Người con Nam Bộ và chiếc áo Bác Hồ

Dù sinh ra trong một gia đình nhà Nho có tiếng tăm, là đại điền chủ ở Nam Bộ, có đầy đủ điều kiện sống giàu sang theo đúng nghĩa của một “công tử Bạc Liêu” nhưng cụ đã từ bỏ tất cả để dấn thân vào con đường đấu tranh cứu nước, cứu dân. Cụ đã trực tiếp tham gia cuộc kháng chiến 9 năm chống Pháp một cách ung dung, tự tại với nghĩa khí của người dân Nam Bộ, xem “tiền tài như phấn thổ, nhân nghĩa tựa kim cang”. ông Trần Thành Long, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM, đã nói như vậy tại buổi họp mặt kỷ niệm 50 năm ngày mất của cụ Cao Triều Phát tổ chức sáng 8-9.

Hiến 5.000 ha đất cho “Tuần lễ vàng”

Trong từ điển TP Sài Gòn - Hồ Chí Minh, phần nói về cụ Cao Triều Phát, có chép: “Hưởng ứng Tuần lễ vàng, ông hiến phần lớn tài sản của mình, trong đó có cả nghìn hécta ruộng”. Từ những tư liệu ít ỏi ban đầu, chúng tôi đã tìm gặp bà Cao Bạch Liên (sinh năm 1936), người con duy nhất còn lại của cụ Cao Triều Phát hiện đang sinh sống với gia đình tại phường Tân Định, quận 1 - TPHCM.

Bà Cao Bạch Liên kể: Thời đó, gia đình tôi nổi tiếng giàu có ở Bạc Liêu, không ai hay biết cha tôi hoạt động cách mạng, vì ông cụ thường ít khi nói về những việc làm của mình. Nhưng một hôm, sau những ngày loạn lạc, mẹ tôi mở chiếc tủ sắt (nơi cất những tài sản quý giá của gia đình) để lấy tiền mua gạo, thức ăn... thì chẳng còn gì cả”. Sau này, bà Liên mới nghe mọi người kể lại, hưởng ứng “Tuần lễ vàng”, cụ Phát đã tự nguyện đem hết của cải và khoảng 5.000 ha ruộng đất mà ông cụ đã canh tác hơn 20 năm qua ở xã Khánh Hòa, huyện Vĩnh Châu, tỉnh Bạc Liêu (nay thuộc tỉnh Sóc Trăng) để chính quyền cách mạng cấp cho nông dân không có đất. Chưa hết, với sự vận động của cụ bà con Cao Đài Minh Chơn Đạo ở Bạc Liêu và Cà Mau cùng nhiều nơi khác đã nhiệt liệt hưởng ứng lời kêu gọi trên “người có vàng góp vàng, người có tiền góp tiền” để góp sức cùng Nhà nước non trẻ đối phó với 3 thứ giặc.

Mua đấu giá chiếc áo Bác Hồ

Dịp tổ chức lần đầu tiên Ngày thương binh toàn quốc (27-7-1947), Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng chiếc áo lụa, trên có thêu chữ: Kính biếu Bác Hồ (do thiếu nhi tỉnh Bắc Giang gởi tặng Người) để ban tổ chức bán đấu giá gây quỹ giúp đỡ thương binh. Với giá đưa ra cao nhất (46.700 đồng), Liên hiệp Công đoàn tỉnh Bắc Cạn đã nhận được chiếc áo lụa của Bác. Trong khi đó, ở Nam Bộ, hay tin có cuộc đấu giá trên, cụ Cao Triều Phát đã cùng bà con góp được 100.000 đồng, với quyết tâm mua bằng được chiếc áo của Hồ Chủ tịch để thỏa lòng mong ước. Tuy nhiên, vì đường sá xa xôi, phương tiện liên lạc thời ấy còn hạn chế, mãi đến cuối tháng 8-1947, số tiền trên của cụ Cao Triều Phát và bà con Nam Bộ mới đến tay ban tổ chức. Hay tin này, Liên hiệp Công đoàn tỉnh Bắc Cạn đã tặng lại chiếc áo của Bác Hồ cho bà con Nam Bộ.

Cảm động trước tấm lòng yêu nước của cụ Cao Triều Phát và bà con Nam Bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gởi thư cho cụ và tặng ông bức ảnh của Người. Trong thư có đoạn: “Nhân dịp phái đoàn vào Nam, tôi xin gởi đến ông, người bạn già ở miền Nam, lời chào thân ái và quyết thắng... Với sự đồng tâm nhất trí của toàn thể quốc dân, ngày vinh quang của đất nước sẽ gần đây. Ngày ấy cùng ông uống một chung rượu đào, ngâm một bài thơ đắc thắng, là lòng mong mỏi của tôi...”. Bà Cao Bạch Liên nhớ lại: “Nhận được quà của Bác Hồ, cha tôi xúc động đến rơi lệ. Tôi thường thấy ông cụ lấy thư Bác Hồ ra đọc tới đọc lui đến thuộc lòng. Lá thư, tấm ảnh và chiếc áo của Bác Hồ lúc nào cũng được ông cụ đem bên mình, giữ kỹ như những báu vật thiêng liêng”.

Niềm mong mỏi của hai người bạn già đã trở thành sự thật. Ngày 20-9 - 1954, cụ Cao Triều Phát và các cán bộ chủ chốt của Nam Bộ đã được Hồ Chủ tịch tiếp đón tại thủ đô

Hà Nội.

“Hai năm sau, ông cụ tôi ra đi nhưng trong lòng thanh thản vì đã đạt tâm nguyện của cuộc đời”- bà Liên nói.