Tiến sĩ Tạ Cao Minh với 13 bằng phát minh đăng ký tại Nhật

Trước khi đến Công ty NSK, nơi anh cho ra đời hầu hết những phát minh quan trọng của mình, Tạ Cao Minh đã trải qua một "cuộc phiêu lưu" kéo dài 3 năm tại Đại học Kyushu và Đại học Tokyo sau khi hoàn thành luận án thạc sĩ và tiến sĩ tại Canada. Những ngày tháng trẻ trung nhất của anh trôi qua tại đất nước Tiệp Khắc, nơi anh tốt nghiệp với tấm bằng đỏ xuất sắc vào năm 1986. Anh là một tấm gương sáng về sự say mê, nghiêm túc trong học tập, nghiên cứu và óc sáng tạo của người Việt Nam trên đất Nhật.

Tiến sĩ Tạ Cao Minh, giảng viên Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, vừa đăng ký thêm một bằng phát minh sáng chế với đề tài "Brushless motor control and automotive electrical power steering apparatus" (Điều khiển động cơ điện không chổi than và hệ thống trợ lái ô tô) tại Nhật Bản, nâng tổng số đăng ký bằng sáng chế khoa học của anh lên con số 13. Đây là những phát minh rất quan trọng trong lĩnh vực sản xuất hệ thống trợ lái vô-lăng ô tô. Công ty mà anh đang cộng tác hiện nay - NSK Steering Systems - đã phải tăng số lượng nhân viên lên gấp đôi để kịp chế tạo và bán sản phẩm cho các công ty sản xuất xe hơi khác khi ứng dụng công nghệ này vào sản xuất.

Được biết hai hãng xe hơi Renault và Nissan vừa ký hợp đồng mua các sản phẩm tương lai này. Các nhà khoa học Nhật Bản dự báo công nghệ điều khiển vô-lăng do TS Tạ Cao Minh sáng chế sẽ dẫn đầu trong nền công nghiệp ô tô thế hệ mới, thay thế cho việc trợ lái vô-lăng bằng hệ thống thủy lực và động cơ điện một chiều từ trước đến nay.

Công ty NSK là công ty sản xuất vòng bi lớn thứ hai trên thế giới. Trong khoảng hơn 10 năm trở lại đây, công ty này bắt đầu tấn công vào thị trường phụ tùng cho xe ô tô, đặc biệt là các hệ thống trợ lái vô-lăng tiên tiến sử dụng động cơ điện.

Trước khi đến Công ty NSK (4.2001), TS Tạ Cao Minh đã hoàn thành xuất sắc việc nghiên cứu của mình tại các Trường Đại học Kyushu (4/1998 - 3/1999) với đề tài hóc búa: Điều khiển thang máy không dây (Ropeless Elevator) dùng cho các tòa nhà chọc trời (cùng với giáo sư Yoshida, một người nổi tiếng với đề tài Marine Express mà thoạt nghe cứ như chuyện viễn tưởng: Thiết kế hệ thống tàu điện có thể chạy dưới nước và trên cạn, nhằm phục vụ việc đưa người và hàng hóa từ đất liền ra đảo). Hệ thống được ví như một động cơ điện khổng lồ, nhưng phần động cơ lại dịch chuyển tịnh tiến chứ không quay tròn như động cơ thường. Đây cũng chính là công nghệ được ứng dụng trong việc chế tạo tàu từ trường (Maglev Train) mà Nhật Bản vừa thành công với tàu siêu cao tốc 500 km/giờ. Mô hình thang máy không dây cao 4m được xây dựng tại Đại học Kyushu nhiều năm trước khi TS Tạ Cao Minh đến đây nhưng chưa ai thành công trong việc điều khiển. Tháng 10.1998, sau nhiều tháng miệt mài nghiên cứu, niềm hạnh phúc vô bờ đến với anh khi cái thang máy không dây nằm yên bất động bao năm đã chuyển động trong sự thán phục của mọi người.

Tại Đại học Tokyo (4/1999 - 3/2001), anh đã hoàn thành xuất sắc đề tài nghiên cứu Điều khiển động cơ không đồng bộ ứng dụng cho ô tô điện. TS Minh say sưa kể: "Động cơ điện có nhiều loại, nhưng động cơ không đồng bộ là thông dụng nhất, nó thường được sử dụng ở các trạm bơm, quạt gió hoặc trong các nhà máy. Động cơ loại này có ưu điểm là giá rẻ nhưng lại khó điều khiển và hiệu suất thấp. Đề tài của mình là làm sao nâng cao hiệu suất của động cơ này, vì nếu thành công thì sẽ tăng được thời gian chạy của ô tô điện ứng với mỗi lần nạp ac-qui". Giải pháp sử dụng Đoạn thẳng vàng (Golden Sections) của anh đã được đánh giá cao khi trình bày ở hội nghị quốc tế tại Rome năm 2000 và được trao giải nhì của Ban Truyền động điện công nghiệp thuộc Hiệp hội Kỹ sư điện - điện tử Hoa Kỳ (IEEE). Thành công này giúp các động cơ có kích thước nhỏ hơn các động cơ truyền thống nhưng công suất và hiệu suất rất cao. Chính nhờ những thành quả nghiên cứu ở đây mà giới công nghiệp Nhật Bản đã đến tận Đại học Tokyo mời anh tham gia việc nghiên cứu và phát triển công nghệ. Và họ đã không hề thất vọng khi đã tìm đúng người cần tìm.

Tiến sĩ Tạ Cao Minh cho biết anh sắp trở về Việt Nam, nơi người vợ hiền và hai con nhỏ đang mong đợi, với mong muốn trở lại giảng đường trong thời gian sớm nhất. Anh cũng hy vọng sẽ có cơ hội đóng góp những kiến thức và kinh nghiệm của mình cho sự phát triển của nền công nghiệp ô tô còn non trẻ tại Việt Nam, đặc biệt là việc nghiên cứu và chế tạo ô tô điện. Điều ước của anh là một ngày có... 48 giờ để thực hiện hết các ý tưởng của mình !

TS Phan Hữu Duy Quốc (Tokyo)

(Theo TNO)