Phóng sự của VTV: Người trong cuộc lên tiếng

Ngày 6-8, nhóm phóng viên Báo Người Lao Động có mặt tại thôn Giang Đông, xã Ea Đáh, huyện Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk để tìm gặp thêm những người liên quan đến phóng sự phá rừng của chương trình “Chuyển động 24h” (CĐ24h).

“Làm vậy, tội em lắm!”

Phải mất 2 ngày, chúng tôi mới tiếp xúc được Vàng A Tu (14 tuổi) - nhân vật tham gia chặt hạ cây trong phóng sự phá rừng của “CĐ24h”, khi em cùng mẹ là bà Hờ Thị Cha từ rẫy trở về. Em tỏ ra lo sợ khi nghe nói gặp phóng viên, dù đang ngồi bên mẹ. Nghỉ học từ năm lớp 3, Tu không nói được tiếng Kinh nên chúng tôi phải nhờ anh Hờ A Phàng, một người hàng xóm, phiên dịch.

Phóng viên: Em kể lại sự việc hôm đó được chứ?

- Vàng A Tu: Hôm đó, em đi chơi với mấy bạn. Khi về nhà thì em gặp các anh chị ấy. Họ rủ đi chơi và em đồng ý. Họ bảo em về nhà lấy cưa nhưng em bảo không có. Rồi không biết họ tìm đâu được máy cưa. Đến nơi, họ bảo em giật máy cưa nhưng em giật không nổ. Họ đưa em cái rìu, bảo chặt cây để quay phim về chuyện làm ăn nên em cũng chặt. Cây nhỏ thôi.

Em chặt cây trong rừng hay trên rẫy?

- Cây trên rẫy.

Có lần nào em lên rừng chặt cây không?

- Chưa lần nào cả. Nhà em có nuôi 3 con bò. Em chỉ biết chăn bò và làm cỏ với mẹ thôi.

Họ có đưa tiền em không?

- Có. Chặt cây xong, lên chòi thì họ mới đưa 100.000 đồng. Họ đưa mà không nói gì cả.

Mấy hôm nay thì sao?

Chị Sùng Thị Mông (giữa) và em Vừ Thị Dở bức xúc khi kể sự việc với phóng viên Báo Người Lao Động vào ngày 6-8. Ảnh: NHƯ PHÚ

- Em nghe nhiều người bảo họ quay phim em rồi bảo em phá rừng. Em chỉ nghe vậy thôi, chứ em không được xem. Em còn nhỏ. Làm vậy tội em lắm!.

Khi nhiều người nói vậy, em thấy thế nào?

- Em rất sợ. Giờ không biết sẽ thế nào nhưng em rất lo lắng. Em không biết gì hết mà những người kia lại đưa em vào chuyện này.

(Không muốn làm Vàng A Tu thêm lo lắng, chúng tôi hỏi chuyện mẹ em, bà Hờ Thị Cha).

Phóng viên: Hôm em Tu đi chặt cây, bà có biết không?

- Bà Hờ Thị Cha: Lúc đi thì người ta đưa đi nên tôi không biết. Từ nhỏ tới giờ nó có bao giờ chặt cây. Nó còn nhỏ mà, cả nấu ăn cũng chưa biết. Đi làm cũng phải cho nó nghỉ sớm vì còn nhỏ.

Khi đã biết chuyện, bà thấy thế nào?

- Tôi rất đau lòng với những gì người ta làm với con tôi. Nếu không trả lại công bằng cho con tôi thì tôi có thể làm những việc mà tôi không muốn. Tôi thương con tôi. Dù nhà có ăn cơm với nước lã cũng vui. Đừng làm gì với con tôi như vậy!

Nhưng em Tu cũng được cho tiền?

- Tôi không vui tí nào. Nếu sự việc đúng đắn mà nhận tiền thì vui nhưng sự việc thế này, tôi rất buồn và thấy đau đớn nữa. Con tôi còn nhỏ thế này mà bảo đi phá rừng thì tội cho nó quá. Nó không biết gì mà bảo phá rừng!

Họ bảo quay phóng sự nghèo khổ (!?)

Phóng viên Báo Người Lao Động tiếp tục tìm đến nhà chị Sùng Thị Mông (cũng ở huyện Krông Năng) - người xuất hiện với vai trò phiên dịch cho nhóm phóng viên trong các bản tin của CĐ24h thời gian gần đây.

Phóng viên: Hôm đó, vợ chồng ông Vừ Dũ Dinh ở nhà hay đang phá rừng như phóng sự của CĐ24h nói?

- Chị Sùng Thị Mông: Hôm đó, tôi đang dạy thêm thì có 2 người đàn ông giới thiệu là phóng viên Đài Truyền hình Việt Nam nhờ đi phiên dịch. Do họ đã biết nhà chú Dinh từ trước nên dẫn tôi tới chứ không phải vợ chồng chú Dinh đang phá rừng.

Khi ở nhà chú Dinh, họ nói nhờ vợ chồng chú Dinh vào làm rẫy để quay phóng sự nghèo khổ. Khi bắt đầu đi thì họ nói chú Dinh mượn cưa nhưng chú Dinh không chịu. Tuy nhiên, họ nói mượn cưa ra rẫy cưa mấy cành cây, gỗ mục như đang lấy củi để người ta nghĩ mình nghèo phải lấy củi về bán. Tôi cũng nghĩ họ chỉ đi quay cảnh làm rẫy.

Nhưng sau đó người ta nói mình phá rừng thì sao?

- Xuống tới chòi rẫy thì anh phóng viên bảo qua bên kia cưa gỗ được không nhưng chú Dinh trả lời cái núi đấy mình không cưa được đâu vì đó là khu bảo tồn. Sau đó, họ nói chú Dinh cưa cây gỗ còn sống ở rẫy để họ quay phim. Sau khi cưa đổ cây thì chú Dinh còn chặt thêm mấy cành để cho họ quay rồi đi phỏng vấn chú Dinh và em Tu. Chú Dinh trả lời, còn em Tu thì hỏi gì cũng không nói nên họ không quay được. Khi đang trên đường quay về, họ thấy mấy khúc gỗ nên bảo chú Dinh và Tu vác về lán để quay.

Khi về tới chòi thì bà Sùng Thị Mao (vợ ông Dinh) ở trong chòi hay đang làm rẫy?

- Lúc đó cô Mao đang ở trong chòi thì họ nhờ ra làm cỏ nhưng tới nơi thì cô chỉ cuốc đất và họ quay phim.

Chị được trả bao nhiêu tiền công?

- Ngày cuối cùng đi quay, họ đưa tôi 300.000 đồng. Tính ra thì tiền công của tôi được khoảng 120.000 - 130.000 đồng, còn lại tôi trả tiền mua đồ ăn cho cả đoàn.

Chị nghĩ sao khi người ta bảo gia đình ông Dinh ra rẫy quay cảnh khó khăn mà giờ lại phát lên truyền hình bảo ông Dinh đi phá rừng?

- Làm vậy không đúng. Đã thương phải thương cho trót. Mà đã không thương thì chắc chắn họ đối xử với chú Dinh như vậy thôi.

Vì sao ông Dinh lại trả lời phỏng vấn không phá rừng thì không có cái ăn?

- Họ có hướng dẫn chú Dinh một ít về cái gì phá rừng để kiếm sống nhưng mà không biết chú Dinh nói gì.