Ông Mười Thơ "cởi trói" cho nông dân như thế nào?

Trong cuộc đời hoạt động cách mạng, ông Mười Thơ nổi tiếng liêm khiết, có cuộc sống giản dị, tính cách thẳng thắn và trung thực, không ham công danh địa vị nên được mọi người kính nể và tin tưởng. Suốt 40 năm nay, ông cùng vợ – bà Mười Nga (cán bộ lão thành cách mạng) và các con cháu vẫn sống trong ngôi nhà do thành phố cấp ở số 39 đường Đinh Bộ Lĩnh, quận Bình Thạnh.

Nguyên Phó Bí thư Khu ủy Sài Gòn – Gia Định Nguyễn Thành Thơ - người "cởi trói" cho nông dân

Từng bị oan khi "cởi trói" cho nông dân

Trong những “nghi oan” ông Mười Thơ từng hứng chịu lâu lâu nhắc lại ông rất khoái, coi đó như một đóng góp của cá nhân với nông dân và kinh tế nông thôn. Ấy là, năm ông đang phụ trách Phó ban thường trực Ban trù bị Đại hội Hội Liên hiệp nông dân tập thể Việt Nam (nay là Hội Nông dân Việt Nam) cũng là thời kỳ ông Nguyễn Văn Linh đắc cử Tổng bí thư của Đảng (1986).

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Lê Thanh Hải cùng lãnh đạo TP HCM viếng ông Nguyễn Thành Thơ tại Nhà Tang lễ TP HCM

Một hôm, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh kêu ông Mười Thơ đến báo cáo tình hình nông dân cả nước nói chung trong đó có nông dân đồng bằng sông Cửu Long. Sau khi nghe ông Mười Thơ trình bày, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh nói: “Anh thương dân, thương nước thì phải đi cởi trói nông dân. Anh không còn cách nào khác đâu. Phải đi cởi trói nông dân thôi!”. Để yên tâm trong việc tiếp nhận ý kiến Tổng Bí thư, sáng hôm sau ông tranh thủ gặp lại ông Nguyễn Văn Linh và được Tổng Bí thư nêu ra bốn vấn đề đang đặt ra cần được giải đáp, tháo gỡ trong tình hình nông dân – nông nghiệp và nông thôn lúc bấy giờ.

Trong đó, mô hình Tập đoàn sản xuất vaà Hợp tác xã nông nghiệp (TĐSX – HTXNN) cùng ruộng đất của nông dân đưa vào trong các tổ chức kinh tế hợp tác này đang gây nhiều bức xúc trong xã hội ở nông thôn, đặc biệt là nông thôn vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Thành Phong viếng ông Nguyễn Thành Thơ vào chiều 21-4 tại nhà riêng.

Trở về miền Nam, ông Mười Thơ đi ngay xuống tỉnh Vĩnh Long gặp Phó chủ tịch hội đồng Bộ trưởng Võ Văn Kiệt đang có mặt ở đấy. Vốn cùng quê Vĩnh Long, cùng tham gia cách mạng từ lúc còn nhỏ cho tới ngày giải phóng, nên khi gặp ông Võ Văn Kiệt, ông Mười Thơ nói thẳng ý kiến của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh để tham khảo ý kiến ông Võ Văn Kiệt. Cuộc trao đổi giữa hai người còn có ông Sáu Ức, bí thư tỉnh ủy Vĩnh Long, chứng kiến.

