Phú Yên - Vùng đất có nền văn hóa Chăm phong phú

Hội thảo đã đề cập đến các đề tài nghiên cứu về văn hóa Chăm ở khu vực miền Trung như "Đồ đất nung Chăm", "Tôn giáo, tín ngưỡng và nghệ thuật Chăm", "Vị trí, ý nghĩa của các di tích văn hóa Chăm ở Phú Yên".

Hiệay, tỉnh Phú Yên còn 28 di tích văn hóa Chăm như Tháp Nhạn, Thành Hồ, bia chợ Dinh, Tháp Bà, các phế tích tháp ở Đông Tác, Hồ Sơn, các giếng Chăm...Việc khai quật tại một số di tích Chăm đã tìm thấy rất nhiều hiện vật như tượng người và phù điêu, các tác phẩm kiến trúc như Kala, Garuda, Thiên nga, Kỳ đà, Makara... Trong các di tích, ngoài Tháp Nhạn còn khá nguyên vẹn được công nhận là di tích lịch sử văn hóa quốc gia, còn có Thành Hồ được xem là tòa thành nguyên vẹn nhất trong số các tòa thành Chăm còn sót lại cho đến ngày nay. Theo nhà sử học Nguyễn Danh Hạnh: những vết tích của Tháp Bà (khai quật năm 1990) được xác định niên đại vào khoảng thế kỷ thứ 12 và thuộc phong cách kiến trúc Bình Định, Thành Hồ (qua hai cuộc khai quật trong năm qua) cho thấy nơi đây từng là một trung tâm lớn của dân tộc Chăm và có thể là một trung tâm chính trị- kinh tế, quân sự của một vùng, không thua kém bất cứ một trung tâm nổi tiếng nào như thành Trà Kiệu (Quảng Nam), Trà Bàn (Bình Định).

Tiến sĩ khảo cổ học Lê Đình Phụng thuộc Viện khảo cổ học Việt Nam cho rằng: những đặc điểm và các loại hình di tích, di vật của văn hóa Chăm phát hiện tại Phú Yên cũng giống các di tích văn hóa Chăm ở miền Trung. Vùng đất Phú Yên như một cửa ngõ nối với vùng cao nguyên bằng sông Đà Rằng - một con sông lớn nhất miền Trung. Dọc hai bên hạ lưu sông Đà Rằng đã từng có nhiều tháp của dân tộc Chăm xây dựng đối xứng nhau mà ngày nay còn nhiều di tích như phế tích Đông Tác nằm đối xứng với Tháp Nhạn, Tháp Bà đối xứng với Thành Hồ.