Suy thoái đạo đức: Không thể đổ lỗi cho lương thấp

Nguyên nhân sâu xa của sự suy thoái đạo đức của một bộ phận nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lương và thu nhập không đủ sống...” – Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng đưa ra kết luận này vào sáng 20-9 khi báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội kết quả giám sát về đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo và dạy nghề. Tuy nhiên, lập luận này đã bị Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Ngân sách của Quốc hội Tào Hữu Phùng phản bác: “Nói như thế là hòa cả làng. Cứ anh nào nhà nghèo là đi ăn trộm sao?”.

Thừa chỗ này, thiếu chỗ kia

Đến nay, cả nước có khoảng 979.500 nhà giáo, tăng 11% so với 5 năm trước. So với định mức, tỉ lệ học sinh mầm non/giáo viên (GV), tỉ lệ GV/lớp ở tiểu học đạt và cao hơn mức quy định. Trong khi đó, tỉ lệ GV/lớp đối với THCS và THPT thấp hơn so với quy định. Cơ cấu đội ngũ GV phổ thông không đồng bộ, vừa thừa vừa thiếu, ảnh hưởng lớn đến mục tiêu giáo dục toàn diện. GV phổ thông đang thiếu trầm trọng.GV các trường THCN và dạy nghề đa phần có trình độ ĐH nhưng về số lượng và khả năng giảng dạy thực hành còn yếu.

Đội ngũ giảng viên các trường ĐH cũng đang rất thiếu. Đội ngũ giảng viên được đào tạo một cách hệ thống ở nước ngoài từ những thập kỷ 50 - 60 của thế kỷ trước đang là tiến sĩ, giáo sư, phó giáo sư có kinh nghiệm sư phạm đều đã ở tuổi 70 và đã nghỉ hưu, trong khi đội ngũ kế cận chưa được chuẩn bị ngang tầm. Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng Nguyễn Đình Hương, trong những năm gần đây số lượng giảng viên ĐH tuy có tăng thêm nhưng không theo kịp sự phát triển của quy mô giáo dục ĐH.

“Gạ tình lấy điểm” không phải do thu nhập thấp

Tính đến nay, cả nước có khoảng 10.400 cán bộ quản lý giáo dục làm việc ở bộ, sở, phòng; khoảng 80.000 cán bộ làm việc tại các trường từ mầm non, phổ thông đến CĐ-ĐH.

Qua giám sát, Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng kết luận: Cán bộ quản lý trong những năm gần đây có xu hướng buông lỏng quản lý giáo dục, không kiên quyết xử lý, đấu tranh với những tiêu cực như gian lận trong thi cử, trong cấp phát văn bằng, chứng chỉ, đánh giá luận văn thạc sĩ, tiến sĩ. Một bộ phận cán bộ quản lý giáo dục tham gia vào các hiện tượng tiêu cực, tiếp tay cho sự gian dối của người học. Vì vậy, tình trạng gian dối trong học tập đã xảy ra và kéo dài trong nhiều năm, bằng cấp tăng nhưng kiến thức không tăng bao nhiêu.

Theo ủy ban này, việc bảo đảm đời sống cho nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục cũng nhằm bảo đảm chất lượng giáo dục. Chống tiêu cực đang là bài toán đòi hỏi có lời giải cơ bản và phải được giải bằng hệ thống giải pháp, bao gồm việc giải quyết đời sống, xây dựng đạo đức, lối sống, nâng cao năng lực quản lý và xử lý nghiêm minh những sai phạm.

“Nói nguyên nhân sâu xa của việc suy thoái đạo đức là do thu nhập thấp thì chỉ cần mỗi việc nâng lương là xong” – ông Tào Hữu Phùng không đồng tình – “Chuyện gạ đổi tình lấy điểm không phải là do thu nhập thấp”.