Minh bạch tài sản để chống tham nhũng

Chiều 2-11, thảo luận tổ về dự án Luật Phòng chống tham nhũng (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội (ĐBQH) cho rằng muốn phòng chống tham nhũng (PCTN) hiệu quả thì phải minh bạch tài sản và kiểm soát được thu nhập, nhất là của những người có chức quyền cũng như lập một ban chỉ đạo có hiệu năng, sức mạnh.

Lãnh đạo càng cao, tài sản càng phải minh bạch

Không chỉ chống tham nhũng trên phương diện cá nhân lãnh đạo, ĐB Huỳnh Ngọc Ánh (TPHCM) đề nghị các cơ quan phải công khai, minh bạch các nhiệm vụ và quyền lợi của mình. Nếu không thì người dân làm sao biết được. Ví dụ, Ngân hàng Nhà nước “rót tiền” về đâu đó thì Chính phủ phải biết việc “rót tiền” như vậy đúng hay sai. Việc cho các tập đoàn vay bao nhiêu tiền thì cấp nào phải được biết? Phải như thế mới kiểm tra được coi có sai phạm hay không.

Ở góc độ khác, ĐB Nguyễn Đình Quyền (Hà Nội) quan ngại vì dự luật chưa khắc phục được những hạn chế, yếu kém hiện tại. ĐB Quyền nói: “Kê khai, minh bạch tài sản thực tế chỉ là hình thức, không đạt được yêu cầu đặt ra. Sau 6 năm Luật PCTN ra đời, ta vẫn loay hoay việc kê khai tài sản, trong khi đây là việc quan trọng nhất trong PCTN. Không kiểm soát được tài sản thì nói gì tới phòng chống được tham nhũng”.

Nhằm hạn chế tính hình thức trong kê khai hiện nay, ĐB Đinh Xuân Thảo (Hà Nội) đề nghị dự luật nên quy định chặt nội dung này theo hướng thực chất, trong đó chú ý tới việc làm rõ nguồn gốc của tài sản. Đồng thời phải quy định cụ thể cơ chế xác minh, thẩm tra tài sản.

Đa số ĐB đồng tình với việc công khai kê khai tài sản trước mắt chỉ nên ở nơi công tác, chưa nên công khai tại nơi cư trú vì như vậy sát thực tế và dễ kiểm soát hơn. ĐB  Nguyễn Thị Ngọc Thanh (Hà Nội) đề xuất  thêm: Khi có đủ công cụ để quản lý thì nên công khai các hồ sơ  tài sản, thông tin của cán bộ công chức  trên mạng để những ai quan tâm đều có thể xem được, giúp nâng cao hiệu quả giám sát.

Tổng Bí thư làm trưởng Ban Chỉ đạo PCTN?

Do dự thảo Luật PCTN bỏ quy định Thủ tướng đứng đầu Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN (Ban Chỉ đạo) nhưng lại chưa nêu cụ thể ban chỉ đạo này sẽ chuyển về đâu và do ai đứng đầu nên đã tập trung khá nhiều ý kiến. ĐB Bùi Nguyên Súy (Nam Định) băn khoăn tới đây, Ban Chỉ đạo sẽ chuyển về Bộ Chính trị, do Tổng Bí thư làm trưởng ban. “Bây giờ Ban Chỉ đạo vừa làm công tác Đảng vừa làm công tác chống tham nhũng cũng là vấn đề. Vậy quản lý Nhà nước có hiệu quả không, có hiệu lực không?” - ĐB Suý đặt vấn đề.

Đồng tình, ĐB Lê Đông Phong (TPHCM) đề nghị làm rõ việc chuyển Ban Chỉ đạo về Đảng thì hoạt động cụ thể thế nào. “Ban Chỉ đạo không chỉ là công tác chỉ đạo mà quan trọng phải là thiết chế để trực tiếp làm công tác PCTN. Nó đòi hỏi phải có địa vị pháp lý trong thanh tra, giám sát, trực tiếp điều tra xử lý thì lại chưa được nêu rõ” - ĐB Phong nói.

ĐB Đỗ Văn Đương (TPHCM) tư vấn nên thành lập cơ quan chuyên trách, điều tra độc lập PCTN vì thời gian vừa qua có không ít vụ việc lực lượng thanh tra, kiểm toán phát hiện nhiều song tính độc lập chưa cao nên khả năng xử lý hình sự ít. Theo kinh nghiệm các nước, nên giao cho một cơ quan độc lập với Chính phủ, Nhà nước để điều tra. ĐB Đương kiến nghị: “Tốt nhất là giao cho cơ quan điều tra, VKSND Tối cao. Cần nâng vị thế của người đứng đầu cơ quan chống tham nhũng là viện trưởng VKSND Tối cao trở thành thành viên của Bộ Chính trị. Có như thế mới gắn bó việc điều tra chống tham nhũng”.

ĐB Võ Thị Dung (TPHCM) cũng ủng hộ giao cho VKSND Tối cao và tăng quyền lực cho cơ quan này, nhất là trong việc độc lập điều tra, truy tố. Tuy nhiên, QH cũng cần có một bộ phận chuyên trách tăng cường giám sát như Ủy ban Tư pháp của QH.