Khi chào đời, họ đã không may mắn, bị tạo hóa lấy đi một phần vốn quý của cuộc sống là tiếng nói nhưng những phận người khiếm thính ấy đã không đầu hàng số phận. Bằng ngôn ngữ linh hoạt của đôi tay và góc nhìn diệu kỳ của ánh mắt, họ đã vẽ nên nhiều bức tranh sống động với những gam màu sống động từ phẩm vật duy nhất - cát.
Thầy - trò đồng cảnh ngộ
Có lẽ không quá ngoa ngôn khi nói rằng những thành viên của Công ty TNHH Tranh cát Phi Long (TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận) dẫu “tàn” nhưng không “phế”. Tên của công ty gắn với tên người sáng lập, đồng thời là người thầy khuyết tật của lớp: Đỗ Đặng Phi Long.
Bà Đặng Thị Thu Hà, mẹ của Long, kể năm 1989, khi được 1 tuổi thì anh bị bệnh viêm phổi rất nặng. Di chứng để lại sau thời gian dài bệnh tật, Long hoàn toàn câm điếc. Năm Long lên 8 tuổi, gia đình gửi anh vào học nội trú ở Trường Khuyết tật Lái Thiêu, tỉnh Bình Dương. Tại đây, Long được học chữ và giao tiếp bằng tay dành cho người khiếm thính.
Thời gian ở trường khuyết tật, Long đã bộc lộ năng khiếu hội họa. Vì thế, khi Long vừa hoàn tất chương trình tiểu học, gia đình quyết định cho con trai vẽ tranh sơn dầu. Rồi một cơ duyên đã đến với Long…
Vào tháng 10-2005, trong dịp lễ hội Bình Thuận - Hội tụ xanh, Long đã thực sự bị cuốn hút bởi các tác phẩm nghệ thuật tranh cát độc đáo của họa sĩ Ý Lan. Long đã năn nỉ mẹ đưa vào tận nhà của nữ nghệ sĩ này ở TP HCM để xin học nghề. Nhưng chỉ sau 2 tháng “thọ giáo” thầy Ý Lan, Long phải trở về quê nhà vì chuyện gia đình.
Vốn rất mê tranh cát nên thời gian ở Phan Thiết, lúc rảnh rỗi, Long đạp xe ra tận vùng biển Mũi Né để tìm cát màu về tập tành làm tranh. Bà Hà kể khoảng năm 2006, thấy Long quá say mê tranh cát nên có người đã đề nghị được vẽ chân dung để khích lệ tinh thần. Thật bất ngờ, bức chân dung tranh cát đầu tay của Long rất có hồn. Sau lần “trình làng” khá thuận lợi ấy, Long tiếp tục phát huy tài năng thiên phú, sáng tác cả chục bức tranh cát với nhiều chủ đề khác nhau.
Ban đầu, Long vẽ tranh cát tại căn nhà nhỏ của mình ở phường Phú Thủy, TP Phan Thiết. “Hữu xạ tự nhiên hương”, chỉ vài tháng sau, tranh cát Phi Long được nhiều người biết đến. Không ít khách du lịch khi tham quan, nghỉ dưỡng ở Bình Thuận đã tìm đến nhà Long để mua tranh.
Đầu năm 2007, Long quyết định thuê nhà mở cơ sở làm tranh cát như một sinh kế, đồng thời truyền nghề miễn phí cho những người đồng cảnh ngộ. Với một số học trò ở xa, anh tạo điều kiện chỗ ăn, chỗ ở. Những học viên giỏi, làm ra sản phẩm được trả lương để có thêm tiền chi phí hằng ngày và phụ giúp gia đình. Học viên khi đã thành thợ chính nếu có nhu cầu ở lại cơ sở làm việc thì được trả lương đàng hoàng, phù hợp với năng lực.
Sau gần 9 năm ra đời, cơ sở tranh cát ngày nào giờ đã là Công ty TNHH Tranh cát Phi Long. Đến nay, Công ty Phi Long đã đào tạo miễn phí nghề làm tranh cát cho gần 500 thanh thiếu niên khuyết tật trong và ngoài tỉnh. Hằng năm, LĐLĐ tỉnh Bình Thuận và Trường Tình thương của tỉnh cũng gửi nhiều trẻ em khuyết tật đến Công ty Phi Long để học nghề.
Tâm sự với chúng tôi bằng ngôn ngữ… đôi tay, Long cho rằng nghề làm tranh cát không dễ nhưng nếu có chút năng khiếu và lòng kiên trì thì chắc chắn thành công.
Như mái nhà chung
Với chúng tôi, Công ty Phi Long như mái nhà chung của những phận đời kém may mắn. Từ mái nhà chung này, hơn 8 năm qua, hàng trăm thanh thiếu niên câm điếc đã được người thầy trẻ đồng cảnh ngộ tận tâm truyền nghề. Tất thảy cùng tâm nguyện duy nhất là không đầu hàng số phận, sống có ích cho đời.
