Thông qua 20 điều khoản còn nhiều tranh cãi

Chiều 17-11, Quốc hội (QH) tiếp tục nghe báo cáo giải trình và biểu quyết thông qua một số điều khoản của Bộ Luật Tố tụng Hình sự (sửa đổi), bao gồm 37 chương với 346 điều. Đây là bộ luật rất quan trọng và phức tạp, tuy đã được góp ý và chỉnh sửa nhiều lần nhưng vẫn còn nhiều ý kiến trái ngược nhau. Đến cuối  ngày, đã có 20 điều khoản được QH thông qua với tỉ lệ thấp nhất là 72,29%. Hôm nay (18-11), QH sẽ tiếp tục biểu quyết thông qua một số điều khoản quan trọng, trước khi thông qua toàn văn bộ luật.

Đặt tiền hoặc tài sản có giá trị để bảo đảm

Vấn đề có được đặt tiền hoặc tài sản có giá trị để bảo đảm  thay cho việc tạm giam hay không đã được nhiều đại biểu (ĐB) đề cập. Điều 93 của dự thảo quy định: Căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nhân thân và tình trạng tài sản của bị can, bị cáo, cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án có thể quyết định cho họ đặt tiền hoặc tài sản có giá trị để  bảo đảm sự có mặt của họ theo giấy triệu tập. Dù được QH thông qua với hơn 72% ý kiến đồng tình, vẫn có 28 ĐB không tán thành. Trong lần góp ý kiến cách đây ít ngày, nhiều ĐB đã cho rằng đây là hình thức “ưu đãi” cho người giàu.

Nhiều ĐB cũng đồng tình với quy định: Cá nhân, tổ chức có thể  nhận bảo lãnh cho bị can, bị cáo là người thân thích hoặc là thành viên thuộc tổ chức của mình, nhưng đề nghị cần làm rõ khái niệm thế nào là “người thân thích”. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật QH Vũ Đức Khiển cho biết việc này sẽ được quy định trong các văn bản hướng dẫn dưới luật, nhằm bảo đảm tính đồng bộ thống nhất giữa các văn bản pháp luật.

Người bào chữa được tham gia tố tụng từ khi khởi tố bị can

Một điểm trong dự thảo bộ luật được nhiều ĐB và dư luận quan tâm, đó là người bào chữa được tham gia từ lúc nào trong  quá trình tố tụng. Đa số các ĐB tán thành với quy định thời điểm tham gia tố tụng của người bào chữa là từ khi khởi tố bị can; trường hợp bắt người trong trường hợp khẩn cấp, phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã thì người bào chữa tham gia tố tụng từ khi có quyết định tạm giữ... Đây là kết quả của nhiều lần lấy ý kiến đóng góp của nhân dân và các ĐB. Tuy nhiên, cũng còn nhiều ý kiến đề nghị, bên cạnh việc mở rộng quyền, đồng thời phải tăng trách nhiệm của người tham gia bào chữa, tránh tình trạng lợi dụng việc bào chữa để xúc phạm, vu khống cơ quan tiến hành tố tụng, để trục lợi... Cũng có ĐB còn lo ngại trước tình trạng luật sư đến làm việc tại cơ quan tố tụng nào phải xin giấy chứng nhận của cơ quan đó như một hình thức “giấy phép con”.

Một số điều khoản như: thẩm quyền điều tra, giới hạn xét xử, quy định khởi tố bị can... tuy vẫn còn một số ý kiến khác nhau, nhưng các ĐB cũng đã đồng ý thông qua. Để bộ luật nhanh chóng đi vào cuộc sống, QH cũng dự kiến biểu quyết thông qua nghị quyết về việc thi hành. Điểm 4 của nghị quyết này quy định, kể từ ngày Bộ Luật Tố tụng Hình sự (TTHS) được công bố cho đến ngày có hiệu lực (1-7-2004): A/ Đối với những bản án, quyết định hình sự đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm trước ngày Bộ Luật TTHS được công bố nhưng chưa xét xử thì Hội đồng Giám đốc thẩm có quyền ra quyết định theo quy định tại điều 254 của Bộ Luật TTHS năm 1998. B/ Đối với bản án, quyết định hình sự đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm sau ngày Bộ Luật TTHS được công bố thì Hội đồng Giám đốc thẩm có quyền quyết định theo quy định tại các điểm 1, 2 và 3 điều 254 của Bộ Luật TTHS năm 1998.

Hợp tác xã hoạt động như doanh nghiệp

Sáng cùng ngày, QH cũng đã biểu quyết thông qua Luật Hợp tác xã (HTX) (sửa đổi) gồm 10 chương, 52 điều, trong đó có 20 điều giữ nguyên, 32 điều sửa đổi, bổ sung. Báo cáo giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo, ông Nguyễn Đức Kiên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Ngân sách QH, cho biết: Mặc dù còn có ý kiến khác nhau, nhưng nhiều ĐB đồng ý với quy định: “HTX hoạt động như một loại hình doanh nghiệp, có tư cách pháp nhân, tự chủ, tự chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ tài chính trong phạm vi vốn điều lệ, tích lũy và các nguồn vốn khác theo quy định của pháp luật”. Đối với ý kiến đề nghị bỏ quy định đại hội xã viên quyết định những đối tượng được HTX đóng bảo hiểm xã hội, ông Kiên cho biết, điều lệ HTX chỉ quy định chung về nguyên tắc, còn đối tượng cụ thể được hưởng chế độ này sẽ do đại hội xã viên quyết định trên cơ sở những tiêu chí được đặt ra trong điều lệ HTX. Trước khi thông qua toàn văn dự thảo Luật HTX sửa đổi với 415/418 phiếu, đạt tỉ lệ 83,33%, QH cũng đã thông qua 9 vấn đề liên quan đến điều kiện trở thành xã viên, quyền, nghĩa vụ của xã viên, nội dung của đại hội xã viên...

Hôm nay, theo dự kiến, ngoài việc thông qua Bộ Luật TTHS (sửa đổi), QH sẽ nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự án Luật Giao thông đường thủy nội địa. Sau đó, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Hồng Quân sẽ báo cáo về dự thảo Nghị quyết về nhà đất do Nhà nước đã quản lý, bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện các chính sách quản lý và cải tạo xã hội chủ nghĩa trước ngày 1-7-1991.