Thủy điện Xayaburi đã xây được 30%

*Phóng viên: Người dân ven sông Mê Kông cho rằng việc xây đập có thể sẽ tác động rất lớn đến đời sống của họ. Tại sao Lào không tổ chức đối thoại với người dân các nước liên quan? Nhiều tổ chức xã hội đề nghị Lào dừng 2 dự án này. Ông nghĩ thế nào?

     

     - Ông Viraphonh Viravong: Tôi biết có rất nhiều nhóm người với nhiều ý kiến khác nhau nên không thể thỏa mãn hết 100% ý kiến. Nếu kéo dài thời gian lấy ý kiến, Lào sẽ không còn thời gian trong khi cần phát triển. Tuy nhiên, chúng tôi đang làm hơn cả những gì luật yêu cầu để bảo đảm rằng đây là dự án phát triển bền vững vì người dân Lào đã sống ở đây từ rất lâu đời.

Hiện nay, thủy điện Xayaburi (công suất 1.260 MW - PV) đã xây dựng được 30%. Thủy điện Don Sahong chỉ có công suất 256 MW, thuộc loại thủy điện nhỏ, dự kiến sẽ khởi công vào tháng 12- 2014.

* Theo đề xuất của Ủy ban sông Mê Kông quốc tế (MRC) thì việc triển khai các đập thủy điện trên dòng chính sông Mê Kông cần được dừng lại để thực hiện quá trình tham vấn ý kiến cộng đồng. Tại sao Lào vẫn tiếp tục xây dựng?

- Thủy điện Xayaburi đã được nghiên cứu từ 20 năm trước bởi các nhà khoa học. Chúng tôi tốn hàng chục triệu USD cho quá trình nghiên cứu. Kết quả cho thấy tác động tiêu cực là có nhưng không lớn. Chúng tôi có một trang web mở, thường xuyên cập nhật thông tin về dự án đập để mọi người có thể vào xem. Đối với các thủy điện không xây dựng trên dòng chính thì tác động là tối thiểu nên không cần tham vấn cộng đồng.

Sông Mê Kông - vùng Lào dự kiến xây dựng thủy điện Don Sahong Ảnh: Thu Sương

* Nhưng Don Sahong được xây dựng trên dòng chính nên cần phải tiến hành tham vấn cộng đồng. Tại sao không có kế hoạch sử dụng những nguồn năng lượng khác mà bắt buộc phải xây dựng đập chính trên sông Mê Kông, thay vì bảo vệ nó?

- Chúng tôi có kế hoạch sử dụng nhiều nguồn năng lượng. Thủy điện có tác động tích cực lẫn tiêu cực nhưng vẫn là nguồn năng lượng sạch.  Lào cũng đã tham vấn về vấn đề du lịch sinh thái vì có ý kiến cho rằng xây dựng thủy điện sẽ ảnh hưởng đến du lịch sinh thái. Nếu xây dựng đập thủy điện sẽ có đường để phát triển du lịch, người dân có thể tiếp cận khu vực này. Những người cho rằng xây đập thủy điện sẽ ảnh hưởng đến du lịch sinh thái là những người chưa bao giờ đến khu vực này.

* Thủy điện Don Sahong ảnh hưởng như thế nào đến cá heo nước ngọt cũng như đường di cư của các loại cá khác?

- Cá heo không di cư nên sẽ không ảnh hưởng nhưng các loài cá khác thì có nên đây là tác động cần giảm thiểu. Mọi người vẫn nghĩ Don Sahong là kênh di cư duy nhất của cá nhưng thực tế có đến 17 kênh khác và kênh nào cũng được sử dụng tùy thuộc vào lượng nước mùa mưa hay mùa khô. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ xem xét mở thêm 2 kênh di cư nữa và rất muốn mọi người hãy đến khu vực đó để xem đường di cư của cá như thế nào. Nguyên nhân giảm sản lượng cá không chỉ do thủy điện mà còn do việc khai thác quá mức của con người.