Một ngày đầu tháng 5-2015, khi chúng tôi đến tham quan, lớp tranh cát Phi Long đã vào giờ học. Một lớp học thật ấn tượng: Những trang giáo án chỉ toàn là cát và cát; còn những chiếc ly thủy tinh, khung kính, muỗng cà phê, que tre nhỏ nhắn… được xem như sách vở, bút mực học trò. Vậy mà chỉ sau vài giờ, từ đôi tay tài hoa của các học viên khiếm thính, những hạt cát màu mỏng manh, vô tri đã được “hóa kiếp” thành bức chân dung mỹ nữ yêu kiều, góc phố biển lãng mạn hay đường làng quê êm đềm…
Võ Tuấn Hải, một thanh niên khiếm thính quê ở tận Bạc Liêu, tâm sự bằng bút đàm rằng sau hơn 3 năm theo học tranh cát miễn phí, giờ anh đã là thợ chính, được trả lương hẳn hoi. “Công ty không thu chi phí ăn ở nên số tiền dành dụm được, tôi gửi về quê phụ giúp gia đình” - Hải bộc bạch.
Khác với Hải - đến với tranh cát vì mong muốn có được một nghề để nuôi thân, Lâm Nguyên, nhà ở Ninh Thuận, được gia đình gửi vào Công ty Phi Long để học nghề vì suốt ngày lêu lổng với bạn bè. Vậy mà, chỉ sau thời gian ngắn gắn bó với lớp học đặc biệt, Nguyên đã thuần tính, chăm chỉ học việc và tập tành những sản phẩm đầu tay.
Hàng trăm thanh thiếu niên câm điếc đang theo học tại Công ty Phi Long hoặc đã thạo nghề mỗi người một hoàn cảnh. Song, tất cả cùng chung khát vọng là phải vượt qua sự nghiệt ngã của số phận để sống có ích cho đời. Đôi tay tài hoa của những phận người không may mắn ấy đã tạo nên hàng ngàn bức tranh cát tuyệt đẹp. Từ nhiều năm qua, tranh cát Phi Long đã trở thành thương hiệu nổi tiếng không chỉ ở Việt Nam mà còn xuất khẩu sang một số nước trên thế giới.
Hầu hết học viên, thợ chính của Công ty Phi Long đều tâm sự rằng vì cùng cảnh ngộ nên mọi người sống dưới mái nhà chung này đều thương yêu nhau như cùng một gia đình. Nhiều học viên ở xa hàng trăm cây số, phải ăn ở tại công ty, khoe “được mẹ Hà chăm chút như con cái”. “Ở đây không ai khuyết tật cả, vì thầy - trò, thợ chính, học viên đều đồng cảnh ngộ. Khi được học tập, sống và làm việc trong một gia đình lớn với những người giống mình, họ tự tin, vui vẻ, hòa đồng hơn. Dù khuyết tật nhưng những bức tranh của họ thì không hề khiếm khuyết” - bà Hà bày tỏ.
Tranh cát của Công ty Phi Long giờ đây không còn xa lạ với nhiều người. Điều làm du khách thích thú khi đến tham quan công ty là được tự vẽ tranh cát với sự hướng dẫn của các “nghệ nhân” khuyết tật. Những hạt cát li ti, màu sắc rực rỡ qua đôi tay tài hoa của thợ và học viên trở thành những bức tranh cát sinh động là nguồn cảm hứng cho khách tham quan.
Anh Trần Trọng Định - một du khách đến từ TP Nha Trang, từng có hơn 3 giờ tập làm tranh cát - bày tỏ: “Thật thú vị. Một trải nghiệm rất đáng nhớ”. Chị Lê Lâm Kiều, ở TP HCM, cho biết mỗi năm có vài dịp đến Phan Thiết công tác và lần nào cũng dành vài giờ ghé Công ty Phi Long để tập vẽ tranh. “Không gì hấp dẫn hơn khi tự vẽ cho mình một bức tranh cát, dẫu không đẹp bằng các thợ chuyên nghiệp. Có tự vẽ tranh cát mới thấy được sự cần mẫn, khéo léo và sáng tạo của những người khuyết tật ở đây” - chị bộc bạch.
Tranh cát Phi Long sang Nhật
Đầu năm 2015, Công ty Phi Long đã ký hợp đồng với một doanh nghiệp ở Nhật để mở CLB Nghệ thuật vẽ tranh cát Phi Long tại Nhật. Tiếp đó, đầu tháng 5 vừa qua, Bộ Xây dựng đã chấp thuận cho Công ty Phi Long được xuất khẩu 2 tấn cát màu sang Nhật để làm tranh, theo hợp đồng đã ký.
Tranh cát Phi Long khác với các loại tranh cát của thế giới. Người họa sĩ khuyết tật với đôi tay khéo léo dùng muỗng đổ cát có màu sắc tự nhiên vào ly, bình thủy tinh hoặc khung kính làm thành những bức tranh sống động, lãng mạn. Những bức tranh ấy được tạo ra hoàn toàn bằng cát thiên nhiên với nhiều màu sắc, được lấy chủ yếu từ đồi cát Mũi Né.
và quét mã QR
Bình luận (0)