Phát triển kinh tế biển nhìn từ biển Đông

Ngày 11-7, tại TP Nha Trang, UBND tỉnh Khánh Hòa phối hợp với Diễn đàn toàn cầu Boston (Mỹ) tổ chức tọa đàm khoa học với chủ đề “Cơ hội, thách thức và các giải pháp phát triển bền vững kinh tế biển”.

Theo TS Trương Minh Huy Vũ - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu quốc tế, Trường ĐH Khoa học - Xã hội và Nhân văn TP HCM, biển Đông chính là thách thức lớn nhất hiện nay trong phát triển kinh tế biển bởi đang có sự chuyển dịch không gian hàng hải và vùng kiểm soát quân sự giữa các nước.

Theo TS Vũ, Trung Quốc đang xây dựng không gian hàng hải giới hạn về thực địa như: tuyên bố đường lưỡi bò, bắt giữ tàu cá của Việt Nam, đưa giàn khoan vào lãnh hải nước ta... Nước này còn thể hiện quan điểm nước đôi về tự do hàng hải. Do đó, ông Vũ đề xuất xây dựng 2 công cụ là “Chỉ số đe dọa tại biển Đông” và “Bộ quan sát biển Đông” để phân tích mức độ an ninh hàng hải và ổn định tại khu vực biển Đông.

Nhiều đại biểu khác khẳng định hiệu quả khai thác biển của Việt Nam còn thấp, chỉ bằng 1/7 Hàn Quốc, 1/20 Trung Quốc, 1/94 của Nhật Bản. TS Trần Anh Tuấn, Viện Chiến lược phát triển - Bộ Kế hoạch  và Đầu tư, phân tích: “Nền kinh tế biển nước ta chiếm 20%-22% GDP cả nước; trong đó dầu khí, du lịch, hàng hải, thủy sản chiếm đến 98%. Nhiều ngành khác như đóng, sửa chữa tàu biển, chế biến thủy sản, thông tin liên lạc, dược phẩm... chưa được phát huy. Bên cạnh đó, còn tình trạng nước thải sinh hoạt, công nghiệp đổ ra sông, biển; nuôi trồng thủy sản thải ra lượng lớn chất ô nhiễm; phá rừng ngập mặn, hủy hoại hệ sinh thái ven biển...”

Giáo sư John Quelch (ĐH Harvard, Mỹ) cho rằng cần vượt tầm “đào ao thả cá” mà phải tăng cường phát triển hàng hải, xây dựng trung tâm nghiên cứu dược học biển... Trong đó, nhân lực trẻ là điều then chốt.

Hiện tỉnh Khánh Hòa dự định xây dựng làng Hòa bình và Sáng tạo hợp tác cùng Diễn đàn toàn cầu Boston để thu hút nguồn lực trí tuệ về biển. Làng này sẽ được xây dựng ở núi Cù Hin, nhìn ra vịnh Nha Trang (huyện Cam Lâm), với diện tích trên 2.100 ha. GS Thomas Patterson (ĐH Harvard) cho rằng cần tạo ra dấu ấn văn hóa chứ không phải kinh doanh đơn thuần, biến làng Hòa bình và Sáng tạo thành nơi tổ chức các hội thảo khoa học, thu hút các nhà khoa học đến Khánh Hòa nghiên cứu.