Mệt mỏi với doanh nghiệp “chạy Uber”

Qua đợt thanh tra 9 doanh nghiệp (DN) vận tải có sử dụng phần mềm Uber tại TP HCM, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) nhận định hoạt động Uber tại TP HCM không chỉ không đúng với nội dung giấy chứng nhận đầu tư mà còn tìm cách đối phó với các cơ quan chức năng.

Nhiều doanh nghiệp sai phạm

Kết quả thanh tra 9 DN vận tải cho thấy đa số các DN đều không chấp hành đầy đủ các quy định và điều kiện về kinh doanh vận tải bằng ô tô theo Nghị định 86 của Bộ GTVT. Theo đó, hầu hết các DN đều không xuất trình danh sách phương tiện hoặc không cung cấp danh sách, số lượng phương tiện tham gia kinh doanh vận tải (có sử dụng phần mềm Uber). Các DN cũng cho biết giá cước của xe sử dụng phần mềm Uber không do các DN quy định mà do Công ty Uber quy định và DN chỉ được hưởng 80% giá cước, còn lại 20% thuộc về Công ty Uber.

Thanh tra Sở GTVT TP HCM kiểm tra các xe có sử dụng phần mềm Uber tại nhà ga Tân Sơn Nhất

Trên phần mềm quản lý Uber, thông tin hoạt động vận chuyển của xe như hành trình, giá cước đều do Công ty Uber quản lý, thậm chí điều hành cả hoạt động kinh doanh vận tải của xe và tài xế.

Theo ông Lê Hồng Việt, Phó Chánh thanh tra Sở GTVT, đơn vị này vẫn tiếp tục kiểm tra ngoài hiện trường. Tuy nhiên, công tác kiểm tra gặp rất nhiều khó khăn, lực lượng chức năng phải dùng nghiệp vụ, mật phục mới xử lý được một trường hợp vi phạm nhưng sau đó bị Công ty Uber đối phó bằng các biện pháp kỹ thuật. Chưa kể, qua thanh tra các DN là đối tác của Uber dù không đáp ứng các điều kiện kinh doanh vận tải nhưng họ không hợp tác và thường từ chối cung cấp thông tin liên quan đến Uber. Ngay cả khi kiểm tra hiện trường, khi lái xe đến nộp phạt thường có một luật sư của Uber đi bên cạnh nên rất khó thu thập các thông tin!

Vẫn hoạt động dù đã bị thu hồi giấy phép

Qua thanh tra cũng phát hiện Công ty TNHH Đầu tư thương mại vận chuyển và Du lịch Minh Hải (1 trong 9 DN đối tác của Uber) dù đã bị Sở GTVT thu hồi giấy phép kinh doanh vận tải ngày 26-12-2014 nhưng tại thời điểm kiểm tra (tháng 1-2015), công ty này vẫn hoạt động ngành nghề vận tải. Ngoài ra, Uber cũng hợp đồng một số phương tiện bên ngoài nên xe không có phù hiệu, hợp đồng vận tải theo quy định.

Đưa chúng tôi xem một bản hợp đồng gọi là “Thỏa thuận về hợp tác và hỗ trợ” giữa Công ty Uber với một DN ở TP HCM, ông Việt phân tích: Trong thỏa thuận, DN này sẽ nhận 192 triệu đồng/tháng cho 4 xe Toyota Innova và tài xế trong giờ làm việc, theo đó mỗi xe phải phục vụ 20 giờ/ngày và 30 ngày/tháng. Thu thập thông tin từ 2 DN khác thì mức hỗ trợ là 88.000 đồng/giờ/xe và 160.000 đồng/giờ/xe (vì các xe này sang trọng hơn). Đây là hành vi cạnh tranh không lành mạnh cũng như hoạt động của Công ty Uber không đúng với nội dung giấy chứng nhận đầu tư với ngành nghề là dịch vụ tư vấn quản lý và nghiên cứu thị trường (do UBND TP cấp ngày 30-8-2014). Mặt khác, Uber cũng không thực hiện đúng cam kết của công ty này là chỉ hợp tác với các đơn vị kinh doanh vận tải đủ điều kiện cũng như luôn chấp hành các quy định pháp luật của Việt Nam.

Khiếu nại Uber: Bay qua Hà Lan

Trong văn bản gửi Thanh tra Bộ GTVT, giám đốc Sở GTVT đánh giá: Uber kinh doanh đa quốc gia nên được tổ chức tư vấn luật rất chặt chẽ và “khôn khéo”. Hầu hết các “Điều khoản về đối tác” và “Điều khoản sử dụng” cũng như “Thỏa thuận về hợp tác và hỗ trợ” đều đẩy trách nhiệm cho các tổ chức, cá nhân khi làm đối tác hay khách hàng của họ. Họ lợi dụng việc hầu hết người đăng ký tham gia bắt buộc phải chọn đồng ý các điều khoản như một bước chuyển tiếp trong quá trình đăng ký tham gia mà đưa đối tác vào thế bất lợi bởi hầu hết người tham gia ở Việt Nam đều không đọc và nghiên cứu nội dung. Chưa kể, tất cả các văn bản trên được Uber đúc kết một câu “… các điều khoản được điều chỉnh và hiểu theo luật pháp của Hà Lan. Khi xảy ra tranh chấp, khiếu nại sẽ được đệ trình và xử lý tại tòa án có thẩm quyền tại Amsterdam, Hà Lan”. Như vậy, chỉ có hành khách đi xe, đối tác của Uber và chủ xe sẽ chịu mọi rủi ro, riêng Uber không chịu trách nhiệm gì.

Một cán bộ của Sở GTVT cũng cho rằng cần thiết nên kiến nghị một giải pháp “mạnh” cụ thể là kiến nghị Chính phủ bổ sung Nghị định 171 về việc tạm giữ phương tiện 1-2 tháng đối với những phương tiện sử dụng phần mềm Uber nhưng không tuân thủ quy định về kinh doanh vận tải. Như vậy, các đối tác Uber sẽ không xem thường luật pháp bởi hiện nay có thông tin cho rằng lái xe sử dụng phần mềm Uber vi phạm sẽ được “bao phạt”!.

Giám đốc Sở GTVT TP HCM cũng vừa có văn bản kiến nghị Thanh tra Bộ GTVT tiếp tục nghiên cứu, tham mưu Bộ GTVT làm việc với các bộ, ngành liên quan tiếp tục làm rõ vai trò điều hành của Công ty Uber trong hoạt động kinh doanh vận tải bằng ô tô. Dự kiến, tuần sau lãnh đạo sở sẽ mời Công ty Uber đến làm việc.