Mưu sinh trên núi rác

Quanh bãi rác Rù Rì, phía Bắc TP Nha Trang, không khí luôn đặc quánh, mùi hôi thối đặc trưng cứ xộc vào mũi người qua lại. Khói từ bãi rác tỏa khắp vùng như sương. Dù vậy, hàng trăm người nhặt rác vẫn vùi mình giữa núi rác khổng lồ. Dưới chân núi rác này là dòng nước hôi hám chảy khắp vùng.

Sống với ô nhiễm

Bãi Rù Rì với hàng trăm ngàn tấn rác ngày đêm tiết thứ nước đen kịt, hôi thối chảy xuống các thôn xóm của xã Vĩnh Lương khiến cuộc sống người dân điêu đứng. Chị Nguyễn Thị Hương - ngụ thôn Lương Hòa, xã Vĩnh Lương - chán ngán: “Nhiều năm nay, thôn này luôn bị nguồn nước bẩn đe dọa từng ngày. Mưa thì nước đen ngòm đổ về xối xả, nắng thì bốc mùi nồng nặc khiến ai cũng chóng mặt, buồn nôn… Nguồn nước bị ô nhiễm nặng khiến người dân không dám dùng nước giếng, phải mua từ nơi khác về sử dụng”.

Dù biết ô nhiễm nhưng hàng trăm người phải sống dựa vào bãi rác này

Theo UBND xã Vĩnh Lương, bãi rác Rù Rì hình thành trước năm 1975. Đáng lo là từ năm 2000 đến nay, nhiều người sống quanh đây đã mắc bệnh ung thư, lao, da liễu. Nước giếng trong khu vực luôn có hàm lượng nitrat cao gấp 2-4 lần tiêu chuẩn cho phép và chứa nhiều khuẩn cliforms. “10 năm nay, xã có gần 50 trường hợp bị ung thư. Năm nào cũng có nhiều người chết vì căn bệnh này khiến dân rất hoang mang” - bà Huỳnh Thị Liện, Trưởng Trạm Y tế xã Vĩnh Lương, lo ngại.

Điều nghịch lý là dù biết ô nhiễm nhưng hằng ngày, hàng trăm người vẫn phải lên bãi Rù Rì kiếm sống với nghề nhặt rác. Nguyễn Đức Cường, một người nhặt rác 18 tuổi, phân trần: “Vì gia đình khó khăn quá nên học xong lớp 6, em phải nghỉ lên đây nhặt phế liệu phụ giúp cha mẹ. Ở đây, ruồi bọ quanh năm, làm công việc này tay chân luôn bị ghẻ lở, ho hen suốt ngày nhưng cũng phải bám lấy mà sống”.

Dưới ánh nắng chang chang, nhiều người vẫn miệt mài nhặt nhạnh trong bãi rác, ai cũng mặt mũi lem luốc. Họ hì hục bới tìm như chưa biết ngán ngại bệnh tật là gì.

Lo mất kế sinh nhai

Bãi rác Rù Rì có diện tích khoảng 10 ha, hằng ngày phải hứng chịu hơn 400 tấn rác và hàng chục xe hút hầm cầu đổ xuống. Trước tình hình này, tỉnh Khánh Hòa đã xây dựng khu chôn lấp chất thải rắn Lương Hòa cách bãi rác Rù Rì không xa.

Bãi Lương Hòa đã được đưa vào hoạt động thử nghiệm từ đầu tháng 3-2014. Bãi Rù Rì không còn đổ rác nữa, trong khi bãi Lương Hòa không cho vào nhặt rác khiến hàng trăm người mất kế sinh nhai nên rất bức xúc. Đến chiều 8-3, tại bãi rác mới Lương Hòa đã xảy ra vụ việc hàng trăm người tự ý chặn xe của Công ty Môi trường Đô thị Nha Trang, không cho vào đổ rác. Vụ việc làm cả đoàn xe mắc kẹt, hàng chục tấn rác của TP Nha Trang bị ứ đọng.

Theo bà Lê Thị Phương - một người nhặt rác ngụ tại tổ 22, phường Vĩnh Phước, TP Nha Trang - ở bãi Rù Rì trước đây có khoảng 300 người làm nghề nhặt phế liệu. Đa số họ đều thất học, tàn tật, gặp khó khăn trong cuộc sống nên phải dựa vào bãi rác mưu sinh. “Từ khi bãi Lương Hòa hoạt động, Công ty Môi trường Đô thị Nha Trang không cho bà con vào đây nhặt rác nên mọi người rất lo lắng. Chúng tôi đề nghị được nhặt rác ở bãi mới, công ty hứa trong 2 ngày sẽ xem xét trả lời nhưng chưa thấy trả lời gì” - bà Phương cho biết.

Cụ Trần Thị Bông - người có thâm niên gần 60 năm nhặt rác ở bãi Rù Rì - ngân ngấn nước mắt: “Tui già rồi, trước đây nhặt rác ở bãi Rù Rì bán phế liệu mỗi ngày cũng kiếm được 40.000-50.000 đồng. Con cháu tui sinh ra và lớn lên ở bãi rác này rồi cũng làm nghề nhặt rác. Bãi rác cũ đóng cửa, bãi rác mới lại không cho chúng tôi vào nhặt thì biết lấy gì mà sống…”.