Phải xác định giao dịch có mờ ám hay không

°° Phóng viên:  Qua vụ việc của Công ty Liberty Reserve (LR), phía NH Nhà nước nói đây là giao dịch không có thật, giao dịch tiền ảo nên khó xử lý, quan điểm của ông thế nào?

- Ông Vũ Viết Ngoạn: Không thể nói là ảo, không có cơ sở. Bên cạnh tiền ảo là danh nghĩa, sau nó còn có hành vi rửa tiền thật và ai tham gia vào những giao dịch này đều có thể sai phạm. Ví dụ, ở nước ngoài buôn bán ma túy rồi chuyển về Việt Nam, một người trong nước nhận thì đều có liên quan cả (nếu có).

°° Từ vụ việc này cho thấy Việt Nam bị động trong kiểm soát dòng tiền vì chỉ biết được thông tin sau khi có phát giác từ nước ngoài?

-  Điều này cũng dễ hiểu thôi. Không chỉ ở Việt Nam mà ngay cả Mỹ và nhiều nước khác, hành vi này cũng diễn ra rất lâu mới bị phát hiện. Ngay cả HSBC, Standard Chartered Bank và các ngân hàng (NH) toàn cầu khác cũng từng bị phạt hàng tỉ USD vì liên quan đến rửa tiền. Qua đây, chúng ta biết để tăng cường phòng tránh, phối hợp với các cơ quan an ninh tài chính trên thế giới. Vấn đề quan trọng là chúng ta phải có ý thức, trách nhiệm trong quản lý.

°° Thưa ông, các NH khẳng định mình vô tội nhưng phải đưa ra bằng chứng chứng minh sự trong sáng?

-  Vấn đề là phải xác định các cá nhân này có mở tài khoản ở NH và giao dịch mờ ám hay không. Thông tin ban đầu chỉ là nói qua mạng, hệ thống điện tử… nhưng mục đích cuối cùng của họ là rút tiền, lấy tiền và 2 bên thanh toán với nhau. Hoạt động này luôn có những trung gian, còn gọi là “cò” đứng ra dàn xếp. Nếu NH trung gian, môi giới thì họ phải chịu trách nhiệm vì là mắt xích trong đường dây.

°°NH phải có trách nhiệm kiểm soát dòng tiền trong trường hợp khách hàng có quan hệ với LR?

- Làm sao mà kiểm soát được. Chỉ biết tiền từ đâu chuyển về nhưng trong trường hợp này chắc gì đã là chuyển tiền từ NH mà là một người A. nào đó giao tiền cho người giao dịch, còn tất cả tiền LR đều nằm ngoài NH hết.

°° Hiện có thông tin ACB tìm thấy 1 khách hàng dính líu đến LR?

- Cũng có thể còn nhiều nữa nhưng người ta giao dịch trên máy tính cá nhân thì NH không thể biết. Bởi vì, thanh toán cuối cùng, người đã mua tiền LR thì trả tiền thật cho ai? Người bán tiền ảo thì nhận tiền mặt từ đâu, từ ai? NH có trực tiếp liên quan đến việc trả, nhận tiền đó không? Nếu có thì NH đó có vấn đề, còn không thì họ vô tội.

°° Khi còn làm lãnh đạo Vietcombank, ông đã từng gặp trường hợp nào như LR?

- Khi còn làm ở Vietcombank, tôi cũng hết sức quan tâm và đã có không ít trường hợp từ nước ngoài đề nghị mở tài khoản giao dịch và Vietcombank từ chối vì nghi ngờ.