Nên miễn học phí bậc học mầm non

“Nếu không đổi mới cơ chế tài chính thì không thể nào nâng cao được chất lượng đào tạo giáo dục... Khi đồng tiền mất giá thì học phí cũ không thể nào đáp ứng được cho yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo” – là một người có thâm niên trong ngành giáo dục, đại biểu (ĐB) Nguyễn Lân Dũng (Đắk Lắk) phân tích và nói rõ thêm: “Dư luận chưa thuận vì đang ở giai đoạn suy thoái toàn cầu, gia đình nào cũng khó khăn về kinh tế, các gia đình ở nông thôn có con em đi học ĐH thực sự khó khăn”. 

Không nên so sánh khập khiễng

Đây cũng là tâm tư của ĐB Phạm Đức Châu (Quảng Trị) dù đồng tình việc tăng học phí: Nhà nước muốn nhân dân chia sẻ phần khó khăn trong chi cho giáo dục thì đề nghị ngành giáo dục cũng cần chia sẻ với khó khăn của nhân dân. Nói trượt giá, lương thấp thì chúng ta chỉ chịu một lần chứ người nông dân chịu cả 3 lần, họ chịu giá cả đầu vào, thiệt hại đầu ra và cả chi phí tăng toàn bộ. “Phải tăng học phí nhưng lúc này chưa phải đạo” - ĐB Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng) bày tỏ.

“Không nên đưa ra so sánh gây phản cảm cho công luận về mức học phí... Ngoài tiền học phí, một sinh viên còn phải chi phí thêm rất nhiều khoản để học tập” - ĐB Nguyễn Thị Thanh Huyền (Phú Thọ) lên tiếng. ĐB Nguyễn Lân Dũng cũng thừa nhận, những gia đình nghèo thu nhập không quá 800.000 đồng/tháng nếu có 2-3 con học ĐH thì rất gay go.

Dù được vay ưu đãi nhưng việc học không chỉ có học phí, số đông sinh viên phải thuê nhà tối thiểu 400.000 đồng/tháng (kể cả điện nước), tiền ăn tối thiểu 900.000 đồng, học phí bình quân 300.000 đồng, các chi phí khác 400.000 đồng. Tổng cộng 2 triệu đồng/tháng x 10 tháng x 4 năm = 80 triệu đồng. Trong khi đó, lương mới ra trường chỉ 1,2-1,5 triệu đồng/tháng.

ĐB Lê Văn Cuông (Thanh Hóa) tỏ ra khó hiểu khi thấy rất nhiều báo cáo của Bộ GD-ĐT thường hay so sánh VN với các nước có tiềm lực kinh tế, khoa học – công nghệ hàng đầu thế giới như Mỹ, Nhật Bản, Đức. “So sánh rất khập khiễng, một chiều khi dẫn chứng năm 2006 chi bình quân cho một học sinh – sinh viên của VN chỉ bằng 1/10 của Đức và Nhật, 1/16 của Mỹ nhưng lại không so sánh GDP của họ cao gấp mấy chục lần ta?”.

Hoàn toàn khả thi

ĐB Hoàng Văn Toàn (Vĩnh Phúc) cảm thán khi thấy đề án giải thích việc phải thu học phí bậc học mầm non vì nếu miễn phí, cả 6 triệu cháu đến trường làm cho tất cả các bậc học khác từ ĐH, CĐ, TCCN, dạy nghề và 95% học sinh THPT phải nghỉ học. Ông đề nghị miễn học phí bậc học mầm non vì học sinh bậc học này rất đông và đặc biệt bố mẹ các cháu đều trong độ tuổi lao động sung sức, miễn học phí để họ yên tâm lao động, làm việc, hiệu quả xã hội sẽ cao hơn.

Nếu cần giảm quy mô đào tạo thì nên giảm ở bậc học cao hơn, chẳng hạn ở bậc ĐH, vì hiện nay cứ 2 học sinh mẫu giáo thì có 1 sinh viên ĐH. Trong khi đó, số học sinh học nghề chỉ bằng 1/3 sinh viên ĐH, CĐ, làm “thừa thầy thiếu thợ”. ĐB Phạm Thị Hải (Đồng Nai) cũng đề nghị phải miễn vì để bảo đảm mục tiêu đến 2015 ít nhất 95% trẻ em 5 tuổi được đi học mẫu giáo với chất lượng cao hơn hiện nay. Bà chỉ rõ: Thống kê của Chính phủ cho thấy, học phí bậc mầm non năm 2008 thu được chỉ gần 560 tỉ đồng, dự kiến trong những năm tới ước thu khoảng 1.000 tỉ đồng. “Như vậy, việc sắp xếp hợp lý nguồn ngân sách qua việc tái cấu trúc thì việc miễn học phí cho bậc học mầm non 5 tuổi hoàn toàn khả thi” .

ĐB Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng) bày tỏ: Ngoài học phí, phụ huynh còn đóng góp nhiều khoản thu khác. Vậy Bộ trưởng Bộ GD-ĐT có dám hứa với Quốc hội và cử tri cả nước sẽ không thu bất kỳ một khoản nào khác không? Tình trạng dạy thêm học thêm tràn lan có chấm dứt được không? Tình trạng dạy trước chương trình, dạy ép học sinh các cấp có còn nữa hay không?

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của QH Đặng Như Lợi lưu ý phải tính đúng, tính đủ chi phí trực tiếp của GD-ĐT theo chất lượng chuẩn sau đó mới xác định nghĩa vụ bảo đảm chủ yếu của Nhà nước theo từng địa bàn, khu vực phù hợp với trình độ phát triển  kinh tế - xã hội; phần còn lại là đóng góp của người thụ hưởng và xã hội. Trên sơ sở đó, phải thay đổi phương thức phân bổ ngân sách Nhà nước dành cho giáo dục.