Nước sạch: Chỗ khát, chỗ chê

Nhắc đến chuyện nước sạch, người dân các ấp 1, 2 và 7 thuộc xã Đông Thạnh, huyện Hóc Môn, TP HCM, ai cũng lắc đầu lo ngại. Hàng chục năm nay, họ phải sử dụng nguồn nước giếng ô nhiễm nặng vì gần bãi rác Đông Thạnh. Đến “làng ung thư bên bãi rác” này, chúng tôi thực sự lo lắng cho số phận của hàng ngàn hộ dân. Nhiều năm qua, số người chết và mắc bệnh ung thư ngày càng tăng.

Mong đợi từng ngày

Dẫn chúng tôi ra bể lọc sau nhà, ông Huỳnh Văn Mười - ngụ đường ĐT 1-2, ấp 2 - cho biết nước ở đây không chỉ phèn mà còn nổi đầy váng, rất tanh. “Nước bơm từ giếng dẫn lên bồn rồi qua 2 lu lọc mà vẫn còn mùi tanh. Bên trong và ngoài lu, phèn đóng vàng ệch. Lo ngại cho sức khỏe nên nhà tôi phải mua nước bình lọc để uống, nấu ăn” - ông Mười cho biết.

Dù qua 2 bể lọc nhưng nước ở nhà ông Huỳnh Văn Mười (xã Đông Thạnh, huyện Hóc Môn, TP HCM) vẫn đầy phèn và có mùi tanh

Gần đó, gia đình chị Nguyễn Thị Thu Hương cũng tốn gần 400.000 đồng/tháng để mua nước lọc cho việc ăn uống. “Chúng tôi rất cần nước sạch để không phải sử dụng nguồn nước ô nhiễm gần bãi rác này nữa. Nước ở đây giặt quần áo còn không sạch, có mùi tanh thì làm sao dám nấu ăn?” - chị Hương lo lắng.

Ở ấp 7, nơi cận kề bãi rác Đông Thạnh, hàng trăm hộ dân, trong đó rất nhiều gia đình nghèo, phải bấm bụng dùng nước giếng để nấu ăn, nước bình lọc chỉ ưu tiên cho trẻ nhỏ. Ai cũng mong nước sạch từng ngày nhưng chưa biết khi nào đường ống mới về đến.

Cũng tại huyện Hóc Môn, hầu hết các hộ dân sống cạnh Nhà máy Nước Tân Hiệp (xã Tân Hiệp) đều chưa có nước sạch sử dụng. Bà Lê Thị Hà thở dài: “Mang tiếng là sát nhà máy nước nhưng chúng tôi phải xài toàn nước giếng khoan. Nghe đâu xung quanh nhà máy nước toàn ống cái loại lớn, chưa có ống nhánh thì làm sao dân có nước...”.

Ở huyện Bình Chánh, TP HCM, người dân toàn xã Đa Phước cũng chưa có nước sạch do ngành cấp nước chưa dám đầu tư đường ống vì có quá nhiều dự án quy hoạch trên địa bàn. Thiếu nước đã ảnh hưởng nhiều đến đời sống sinh hoạt của hàng trăm hộ dân. Trong tổng số hơn 12.000 hộ dân của huyện Bình Chánh, hiện Công ty CP Cấp nước Chợ Lớn chỉ lắp đặt hơn 4.500 đồng hồ nước. Nhiều xã có nguồn nước xấu như Lê Minh Xuân, Phạm Văn Hai, Vĩnh Lộc A, Vĩnh Lộc B…, người dân vẫn khao khát nước sạch lâu nay.

Gắn đồng hồ nước ngắm chơi!

Khu vực ấp Đông Lân, xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn, là nơi đầu tiên được Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn TNHH MTV (SAWACO) gắn đồng hồ nước với số lượng 390 hộ trong giai đoạn 1. Cứ ngỡ nước sạch về, người dân sẽ hào hứng sử dụng nhưng thực tế lại khác. Do thói quen sử dụng nước giếng khoan và chi phí lại rẻ hơn nước sạch nên đa số người dân vẫn sử dụng nước giếng hoặc chỉ dùng nước sạch để nấu ăn.

