Siêu dự án “nằm vạ”

Chủ đầu tư rút, dân hứng chịu

Năm 2008, Chính phủ đồng ý cho Công ty CP Đầu tư và Công nghiệp Tân Tạo (ITACO, thuộc Tập đoàn Tân Tạo) làm chủ đầu tư dự án Trung tâm Nhiệt điện Kiên Lương, quy mô 4.400 - 5.200 MW với tổng vốn đầu tư khoảng 6,7 tỉ USD. Theo thiết kế, dự án có cơ sở hạ tầng hoàn chỉnh với sân đậu trực thăng, công viên cây xanh, khu tái định cư 18 ha, nhà ở chuyên gia. Theo kế hoạch, đến cuối năm 2013, Nhà máy Nhiệt điện Kiên Lương 1, công suất 1.200 MW sẽ phát điện để hòa vào lưới điện quốc gia. Thế nhưng, sau 5 năm triển khai, khu vực này vẫn còn là đại công trình ngổn ngang.

Người dân địa phương cho biết khoảng 2 năm qua, nhà đầu tư không làm gì khác ngoài việc xây dựng phần móng hồ chứa nước ngọt và trồng một ít cây xanh để hạn chế bị sóng biển đánh sập. Toàn bộ các phương tiện, máy móc phục vụ công trình đều đã chuyển đi nơi khác. ITACO chỉ để lại một người tên B. làm đại diện và một ít công nhân là người địa phương làm một số việc vặt.

Trong khi đó, hàng trăm hộ dân ở khu vực bị ảnh hưởng bởi dự án phải gánh chịu tình trạng ô nhiễm do con kênh dẫn nước từ biển vào đã bị chắn. Hàng chục vuông tôm, cá nuôi trong vùng thường xuyên nhiễm bệnh và chết. Cũng do không có đường thoát nước nên mùa lũ năm rồi, hàng chục hộ sống dọc theo tuyến kênh 22 phải dắt nhau lên núi Mo So cất chòi lánh nạn vì nhà cửa ngập chìm trong biển nước. Quá bức xúc, môt số người hùn tiền thuê máy xúc đất để khơi dòng chảy thì đại diện ITACO và công an địa phương đến lập biên bản. Hiện rất nhiều người dân ở đây phải bỏ xứ ra đi vì bế tắc kế sinh nhai.

Đề nghị thu hồi 12/14 dự án

Giải thích về việc thi công chậm trễ, trong một công văn gửi UBND tỉnh Kiên Giang, ông Thái Văn Mến, Tổng Giám đốc ITACO, cho biết một số ngân hàng ở nước ngoài đã đồng ý cho vay, thống nhất về điều khoản vay với Tập đoàn Tân Tạo để tiếp tục triển khai dự án. Tuy nhiên, các đối tác đưa ra yêu cầu phải có sự thỏa thuận bảo lãnh và cam kết của Chính phủ và hợp đồng mua bán điện với Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Thế nhưng, hiện Chính phủ vẫn chưa chấp thuận và việc đàm phán với các bộ có liên quan cũng đang gặp bế tắc.

Ông Lê Khắc Ghi, Giám đốc Sở Kế hoạch - Đầu tư Kiên Giang, cho rằng những đề nghị của ITACO là rất khó để Chính phủ chấp thuận vì chưa có tiền lệ. Bởi theo quy định, chủ đầu tư phải có đủ 20% vốn tự có mới có thể xem xét giải quyết. Hơn nữa, Chính phủ cũng không thể đứng ra bảo lãnh tín dụng cho một doanh nghiệp tư nhân vì trái với quy định pháp luật.