Được ông Kiệt ủng hộ quan điểm"cởi trói" nông dân, ông Mười Thơ lần lượt đến các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, ở đâu ông cũng nhận được tiếng nói đồng tình, tán thành việc "cởi trói" nông dân để phát triển sản xuất. Đặc biệt, tỉnh An Giang phát biểu hăng nhất. An Giang hứa chủ động trả lại đất cho nông dân khi vô TĐSX – HTXNN. Tại một hội nghị Ban Chấp hành Hội Nông dân Việt Nam tổ chức tại Đà Nẵng, ông Mười Thơ tham gia chủ trì bàn thảo nhiều vấn đề bức thiết về nông nghiệp – nông dân – nông thôn mà hội nông dân quan tâm. Ngoài thảo luận ở hội trường, còn chia tổ theo khu vực Bắc – Trung – Nam thảo luận. Vấn đề nông dân xin lấy lại đất để ra khỏi TĐSX – HTXNN được các đại biểu khu vực Nam Bộ thảo luận sôi nổi nhất. Ông Mười Thơ nhớ lại: “Khi đưa vấn đề này ra hội trường biểu quyết, toàn thể BCH tán thành nông dân muốn lấy lại đất khi vô TĐSX – HTXNN để chủ động sản xuất, cần phải chấp thuận ủng hộ nông dân”.

Một lần, hàng trăm nông dân tỉnh Vĩnh Long kéo lên TPHCM đến các cơ quan chức năng của trung ương đóng tại TP và các cơ quan truyền thông đại chúng gửi đơn kiến nghị xin lại đất đưa vô TĐSX – HTXNN trước đây, đồng thời tố cáo một bộ phận ban quản lý TĐSX hà lạm công quỹ tập thể, tham nhũng đất đai. Tình hình lúc bấy giờ khá căng thẳng. Tỉnh ủy Vĩnh Long đưa xe lên động viên đón bà con trở về địa phương cùng giải quyết nhưng họ yêu cầu chính quyền trả lời cụ thể thì mới về.

Trước tình hình ấy, vị chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long đến nhà riêng ông Mười Thơ nhờ ông thảo thư kêu gọi bà con trở về rồi mời ông ra địa điểm bà con đang chờ đợi đọc trực tiếp nội dung để nông dân hiểu chủ trương của địa phương đối với vấn đề ruộng đất. Nghe xong, hàng trăm nông dân tỉnh này vui vẻ lên xe của tỉnh đưa về địa phương, giải quyết ổn thỏa. Có lần ông Mười Thơ tâm sự: “Theo tôi hiểu, chuyện vô – ra TĐSX – HTXNN là tự giác, tự nguyện của nông dân, không được mệnh lệnh cưỡng bức làm khó dễ nông dân lúc vô cũng như khi họ muốn ra”.

Quanh câu chuyện ông Mười Thơ đi "cởi trói nông dân" không ít người băn khoăn hỏi và được ông trả lời: “Cởi trói để nông dân làm chủ miếng đất của mình, góp phần phục hồi và phát triển kinh tế đất nước, tạo động lực để nông dân sản xuất hàng hóa đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, tham gia xuất khẩu. Nếu nông dân không được làm chủ ruộng đất cộng với chủ trương đổi mới, chính sách đúng đắn của Đảng – nhà nước thì làm sao thời gian vừa qua có năm nước ta xuất khẩu tới 7 triệu tấn lương thực và hàng tỷ USD hàng thủy sản, trong đó chủ lực là nông dân ĐBSCL sản xuất ra”.

Nói về bản lĩnh và cái tâm vì nông dân của ông Mười Thơ, có lần tướng Hoàng Cầm (nguyên sư trưởng sư đoàn 9 anh hùng) gặp ông ở Hà Nội đã nói: “Đất nước hôm nay đi lên được, có phần công sức của anh”. Nghe vậy, ông Mười Thơ trả lời: “Không dám!”. Ông Hoàng Cầm lại nói: “Không dám sao được, không có những người như anh tiên phong cởi trói nông dân, làm sao có nền nông nghiệp đi lên như hôm nay!”. Còn ông Trịnh Văn Lâu nguyên bí thư tỉnh ủy Cửu Long (cũ) phát biểu: “Nhiều người muốn làm như Mười Thơ nhưng không ai làm được. Mười Thơ lại làm được”.

Sau thời gian đi "cởi trói" nông dân tuy phải hứng chịu “nghi oan” nhưng ông Mười Thơ lại vinh dự được Nhà nước tổ chức trao tặng huân chương cao quý: Huân chương Hồ Chí Minh.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang thăm ông Nguyễn Thành Thơ vào dịp Tết Nguyên đán năm 2015 tại nhà riêng

.