Đúng 12 giờ ngày 11-5, tại phiên họp toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN 2014 tổ chức tại TP Nay Pyi Taw - Myanmar, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có bài phát biểu nêu bật mối đe dọa đối với cộng đồng ASEAN xuất phát từ việc Trung Quốc đặt giàn khoan HD-981 tại khu vực thuộc thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam trái với Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982. Việt Nam kiên quyết phản đối các hành động vi phạm và bằng mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ chủ quyền và lợi ích chính đáng.
Đây là lần đầu tiên một lãnh đạo cấp cao của Việt Nam có phát ngôn chính thức về vấn đề này.
Nguy cơ mất an ninh khu vực
Về hòa bình và an ninh khu vực, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định: “Vấn đề hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở biển Đông - mối quan tâm chung của ASEAN, của khu vực và thế giới - đang bị đe dọa nghiêm trọng”.
Các nước ASEAN bày tỏ lo lắng về tình hình biển Đông gần đây Ảnh: ĐỨC TÁM
Dẫn chứng nguy cơ mất an ninh khu vực và có thể đe dọa đến mỗi quốc gia ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng công bố: Từ ngày 1-5, Trung Quốc đã ngang nhiên đưa giàn khoan nước sâu cùng hơn 80 tàu vũ trang, tàu quân sự và máy bay hộ tống đi vào vùng biển Việt Nam và đã hạ đặt giàn khoan tại vị trí nằm sâu trên 80 hải lý trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982. Các tàu vũ trang hộ tống bảo vệ giàn khoan của Trung Quốc đã rất hung hăng bắn vòi nước có cường độ mạnh và đâm húc thẳng vào các tàu công vụ, tàu dân sự của Việt Nam, gây hư hại nhiều tàu và làm nhiều người bị thương. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc ngang nhiên đưa giàn khoan vào hạ đặt tại địa điểm nằm sâu trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của một nước trong ASEAN, là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 và cũng là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng Tuyên bố về ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC) mà Trung Quốc là một bên tham gia ký kết.
“Hành động cực kỳ nguy hiểm này đã và đang đe dọa trực tiếp đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở biển Đông” - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 2014 tổ chức ở Myanmar ngày 11-5. Ảnh: Đức Tám
Trước tình hình này, Thủ tướng cho biết Chính phủ Việt Nam đã hết sức kiềm chế, bày tỏ mọi thiện chí, sử dụng mọi kênh đối thoại, giao thiệp với các cấp khác nhau của Trung Quốc để phản đối và yêu cầu Trung Quốc rút ngay giàn khoan và các tàu vũ trang, tàu quân sự ra khỏi vùng biển của Việt Nam. Tuy nhiên, đến nay Trung Quốc không những không đáp ứng yêu cầu chính đáng của Việt Nam mà còn tiếp tục gia tăng các hành động vi phạm ngày càng nguy hiểm và nghiêm trọng hơn.
Theo người đứng đầu Chính phủ, Việt Nam đặc biệt coi trọng và luôn làm hết sức mình để gìn giữ và tăng cường quan hệ hữu nghị tốt đẹp với Trung Quốc. Việt Nam luôn chân thành mong muốn cùng với Trung Quốc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới.
Việt Nam quyết bảo vệ chủ quyền
Làm “nóng” phòng họp Rubby, trung tâm hội nghị tại TP Nay Pyi Taw, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tuyên bố: “Việt Nam kiên quyết phản đối các hành động vi phạm và bằng mọi biện pháp cần thiết, phù hợp với luật pháp quốc tế để bảo vệ chủ quyền và lợi ích chính đáng. Chúng tôi trân trọng cảm ơn và khẩn thiết kêu gọi các nước ASEAN, các nước trên thế giới, các cá nhân và tổ chức quốc tế tiếp tục lên tiếng phản đối hành động vi phạm nghiêm trọng nêu trên và ủng hộ yêu cầu hợp pháp, chính đáng của Việt Nam”.
