Nghĩa vụ quân sự: Phải công bằng!

Báo Người Lao Động số ra ngày 25-2 có đăng bài Trúng tuyển ĐH vẫn đi nghĩa vụ quân sự (NVQS). Sau bài báo này, rất nhiều học sinh lớp 12 và phụ huynh đã bày tỏ sự quan tâm về những quy định mới trong việc thực hiện NVQS.

Lấp lỗ hổng trốn tránh NVQS

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, Đại tá Nguyễn Minh Diệp, Cục Quân lực - Bộ Quốc phòng, khẳng định: “Phải từ bỏ suy nghĩ chỉ những người học dốt mới nhập ngũ, còn những người học giỏi thì ở nhà”.

Những quy định của Thông tư 175 cũng đã tạo ra sự bất bình đẳng trong xã hội khi người học giỏi thì được học ĐH, CĐ và khi tốt nghiệp thì đã gần hết tuổi thi hành NVQS; còn người không đậu ĐH, CĐ thì phải đi bộ đội. “Việc ban hành Thông tư 13 sửa đổi, bổ sung Thông tư 175 là để bịt kẽ hở đó. Quy định trong Thông tư 13 hoàn toàn phù hợp với Luật NVQS có hiệu lực từ năm 2005” - đại tá Diệp khẳng định.

Chỉ con em nông dân nhập ngũ?

Qua giám sát của các cơ quan chức năng thuộc Quốc hội về việc thực hiện NVQS, trong những năm qua, nhiều địa phương có số lượng thanh niên được tạm hoãn NVQS lên đến 40%. Có địa phương, trong 5 năm liền không cán bộ, công chức từ cấp xã trở lên nào thực hiện NVQS. Công dân đã có việc làm, có trình độ học vấn cao, có chuyên môn kỹ thuật, con em cán bộ, công chức, gia đình có điều kiện kinh tế thực hiện NVQS rất thấp, chỉ chiếm 4,94% và đang có xu hướng giảm. Trong khi đó, số lượng con nông dân, người chưa tìm ra việc làm phải thực hiện NVQS rất cao, chiếm đến hơn 80% và đang có xu hướng tăng lên.

Rõ ràng, Thông tư 175 đã bộc lộ những hạn chế nhất định, chưa bảo đảm tính công bằng xã hội khi đối tượng được tạm hoãn thi hành NVQS quá lớn, đồng thời làm giảm chất lượng tuyển quân. Trong khi đó, Quân đội Nhân dân Việt Nam đang xây dựng lực lượng vũ trang theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ  và từng bước hiện đại”.

Luật NVQS quy định việc thực hiện NVQS là trách nhiệm của mọi công dân nam từ 18 đến 25 tuổi, thời gian là 18 tháng đối với lục quân, 24 tháng đối với các binh chủng kỹ thuật (đa số các nước cũng áp dụng thời gian thực hiện NVQS 18 - 24 tháng). Do vậy, nếu tiếp tục thực hiện theo Thông tư 175 sẽ tạo bất công xã hội, không thể hiện đại hóa quân đội theo yêu cầu và tình hình mới.  

Nhiều bạn đọc cũng cho rằng không chỉ cần sự công bằng trong chính sách NVQS mà còn phải thực sự công bằng khi thực hiện. Lâu nay, tình trạng con cán bộ công chức, con nhà khá giả tìm cách trốn NVQS đã xuất hiện. Do vậy, cần phải minh bạch và có sự giám sát chặt chẽ, nghiêm túc tại địa phương từ cấp phường - xã đến quận - huyện để tránh những tiêu cực xảy ra, đặc biệt khi thực hiện Thông tư 13.

Không lo vắng bóng nam sinh viên

Trong buổi tư vấn tuyển sinh ĐH, CĐ năm 2013 tại Trường THPT Nguyễn Thượng Hiền - THCM do Báo Người Lao Động tổ chức, nhiều học sinh lớp 12 băn khoăn rằng nếu thực hiện Thông tư 13 một cách nghiêm túc, liệu nhiều trường có vắng bóng sinh viên nam? Thắc mắc này cũng được nhiều bạn đọc nêu ra và cho rằng sau 4-6 năm nữa sẽ xuất hiện tình trạng thiếu nguồn nhân lực cho sản xuất.

Những vấn đề nêu trên thực ra không đáng lo ngại. Nên nhớ rằng tuổi thực hiện NVQS là từ 18 đến 25, số công dân nhập ngũ hằng năm chỉ chiếm 0,12% tổng dân số và 5,87% tổng số nam công dân trong độ tuổi phải thi hành NVQS. Do đó, hoàn toàn không có chuyện các trường ĐH, CĐ sẽ vắng bóng nam sinh viên và cũng không có chuyện khủng hoảng nguồn nhân lực. Với số lượng nhập ngũ như vậy, vấn đề thực hiện công bằng xã hội mới quan trọng hơn, như cân bằng các đối tượng, thành phần, kể cả những công dân nam du học nước ngoài.

Cần phù hợp với thời bình

GS-TS Nguyễn Minh Thuyết, nguyên phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, cho rằng bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng, thanh niên cần chấp hành với ý thức cao nhất. Tuy nhiên, khi thực hiện quy định này, phải chú ý bảo đảm công bằng xã hội.

“Kinh nghiệm cho thấy nếu học sinh vừa tốt nghiệp THPT vào học ngay ĐH, CĐ thì việc tiếp thu kiến thức chắc chắn tốt hơn người sau gần 2 năm thực hiện NVQS mới quay lại trường. Bởi vậy, theo tôi, đối với những thanh niên đã trúng tuyển ĐH, CĐ mà nhập ngũ, Bộ Quốc phòng nên tuyển các em vào ĐH, CĐ quân sự luôn, để vừa huấn luyện vừa đào tạo. Hiện nay, yêu cầu bảo vệ Tổ quốc rất cao nhưng cũng không phải thời chiến nên đối với một số trường hợp đặc biệt mà luật cho phép, có thể để các em học xong ĐH, CĐ rồi mới thực hiện NVQS” - ông Thuyết nhìn nhận.

Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, nguyên Tư lệnh Quân khu 4, cho biết thời chiến tranh cũng đã có quy định đậu ĐH nhưng vẫn phải vào chiến trường 3 năm, sau đó mới được đơn vị tạo điều kiện quay lại học tiếp. “Nhu cầu NVQS hiện nay chưa lớn lắm. Vì vậy, nên thu hẹp phạm vi thực hiện NVQS” - ông Thước đề xuất.

Ông Nguyễn Văn Hùng, Hiệu trưởng Trường ĐH Lương Thế Vinh - Hà Nội, nhấn mạnh: Bảo vệ Tổ quốc trong những giai đoạn khác nhau thì tính chất cũng khác nhau. “Kinh tế phát triển thì quốc phòng mới mạnh. Vì thế, nhiệm vụ xây dựng đất nước, theo tôi, cũng quan trọng như bảo vệ Tổ quốc” - ông Hùng nhận xét.