“Ông Bụt” của trẻ nghèo

Tiếp tôi tại văn phòng Quỹ Trẻ em Việt Nam (VCF) đặt trong căn hộ của một người bạn ở Hà Nội, ông Sam Russell hồ hởi kể về ngôi trường thứ 48 ở Yên Bái do VCF tài trợ vừa khánh thành. “Đây là ngôi trường 2 tầng, có 8 lớp, nếu chia thành 2 buổi học sáng và chiều thì có thể tiếp nhận được khoảng 250-300 cháu” - Sam hào hứng.

Duyên may và máu phiêu lưu

Chỉ vào tấm bản đồ Việt Nam đã phủ nhiều mảng xanh - những nơi VCF đã xây trường, vị giám đốc dự án VCF người Pháp khẳng định: “Chúng tôi sẽ phủ xanh toàn bộ bản đồ này trong vài năm tới. Gần nhất là ngôi trường thứ 49 sẽ được mọc lên ở Buôn Đôn – Đắk Lắk”.

Duyên may cùng với cá tính thích phiêu lưu đã đưa Sam Russell đến Việt Nam từ 20 năm trước. Là một kỹ sư chuyên về xây dựng, ông đã có nhiều năm lăn lộn làm việc ở nhiều nước. Năm 1992, vợ chồng ông muốn thay đổi cuộc sống nên tính chuyện rời nước Pháp để đi làm ở quốc gia khác.

Chính vì tình cảm với những đứa trẻ cơ cực, không gặp may đã khiến Sam đặc biệt yêu thích công việc ông đang làm. Những ngôi trường mà ông cùng đồng nghiệp xây dựng chủ yếu nằm ở những vùng sâu, vùng xa và còn nghèo khó ở Việt Nam.

Không kìm được nước mắt

Sam cho biết ông đã gặp ở nhiều nơi những con người giản dị, thân thiện nhưng có tấm lòng khoan dung, rộng rãi. Ở Yên Bái, ông đã không kìm được nước mắt khi chứng kiến một nông dân nghèo đã hiến mảnh đất vườn nhà mình để làm đường đến trường cho trẻ.

“Ở một địa phương khác, tôi gặp một phụ nữ dân tộc thiểu số đã bỏ tiền xây cây cầu bắc qua con suối hung hãn để các em nhỏ đến trường không gặp hiểm nguy. Một số gia đình còn cho cả mảnh đất mà họ đang sinh sống để làm trường học vì mong con em mình có ngôi trường đàng hoàng hơn. Ở bất cứ đâu, tôi cũng chứng kiến sự hy sinh của những con người bình dị như vậy. Tôi khâm phục sự ham học của người Việt. Tôi không thấy ở đâu mà ai cũng tôn sư trọng đạo và rất quan tâm đến việc học cho con như ở đây” - ông tâm sự.

Song có lẽ câu chuyện làm Sam xúc động nhất là khi ông đi xây trường ở Cà Mau 15 năm trước. Địa điểm ông chọn là ngay sát mũi Cà Mau, nơi đất luôn bị xói lở, rất khó xây cất. Là kỹ sư xây dựng, Sam rất thích thử thách những khó khăn mà ông tin mình sẽ làm được. “Hôm trường khánh thành, một bà lão run rẩy đến bảo tôi rằng giờ cụ đã có thể yên tâm nhắm mắt khi biết cháu mình sẽ được cắp sách đến trường” - mắt ông rưng lệ.

Sam cho tôi xem hình ảnh hàng loạt ngôi trường cũ và mới. Những ngôi trường mái tranh, vách đất, mùa đông rét thấu xương, mùa hè nắng dội xuống đầu học trò đã biến thành các công trình 2 tầng đẹp đẽ, khang trang như những vết son giữa các xóm làng nghèo khó. Điều khiến Sam rất đỗi tự hào là trẻ em và cả nhiều người lớn ở các nơi này đều xem “ông Tây” có vóc dáng nhỏ thó nhưng trên môi luôn nở nụ cười niềm nở, đôn hậu này như “ông Bụt”.

“Những ngôi trường dường như làm thay đổi cuộc sống của người dân địa phương. Vài năm sau, có dịp quay trở lại, tôi thấy quanh trường mọc lên nhiều ngôi nhà, đường sá rộng rãi hơn, người dân cũng tự hào vì họ có được ngôi trường của riêng mình” - ông nhận xét.

VCF chuyên xây dựng và cung cấp trang, thiết bị cho những ngôi trường tiểu học có 8 phòng với chi phí khoảng 150.000 USD/trường. Tiền tài trợ được chuyển trực tiếp từ Mỹ, nơi VCF đặt trụ sở. “Mục đích của chúng tôi là xây được nhiều ngôi trường, không quá tốn kém mà vẫn tốt, hiệu quả” – ông tiết lộ.