xem thêm
An Giang
Bình Dương
Bình Phước
Bình Thuận
Bình Định
Bạc Liêu
icon 24h qua
Đăng nhập
icon Đăng ký gói bạn đọc VIP

Người xứng danh tiến sĩ không cần bảo vệ luận án

Hàm Châu

GS-TS Đỗ Tất Lợi, nhà dược học lớn thế kỷ 20, đã vĩnh biệt chúng ta hồi 14 giờ 30 ngày 3-2, tại Hà Nội, thọ 90 tuổi. Gần như toàn bộ cuộc đời ông đã hiến dâng cho y - dược học

Ngày 30-10-1946, trên một tờ báo hằng ngày xuất bản tại Hà Nội, dược sĩ Đỗ Tất Lợi, lúc bấy giờ mới 27 tuổi, đã khẩn thiết lên tiếng: “Nghề thuốc Bắc, thuốc Nam đã có mấy ngàn năm kinh nghiệm và còn để lại nhiều tên tuổi rõ ràng trong lịch sử. Thế mà ngày nay nghề này đang ở vào tình trạng suy tàn, và cứ cái đà ấy, nó sẽ đi đến chỗ chết!”. Tất nhiên, nguyên nhân là do chính sách của nhà cầm quyền thực dân Pháp khinh miệt, hạn chế Đông y. Chan chứa nhiệt tình, ng­ười dược sĩ đ­ược đào luyện bằng văn hóa Pháp sớm tìm về cội nguồn dân tộc, coi việc kế thừa và phát huy di sản y - dược học của ông cha là “cao vọng” của cả đời mình.

Đêm 19-12-1946, Đỗ Tất Lợi đang ngồi uống trà trong ngôi nhà riêng yên tĩnh ở làng hoa Hữu Tiệp thì bỗng nghe tiếng súng nổ ran. Hôm sau, rời Hà Nội đi tham gia kháng chiến, ông chỉ kịp mang theo chiếc xe đạp và mấy thứ đồ dùng vặt vãnh. Vào quân đội, ông đ­ược cử làm giám đốc Viện Khảo cứu và Chế tạo D­ược phẩm - Cục Quân y. Chính giữa rừng Việt Bắc, ông phát hiện cây mã tiền mà ng­ười Pháp trư­ớc kia vẫn cho là không thấy mọc ở Bắc Bộ, và chiết được strychnin.

Năm 1948, Đỗ Tất Lợi và Nguyễn Văn Đàn cho in trên tờ báo Vui Sống bài “Tư­ơng lai chữa bệnh của clorophil, một loại kháng sinh mới”. Ông chiết đ­ược clorophil từ lá tre, lá táo để điều trị vết thương cho bộ đội. Ở Thái Nguyên, Tuyên Quang, ông tìm thấy nhiều cây th­ường sơn, chế thành cao chữa sốt rét - loại mà bộ đội quen gọi là “ký ninh đen”. Từ tinh chế dầu tràm, ông chế ra thuốc xoa, thuốc tiêm, sát trùng để rửa, đắp vết thương...

Sau ngày Hà Nội giải phóng, ông có dịp dồn hết tâm trí cho nghiên cứu và trước tác. Thật khó lòng điểm qua, dù chỉ là đôi nét, hơn 150 công trình của ông. Chỉ có thể dừng lại ở công trình đồ sộ nhất, đ­ược tặng Giải th­ưởng Hồ Chí Minh đợt I: Những cây thuốc và vị thuốc VN. Bộ sách dày hơn 2.000 trang, đã đ­ược tái bản 14 lần. Về bộ sách này, cố Bộ tr­ưởng Bộ Y tế Phạm Ngọc Thạch nhận xét: “Rất tốt, rất dễ hiểu, rất phong phú. Cái hay của bộ sách là trình bày kinh nghiệm bản thân cùng với kinh nghiệm dân gian, kinh nghiệm n­ước ngoài”.

Ngày 31-5-1968, Hội đồng Khoa học Viện Hóa Dược học Leningrad - Liên Xô họp để đánh giá những hoạt động khoa học của nhà dư­ợc học VN và nhất trí nhận xét: “Đỗ Tất Lợi hoàn toàn xứng đáng đ­ược tặng học vị TS khoa học trên cơ sở những công trình của mình, mà không cần bảo vệ luận án”. Tại buổi họp ấy, GS-TS khoa học A. F. Hammerman nói: “Công lao to lớn của Đỗ Tất Lợi là đã giải thích và đ­ưa việc phân tích các d­ược liệu y học dân gian cổ truyền phương Đông lên trình độ khoa học hiện đại... Trong rất nhiều bộ sách về cây thuốc nhiệt đới đã xuất bản trên thế giới, ch­ưa có bộ sách nào sánh đ­ược với bộ sách của Đỗ Tất Lợi về mức độ chính xác, tỉ mỉ, khoa học”.

Một trong sáu dược sĩ đầu tiên ở Đông Dương

GS-TS Đỗ Tất Lợi sinh ngày 27-2-1919, trong một gia đình làm nghề nông thuộc xã Phú Minh, huyện Sóc Sơn - Hà Nội. Năm 1939, ông vào học ĐH Dược Hà Nội và tốt nghiệp vào thời điểm cả Đông Dương thuộc Pháp chỉ có 6 dược sĩ. Sau đó, ông về mở hiệu thuốc Đông y và tự nghiên cứu, chế ra những loại thuốc dưới dạng thành phẩm hiện đại. Nhiều loại thuốc do gia đình ông chế ra đã có tác dụng tốt, được người dân tin dùng.

Ông nổi tiếng với công trình khoa học - bộ sách quý Những cây thuốc và vị thuốc VN. Nhờ công trình này, ông đã được Hội đồng Khoa học Tối cao Liên Xô phong tặng học vị TS vào năm 1968 và được Nhà nước ta trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học và công nghệ đợt I (năm 1996). Công trình này được ông ấp ủ và bắt tay vào thực hiện ý tưởng từ khi còn là sinh viên. Trong đó, ông trình bày hơn 750 loại cây thuốc, vị thuốc. Các chuyên gia y học hàng đầu của Liên Xô đã đánh giá đây là công trình về cây thuốc nhiệt đới có mức độ chính xác và tỉ mỉ, khoa học nhất thế giới từ trước đến nay, với rất nhiều cây thuốc mới lần đầu tiên được công bố.

H.Nội

Lên đầu Top

Bạn cần đăng nhập để thực hiện chức năng này!

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.

Thanh toán mua bài thành công

Chọn 1 trong 2 hình thức sau để tặng bạn bè của bạn

  • Tặng bằng link
  • Tặng bạn đọc thành viên
Gia hạn tài khoản bạn đọc VIP

Chọn phương thức thanh toán

Tài khoản bạn đọc VIP sẽ được gia hạn từ  tới

    Chọn phương thức thanh toán

    Chọn một trong số các hình thức sau

    Tôi đồng ý với điều khoản sử dụng và chính sách thanh toán của nld.com.vn

    Thông báo