Nâng lương là đòn bẩy tăng năng suất lao động

- Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội: Tôi đã đề nghị nhiều lần phải tăng lương cơ sở vì đây là nguồn bảo đảm nhu cầu sống tối thiểu cho người lao động. Khu vực doanh nghiệp thì đã áp dụng bằng Bộ Luật Lao động, do cơ chế 3 bên quyết định và tư vấn Chính phủ cho phép được điều chỉnh lộ trình và năm 2017, 2018 hoàn toàn có thể đáp ứng được yêu cầu tiền lương tối thiểu. Nếu năm 2016 nâng lên 12,4% thì đã xấp xỉ 80% rồi, còn lộ trình 2017, 2018 nữa thì chắc chắn là đạt.

Nhưng lưu ý, không phải tiền lương cơ sở và lương tối thiểu là như nhau nên nếu ai nói 2 mức này phải bằng nhau là không đúng. Tiền lương cơ sở của khu vực nhà nước chỉ là mức để tính lương bằng hệ số tiền lương vì có ai hưởng nguyên mức 1.150.000 đồng đâu, đều phải nhân với hệ số, như tốt nghiệp trung cấp và đại học bậc 1 là hệ số 2,34. Song, kể cả nhân với hệ số của lương đại học ở bậc 1 thì cũng chỉ tương đương với vùng 1 của khu vực sản xuất kinh doanh. Vậy nên, nếu nâng được tiền lương cơ sở cho khu vực công chức thì đó chính là đòn bẩy để tăng năng suất lao động.

Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội

Tuy nhiên, tại sao chưa tăng lương được vì trước hết là do ngân sách chưa đủ đáp ứng. Mục tiêu tinh giản biên chế, cải cách thủ tục hành chính cho đến nay chưa làm được và năng suất lao động của khu vực công rõ ràng đang có vấn đề. Người dân vẫn ta thán một bộ phận cán bộ, viên chức năng suất làm việc thấp, chất lượng công việc không tốt… thì làm sao cải cách được tiền lương.

Ngoài ra, những năm qua, thực hiện chính sách ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, kiềm chế được lạm phát (năm 2015 tăng khoảng 2%) làm cho người làm công hưởng lương đời sống cũng đỡ khó khăn. Nhưng thực sự, nếu chỉ số giá tiêu dùng tăng lên chút nữa mà không cải cách tiền lương thì đời sống của cán bộ, công nhân viên chức rất khó giải quyết.

Về cơ bản, chúng ta cố gắng giữ tiền lương cơ sở như lúc này nhưng Chính phủ phải tính đến biện pháp cải cách toàn bộ thang bảng lương để làm sao phần lương chính phải chiếm 70% trở lên mà phần phụ cấp cắt giảm chỉ khoảng 30%. Hiện nay, cơ cấu phần cứng thậm chí thấp hơn cả phần mềm là điều không đúng với nguyên tắc của tiền lương (các khoản phụ cấp có tính chất tiền lương phải chiếm tỉ trọng thấp hơn tiền lương cơ cấu).

Phân tích như ông thì càng thấy phải nâng lương cơ sở để phần cứng chiếm tỉ trọng phù hợp chứ không mãi chạy sau phần mềm?

- Đúng thế, nhưng điều chỉnh lương cơ sở trong điều kiện ngân sách không cân đối được thì một là phải tăng nợ công, hai là phải vay để cải cách tiền lương mà xử lý đồng tiền không hợp lý, để lượng tiền trong lưu thông lớn thì giá cả tăng và như thế tăng lương chẳng giải quyết vấn đề gì.

Con đường nâng lương cơ sở dứt khoát phải thực hiện, khi năng suất lao động tăng thì tiền lương nhất thiết phải tăng. Trong bối cảnh chưa nâng tiền lương cơ sở thì cần cố gắng giữ nhịp độ của chỉ số trượt giá để làm sao lương công chức không ảnh hưởng nhiều quá. Còn về lâu dài, vẫn phải tìm cách cải cách tiền lương một cách toàn diện để tiền lương đúng với ý nghĩa là “đòn bẩy để tăng năng suất lao động”.