hà Nội và ông Vương An Dương lúc này nghiễm nhiên là hiệu trưởng ĐHQTCA - ký một thỏa thuận phê duyệt con dấu của ĐHQTCA dưới tên tiếng Anh là Asia International University và ngày 17-11-1995 ĐH Ngoại ngữ Hà Nội và ĐHQTCA chính thức ký thỏa thuận liên kết đào tạo. Đến đây thì một trường ĐH “ma” đã chính thức ra đời!

Tất nhiên, công luận không thể ngây thơ để dễ dàng tin rằng “có sự nhầm lẫn về mặt chữ nghĩa” của một vài quan chức lãnh đạo Bộ GD-ĐT trong khi thi hành công vụ. Vụ Trường ĐHQTCA cần phải được làm rõ, nhất là trách nhiệm của các cá nhân có liên quan. Đây cũng là bài học “đắt giá” về sự quản lý lỏng lẻo của Bộ GD-ĐT.