Quyết định mang tính lịch sử Việt - Mỹ

Ngày 23-5, ngày đầu tiên của chuyến thăm chính thức Việt Nam, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã có cuộc hội đàm với Chủ tịch nước Trần Đại Quang, tới chào xã giao Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và hội kiến Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân.

Thúc đẩy hợp tác toàn diện

Đánh giá cao ý nghĩa và tầm quan trọng chuyến thăm của Tổng thống Obama, coi đây là sự tái khẳng định cam kết của lãnh đạo 2 nước đối với quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ, tại buổi tiếp, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định Việt Nam tiếp tục coi Mỹ là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu và nhấn mạnh 2 bên cần tiếp tục thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện đi vào chiều sâu, thiết thực và có hiệu quả trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và thể chế chính trị của nhau, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển và thịnh vượng chung trong khu vực và trên thế giới.

Tại cuộc họp báo chung với Chủ tịch nước Trần Đại Quang, Tổng thống Obama tuyên bố Mỹ chính thức tháo bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương đối với Việt Nam. Ảnh: TTXVN

Tổng thống Obama đánh giá cao vai trò và tầm nhìn của Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc lãnh đạo đất nước giành được những thành tựu to lớn trong thời gian qua nói chung và trong chủ trương chiến lược đối với tiến trình đàm phán Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình dương (TPP) nói riêng. Tổng thống Obama khẳng định Mỹ coi Việt Nam là một đối tác quan trọng trong khu vực; đồng thời nhấn mạnh ông sẽ làm mọi việc có thể để thúc đẩy hợp tác với Việt Nam trong các lĩnh vực ưu tiên, đặc biệt hỗ trợ kỹ thuật cho Việt Nam thực hiện TPP.

Trước đó, sau lễ đón trọng thể vào sáng 23-5, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã hội đàm với Tổng thống Obama. Hai bên bày tỏ hài lòng trước những tiến triển nhanh chóng, thực chất và toàn diện của quan hệ Việt Nam - Mỹ thời gian qua theo những định hướng của quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ năm 2013 và Tuyên bố về tầm nhìn chung nhân chuyến thăm Mỹ vào tháng 7-2015 của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Tổng thống Obama nhất trí sẽ sớm thúc đẩy quốc hội Mỹ thông qua TPP; cam kết trợ giúp Việt Nam nâng cao năng lực để triển khai thỏa thuận này. Trả lời câu hỏi của báo chí trong cuộc họp báo sau đó, Tổng thống Obama tự tin khẳng định: “TPP sẽ được thông qua vì đây là điều tốt, có lợi cho Mỹ, sẽ làm kinh tế Mỹ tốt hơn”. Chủ tịch nước Trần Đại Quang cũng đồng tình nhấn mạnh TPP là một bước tiến mà Việt Nam tham gia để hội nhập với thế giới. Chủ tịch nước tuyên bố: “Việt Nam đang cố gắng để thu hẹp những khác biệt dựa trên hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau. Việt Nam tích cực chuẩn bị phê chuẩn TPP và cam kết sẽ thực hiện các điều khoản trong hiệp định”.

“Không nên duy trì lệnh cấm nào”

Cũng tại hội đàm, Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Tổng thống Obama nhất trí coi hợp tác phát triển trên nhiều lĩnh vực: kinh tế - thương mại, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, ứng phó với biến đổi khí hậu là một trong những trọng tâm trong quan hệ 2 nước. Hai bên cho rằng cần tiếp tục tăng cường hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh, đặc biệt là việc tẩy độc dioxin, bom mìn; hỗ trợ người tàn tật, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa.

Hai nhà lãnh đạo cũng dành nhiều thời gian trao đổi các vấn đề về khu vực, quốc tế quan tâm, trong đó có biển Đông. Hai bên chia sẻ tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực, bảo đảm an ninh và an toàn hàng hải, hàng không; đồng thuận giải quyết hòa bình tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), Tuyên bố về ứng xử của các bên tại biển Đông (DOC) và tiến tới Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở biển Đông (COC).

Đáng chú ý là tại hội đàm, Tổng thống Obama tuyên bố Mỹ chính thức dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam. Tổng thống Mỹ cam kết Mỹ và Việt Nam sẽ tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc phòng, trong đó có việc cung cấp các tàu tuần tra cho Việt Nam. “Mỹ và Việt Nam ủng hộ trật tự khu vực, trong đó có biển Đông. Mỹ tiếp tục cử máy bay cũng như tàu tại tất cả các khu vực trong khuôn khổ luật pháp quốc tế. Tôi tin tưởng người dân Việt Nam và Mỹ đóng một vai trò quan trọng trong thời điểm quan trọng của thế giới” - ông Obama nói.

Nhiều phóng viên trong nước và quốc tế, trong đó có hãng tin Reuters, đặt câu hỏi chung quanh việc Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam ngay tại cuộc họp báo. Trả lời về vấn đề này, Tổng thống Barack Obama nêu rõ quan điểm: “Quyết định của Mỹ dựa trên tiến trình hợp tác lâu dài trong quan hệ 2 nước, bắt nguồn từ sự can đảm của 2 bên, trải qua nhiều cuộc đối thoại khó khăn trong giai đoạn qua”. Tổng thống Obama nói tiếp: “Nhiều nghị sĩ Mỹ đã nỗ lực, can đảm thúc đẩy đối thoại chính trị giữa Mỹ với Việt Nam... Qua những thành tựu hợp tác giữa hai nước trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại, an ninh, quốc phòng… Mỹ nhận thấy đã đến lúc không nên duy trì lệnh cấm nào đối với Việt Nam”.

Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã hoan nghênh quyết định mang tính lịch sử này của người đứng đầu Nhà Trắng.

Cũng trong ngày 23-5, Tổng thống Obama có cuộc gặp với Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tại Nhà sàn Chủ tịch Hồ Chí Minh. Mời Tổng thống Obama tham quan Nhà sàn và Ao cá Bác Hồ, Chủ tịch Quốc hội đã giới thiệu với Tổng thống Obama về cuộc sống giản dị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, giai đoạn lịch sử 1945-1946 và các cuộc tiếp xúc giữa Việt Minh và Mỹ. Tổng thống đã đi thăm không gian sống của Chủ tịch Hồ Chí Minh và cho cá ăn ở Ao cá Bác Hồ. Chiều cùng ngày, Tổng thống Obama gặp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.