Những ngôi làng đặc biệt: Đệ nhất bát danh hương

Làng Lệ Sơn tựa bên dãy núi đá vôi có 99 ngọn kéo dài 4 km, mặt trước bao bọc bởi dòng sông Gianh thơ mộng. Từ đầu tới cuối làng là con đường đầy bóng tre xanh trải dài theo mép sông. Phong cảnh Lệ Sơn được một người con xa xứ họa bằng thơ rằng: Sông trong in thẳm da trời/Chập chùng núi biếc, ngời ngời trăng thanh.

Truyền thuyết 99 ngọn núi

Ông Trần Xuân Quế (75 tuổi, người làng Lệ Sơn) tự hào khoe vùng đất Lệ Sơn là một kiệt tác kỳ công của tạo hóa. Làng đứng đầu trong số 8 ngôi làng nổi tiếng nhất tỉnh Quảng Bình gồm: Sơn - Hà - Cảnh - Thổ - Văn - Võ - Cổ - Kim (Lệ Sơn, La Hà, Cảnh Dương, Thổ Ngoạn, Văn Hóa, Võ Xá, Cổ Hiền, Kim Nại) nên được mệnh danh là “Đệ nhất bát danh hương”.

Ông Trần Xuân Quế ngâm nga những câu thơ viết về Lệ Sơn

99 ngọn núi không chỉ che chở cho bộ đội và người dân những năm chống giặc ngoại xâm mà theo ông Nguyễn Văn Huyền, một người dân trong làng, đây còn là nơi tránh lũ. Bao năm qua, Lệ Sơn không phải chịu sự tàn phá của bão lũ cũng như cái nắng, cái gió gay gắt của miền Trung. “Lệ Sơn như một vùng trời riêng ở miền Trung. Quanh năm không khí trong lành, người dân ai cũng sống thọ…” - ông Huyền kể.

Lấy học vấn làm đầu

Những ngọn núi vôi hùng vĩ, yên bình bao bọc làng Lệ Sơn

Để động viên con cháu cố gắng học hành, ngày xưa, các cụ lớn tuổi trong làng thường bảo: Đây là vùng đất linh, tiên thường giáng trần. Nếu em nào cần cù học tập ắt sẽ thành công. Cũng vì thế mà truyền thống hiếu học nơi đây được gìn giữ từ đời này sang đời khác. Ông Quế nhớ lại: “Khi tôi còn bé, cứ mỗi khi đêm về, các thầy lại đánh trống báo hiệu giờ học. Họ đi quanh làng thúc giục, động viên học sinh học bài”.

Ông Hoàng Đình Bá, Chủ tịch Hội Khuyến học xã Văn Hóa, cho biết trong năm học này, toàn xã có 26 em đỗ vào các trường ĐH trên toàn quốc. Còn trong 5 năm trở lại đây, làng Lệ Sơn có 146 em thi đỗ ĐH, CĐ. Hằng năm, vào ngày 26 tháng chạp âm lịch, làng Lệ Sơn lại mở hội trao thưởng cho các em đỗ ĐH, CĐ và những học sinh đạt thành tích xuất sắc. Đây là dịp các em về quê nghỉ Tết cổ truyền; dân làng mới có điều kiện gặp gỡ, động viên. Ngoài ra, 10 dòng họ ở làng còn tổ chức lễ trao học bổng riêng. Con em ở Lệ Sơn luôn lấy sự học làm đầu.

“Đây là vùng đất nghèo, ai ai cũng ráng học để sau này bớt khổ. Từ xa xưa, vùng đất này có nhiều nhà nho dạy chữ, truyền thống hiếu học của con em trong làng đã được các tiền nhân vun đắp” - ông Bá lý giải.