Nam Kỳ khởi nghĩa, biểu dương ý chí quật cường của dân tộc

Sáng 22-11, Ban Tư tưởng - Văn hóa Thành ủy và Trung tâm Khoa học Xã hội & Nhân văn TPHCM tổ chức hội thảo kỷ niệm 65 năm ngày Nam Kỳ khởi nghĩa (23.11.1940 - 23.11.2005). Hội thảo vừa ôn lại, vừa khẳng định, vừa rút ra những bài học lịch sử góp phần phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nói chung, TPHCM nói riêng.

Lần đầu tiên, cờ đỏ sao vàng tung bay

Ông Nguyễn Văn Thuyền, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Truyền thống kháng chiến, nguyên Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy TPHCM, cho biết Xứ ủy Nam Kỳ có nhiều cuộc hội nghị vào những tháng cuối năm 1940, đặc biệt là hội nghị Ban Thường vụ Xứ ủy ngày 3-10-1940, quyết định và bàn kế hoạch, tổ chức thực hiện khởi nghĩa toàn Nam Kỳ. TP Sài Gòn được chọn làm trọng điểm, là nơi phát lệnh khởi nghĩa cho toàn xứ, đồng thời là nơi quyết định thắng lợi của cuộc khởi nghĩa. Cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ nổ ra vào đúng 24 giờ ngày 22-11-1940. TP Sài Gòn được tích cực chuẩn bị khởi nghĩa. Lệnh khởi nghĩa được phát ra từ đây, nhưng nội thành không nổ ra được. Nguyên nhân chủ yếu là trước giờ khởi nghĩa không lâu, các đồng chí lãnh đạo chủ chốt, chỉ đạo, chỉ huy trực tiếp, như: Tạ Uyên (Bí thư Xứ ủy), Nguyễn Văn Hạnh (Bí thư Thành ủy) bị giặc bắt. Nhưng, nhiều vùng ngoại ô kế cận TP, như: Gò Vấp, Hóc Môn, Đức Hòa, Cần Giuộc... cùng các tỉnh, thành toàn Nam kỳ đã nổi dậy theo mệnh lệnh trước đó của Xứ ủy.

Tuy không còn bất ngờ, Pháp đã cảnh giác, đề phòng, nhưng với 75 quận toàn Nam Kỳ đồng loạt khởi nghĩa đã tạo nên khí thế mới. Cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ giương cao khẩu hiệu “Đánh đổ đế quốc Pháp thống trị! Chống phát xít Nhật xâm lược! cùng “vua chúa bổn xứ và tất cả bọn tay sai phản bội dân tộc”, đã mang tính chất của một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, tính chất nhân dân rộng rãi, sâu sắc. Chính trong cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ, lần đầu tiên trong lịch sử nước ta, ngọn cờ đỏ sao vàng 5 cánh phất phới tung bay, biểu tượng của tinh thần yêu nước, yêu độc lập tự do của dân tộc ta.

Đánh giá công lao và ý nghĩa lịch sử to lớn của cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ, ngày 14-4-1948, thay mặt Đảng và Chính phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tặng thưởng Huân chương Quân công hạng nhất, huân chương cao quý nhất lúc bấy giờ, cho “đội quân khởi nghĩa Nam Bộ năm 1940 đã nổi lên chiến đấu oanh liệt với địch và đã biểu dương được ý chí quật cường của dân tộc”.

Thấm sâu tinh thần quật cường

Cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ nổ ra trong điều kiện khách quan, chưa được thuận lợi và bị đàn áp, trả thù rất dã man, nhưng đã để lại nhiều bài học vô giá, như: Xác định đường lối đúng đắn, đào tạo và rèn luyện đội ngũ cán bộ đảng viên tuyệt đối trung thành, dũng cảm, tiên phong gương mẫu, tin dân, dựa vào dân, phát động và tổ chức nhân dân kiên quyết thực hiện chủ trương; đánh giá tình thế cách mạng, điều kiện, thời cơ của cách mạng phải sát đúng; xây dựng quyết tâm cao nhưng không duy ý chí, phải có đầy đủ các phương án, các giải pháp thể hiện rõ năng lực lãnh đạo thực tiễn; cảnh giác cách mạng...

Các đại biểu đều nhất trí, kỷ niệm cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ là dịp chúng ta ôn lại một sự kiện lịch sử hào hùng của dân tộc, thấm sâu tinh thần quật cường, dũng cảm, thể hiện quyết chí “nối gót người xưa phấn đấu hy sinh đặng phá tan xiềng xích” của nhân dân Nam Bộ. Ông Phan Xuân Biên, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tư tưởng - Văn hóa Thành ủy TPHCM, khẳng định tinh thần anh dũng, kiên cường bất khuất của Đảng bộ và nhân dân Nam Bộ trong cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ sống mãi trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta, mãi mãi là động lực to lớn cho chúng ta vững bước trên con đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay. Ông nói: “TP chúng ta - TP mang tên Bác Hồ vĩ đại, TP anh hùng, đang ra sức thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của năm 2005, cũng là các chỉ tiêu của Đại hội VII đề ra trong giai đoạn 2001-2005, tiến tới Đại hội Đảng bộ TP sắp tới. Hơn lúc nào hết, chúng ta phải phát huy đầy đủ sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy dân chủ, trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân để có những quyết sách đúng đắn, phù hợp, tận dụng được thời cơ, vận hội của sự phát triển, vượt qua mọi thử thách để xây dựng và phát triển TP ngày càng phồn vinh, văn minh, hiện đại, xứng đáng với sự cống hiến to lớn của nhiều thế hệ cán bộ, đảng viên, chiến sĩ và các tầng lớp nhân dân TP, của khu vực và cả nước”.