Để ASEAN được bình yên, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết Việt Nam đề nghị ASEAN khẳng định lại mạnh mẽ các nguyên tắc đã được nêu tại Tuyên bố 6 điểm về biển Đông, đồng thời yêu cầu Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982, phải đặc biệt tôn trọng thềm lục địa, vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của các quốc gia ven biển và thực hiện đầy đủ, nghiêm túc DOC; cùng ASEAN thương lượng thực chất về Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở biển Đông (COC).
Đặc biệt, Thủ tướng khẳng định Việt Nam đề nghị đưa các nội dung về vấn đề biển Đông vào Tuyên bố của Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN lần này. “Việt Nam đánh giá cao việc các bộ trưởng ngoại giao ASEAN ngày 10-5 đã thông qua một tuyên bố riêng về tình hình nghiêm trọng hiện nay ở biển Đông, thể hiện rõ sự đoàn kết, vai trò trung tâm, tinh thần chủ động và trách nhiệm cao của ASEAN đối với hòa bình, ổn định và an ninh của khu vực” - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ.
Trước đó, tại cuộc gặp đại diện Đại hội đồng Liên nghị viện ASEAN và tại phiên họp hẹp Hội nghị Cấp cao ASEAN 24, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng nêu rõ hành động vi phạm luật pháp quốc tế của Trung Quốc khi đưa giàn khoan HD-981 vào khu vực thuộc thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Tại cuộc gặp đại diện các tổ xã hội dân sự ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định: “Việt Nam luôn ủng hộ và tạo điều kiện để các tổ chức xã hội, các tầng lớp nhân dân cùng tham gia đóng góp, xây dựng cộng đồng, hướng đến một Cộng đồng ASEAN thịnh vượng, đoàn kết, cùng chia sẻ và đùm bọc”.
Đoàn kết ứng phó với thách thức mới
Trong không khí đoàn kết và thống nhất tại phiên họp hẹp Hội nghị Cấp cao ASEAN 24, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bày tỏ quan ngại khi nhắc lại tình hình khu vực và thế giới đang có những diễn biến phức tạp, ảnh hưởng tới hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực. Tình hình khu vực biển Đông, biển Hoa Đông, bán đảo Triều Tiên cùng những thách thức an ninh phi truyền thống như thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh, tai nạn... tiếp tục là mối quan tâm sâu sắc của khu vực. “Trong bối cảnh hiện nay, tôi xin chia sẻ rằng chúng ta cần tăng cường đoàn kết, phát huy vai trò chủ đạo của ASEAN nhằm bảo đảm hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển trong khu vực, cũng như ứng phó hiệu quả với những thách thức đang đặt ra”- Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề xuất.
Đồng lòng ngăn chặn xung đột
Phát biểu tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 24, ngày 11-5, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long nhận định những vụ việc xảy ra ở biển Đông gần đây cho thấy sự cần thiết của việc sớm hoàn tất COC để ngăn chặn nguy cơ xảy ra xung đột giữa các bên tranh chấp. Theo đài Channel News Asia, Thủ tướng Lý Hiển Long cũng kêu gọi các nhà lãnh đạo ASEAN hỗ trợ mạnh mẽ về chính trị cho tiến trình thương thảo đầy thách thức về COC. Ông cho rằng: “Chúng ta phải nhanh chóng đạt được tiến triển về COC để ngăn chặn những rủi ro trong tương lai”. Ông còn kêu gọi ASEAN nên có vị thế chung về những vấn đề ảnh hưởng đến mọi thành viên, nhất là chuyện biển Đông.
Trong khi đó, Tổng thống Philippines Benigno Aquino nhấn mạnh đến vai trò của pháp luật và sự đồng lòng của ASEAN trong việc xử lý quan hệ với các nước khác. Riêng về vấn đề tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc ở biển Đông, ông Aquino cho biết Manila ủng hộ giải pháp đa phương thay vì song phương như đòi hỏi của Bắc Kinh.
Thủ tướng Malaysia Najib Razak thúc giục ASEAN đoàn kết, thống nhất để đương đầu với những tình huống khó khăn, thách thức. Ông cũng kêu gọi tôn trọng, tuân thủ và thực thi Tuyên bố ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) trong bối cảnh căng thẳng ở vùng biển này đang gia tăng.
Phương Võ
và quét mã QR
Bình luận (0)