Người lưu giữ “sử thi” Mường Phăng

Xã Mường Phăng nay thuộc huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên - đại bản doanh của quân đội ta do Đại tướng Võ Nguyên Giáp chỉ huy trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Lũ trẻ ở đây khi mới lớn lên đã được ông bà, bố mẹ giáo dục về truyền thống anh hùng của mảnh đất quê hương. Ở đây, những câu chuyện về Điện Biên Phủ, về “cụ Giáp” được lưu truyền và giữ gìn như một báu vật vô hình là nhờ những nhân chứng lịch sử còn sống ở mảnh đất này. Một trong những người có thể kể nhiều câu chuyện về Mường Phăng nhất là ông Lò Văn Bóng - người được dân bản coi như một pho sử sống ở Mường Phăng.

Chuyện không có trong sách giáo khoa

Để được nghe những câu chuyện thú vị nhất về Mường Phăng, theo sự chỉ dẫn của nhiều người dân nơi đây, chúng tôi đã tìm đến căn nhà của cụ Lò Văn Bóng. Chủ nhân của ngôi nhà ấy là một ông lão đã gần 90 tuổi. Những bước đi của ông đã chậm nhưng giọng nói thì vẫn còn sang sảng khi có ai đó nói về “Điện Biên Phủ”. Năm 1954, khi Bác Hồ và quân đội ta quyết định chọn Mường Phăng làm sở chỉ huy chiến dịch, chàng thanh niên Lò Văn Bóng là người duy nhất ở bản này được giao nhiệm vụ “bảo vệ trị an” cho sở chỉ huy. Tìm đến ông Bóng, chúng tôi hỏi ngay về một “giai thoại” có kể rằng: Ngày 7-5-1954, sau khi quân đội ta đánh tan các cứ điểm của Pháp ở Điện Biên Phủ đã có một gia đình tặng một con trâu và một con ngựa để Đại tướng mở tiệc ăn mừng cùng các tướng lĩnh và dân bản quanh khu vực sở chỉ huy. Ông Bóng nói: “Không phải là giai thoại gì đâu, đó là chuyện thật 100%.
Gia đình tặng ngựa và trâu cho Đại tướng chính là bố mẹ vợ của tôi đấy”. Ông Bóng còn bổ sung: “Tôi nhớ hồi đó bố mẹ vợ tôi còn biếu tướng Giáp một tấn gạo nếp để gói bánh chưng”.

Suốt thời gian diễn ra chiến dịch, dân Mường Phăng không chỉ hiến tặng gia súc, gia cầm và thóc gạo để nuôi quân mà còn bao bọc và tình nguyện làm “tấm lá chắn sống” để bảo vệ sở chỉ huy chiến dịch. “Bộ đội đã nói với dân bản rằng khi nào giành chiến thắng, trâu bò, thóc gạo sẽ trả lại cho dân bản không thiếu một cân. Dân bản tin bộ đội chứ không chỉ vì lời hứa ấy, thành ra sở chỉ huy chiến dịch đóng ở Mường Phăng không bao giờ bị đói, bị thiếu gạo ăn”- ông Bóng tự hào nhớ lại.

Chuyện dân làng Mường Phăng tặng trâu, ngựa cho sở chỉ huy chiến dịch để ăn mừng chiến thắng sau ngày 7-5-1954 cũng được các cán bộ của bảo tàng Điện Biên xác nhận dù câu chuyện ấy vẫn chỉ lưu truyền trong phạm vi Mường Phăng chứ chưa bao giờ được đưa vào sử sách.

Vinh dự được tặng súng

Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, ông Lò Văn Bóng được tín nhiệm giữ chức chủ tịch xã rồi bí thư xã Mường Phăng. Ông Bóng còn lưu giữ một kỷ vật kháng chiến từ những ngày đầu ông vác nỏ, đeo gươm theo bộ đội Cụ Hồ và tướng Giáp. Kỷ vật ấy là một khẩu súng trường ông được Ủy ban Hành chính - Kháng chiến tỉnh Lai Châu cũ trao tặng với trọng trách đi kèm là bảo đảm an ninh tuyệt đối, không cho bọn mật thám, tai mắt của Pháp lọt vào Mường Phăng. Thời ấy, súng ống, đạn dược của quân đội ta còn thiếu thốn nên chàng thanh niên Lò Văn Bóng hiểu được vinh dự của mình. “Sở chỉ huy chiến dịch và dân bản không chỉ trao cho tôi khẩu súng đơn thuần mà tôi hiểu họ đặt niềm tin và thậm chí là cả tính mạng vào tay tôi”- ông nói. Bảo tàng chiến thắng Điện Biên Phủ đã từng có thời gian xin lại khẩu súng này để trưng bày và giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Thế nhưng sau một năm tặng súng cho bảo tàng, ông Bóng ăn không ngon, ngủ không yên bởi ông luôn có cảm giác phải xa lìa một phần thân thể của mình. Cuối cùng, ông đã làm đơn xin lại khẩu súng. Giờ thì ông bảo: “Cho đến chết tôi cũng không xa được khẩu súng này. Tôi muốn khi nhắm mắt xuôi tay sẽ được chôn cùng nó”.

Kỳ tới: Người đàn bà giã gạo nuôi bộ đội