Theo Công ty TNHH MTV Cấp nước Trung An - đơn vị cấp nước cho quận Gò Vấp, quận 12 và huyện Hóc Môn - lượng nước sử dụng tại xã Bà Điểm rất thấp, trung bình chỉ 8,59 m3/đồng hồ/tháng, trong khi tỉ lệ không sử dụng hoặc sử dụng ít chiếm đến 43,6%. Công ty cho biết chi phí đầu tư một đồng hồ nước tại xã Bà Điểm hết 53 triệu đồng - gấp 5-6 lần các khu vực khác - nhưng sau hơn 1 năm lắp đặt thì hiệu quả lại không cao.

“Quận Gò Vấp là nơi có nhiều đồng hồ nước không sử dụng nhất với hơn 15.000 chiếc. Sau thời gian được vận động, hiện con số này tuy có giảm nhưng không bao nhiêu. Chúng tôi vẫn chờ ý kiến của SAWACO để có cơ chế ưu đãi về giá, như cho các hộ này hưởng giá nước sinh hoạt 4 m3 đầu, từ m3 thứ 5 trở đi tùy mục đích sử dụng mà tính tiền. Với ưu đãi này, hy vọng sẽ giảm dần số hộ dân không sử dụng nước” - ông Dũng kỳ vọng.

Địa bàn Công ty CP Cấp nước Chợ Lớn quản lý cũng có hơn 12.200/225.842 đồng hồ nước mà chỉ số tiêu thụ chỉ… 0 m3/tháng và gần 28.000 đồng hồ chỉ 0-4 m3. Theo ông Nguyễn Hữu Hiệp, phó giám đốc công ty, nhiều khu vực trước đây người dân kêu rất dữ về chất lượng nguồn nước ngầm ô nhiễm, như khu tiếp giáp Nghĩa trang Bình Hưng Hòa. “Ngay sau đó, chúng tôi triển khai gắn 13.101 đồng hồ nước nhưng qua nhiều năm, vẫn còn hơn 4.500 chiếc không sử dụng, gây lãng phí rất lớn. Ngoài phường Bình Hưng Hòa A, phường Bình Trị Đông cũng có 1/5 đồng hồ nước không sử dụng. Tình trạng này cũng diễn ra ở phường Bình Hưng Hòa B và Bình Trị Đông A” - ông Hiệp băn khoăn.

Ông Hiệp cho biết chi phí đầu tư một đồng hồ nước khoảng 10-12 triệu đồng. Trong khi nguồn vốn đang khan hiếm, nhiều dự án phải tạm dừng nên để tránh tình trạng lãng phí, Công ty CP Cấp nước Chợ Lớn chỉ ưu tiên đầu tư những dự án cấp bách, hiệu quả xã hội cao. Theo đó, công ty sẽ phối hợp với địa phương khảo sát nhu cầu thực tế của người dân, tập trung đầu tư ở những khu dân cư có nguồn nước ô nhiễm, không bảo đảm chất lượng.

Với những khu vực nguồn nước ngầm tốt, người dân chưa mặn mà với nước sạch thì sẽ triển khai dự án sau. Năm 2014, công ty sẽ ưu tiên gắn 600 đồng hồ nước cho 2 xã Lê Minh Xuân, Phạm Văn Hai và một đoạn Quốc lộ 50 (giáp ranh xã Đa Phước, huyện Bình Chánh). Ngoài ra, sẽ có 10 dự án triển khai tại quận Bình Tân và 3 dự án cho huyện Bình Chánh.

Tại các cuộc họp với Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TP HCM vừa qua, ông Bạch Vũ Hải, Phó Tổng Giám đốc SAWACO, cho biết SAWACO đang thương thảo với các ngân hàng để vay vốn. Hiện nay, SAWACO chỉ cân đối được 50% nguồn vốn, không có khả năng đầu tư mở rộng nhiều dự án như kế hoạch. Việc phát triển mạng cấp nước chỉ ưu tiên những khu vực nào thực sự có nhu cầu.