Trị… nhân tai

Yêu cầu trên được chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Phong đưa ra trong cuộc họp bàn về kinh tế - xã hội ngày 29-8. Chủ tịch TP muốn phải tạo chuyển biến rõ rệt bởi theo ông, tình hình ngập vẫn đang nhức nhối ở nhiều khu vực làm ảnh hưởng đến đời sống người dân, tác động đến các hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, giao thông đô thị… của TP đông dân nhất nước.

Ưu tiên cấp bách chống ngập được lãnh đạo chính quyền TP HCM đưa ra khi mà cứ hễ mưa to là người dân lo ngập dù TP đã dồn nhiều nguồn lực, công sức để chống ngập. Vấn đề ngập của TP như lên tới đỉnh điểm khi sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất cũng vì ngập vào chiều tối 26-8 vừa qua mà ảnh hưởng tới nhiều chuyến bay trong nước và quốc tế.

Ngập không chỉ là nỗi đau đầu của TP HCM mà còn của nhiều TP lớn nhỏ khác trên cả nước. Khi mà hành khách bay vào TP HCM phải hạ cánh ở Campuchia vì sân bay Tân Sơn Nhất bị ngập thì nhiều TP khác ở miền Bắc cũng “chìm trong biển nước”. TP nằm ở đồng bằng Bắc Bộ như Hải Dương ngập cũng có thể hiểu được, song nhiều tuyến phố ở TP trung du Vĩnh Yên cũng ngập tới bụng thì quả là bất thường.

Ngập tất nhiên là do mưa. Ngập càng sâu, càng rộng là do mưa càng lớn. Thế nhưng, chỉ một đợt mưa mà các TP lớn nhỏ, từ miền xuôi tới trung du cùng đua nhau ngập thì không hẳn chỉ là do ông trời. Việc có khu dân cư ở Hà Nội mưa đã tạnh tới 4-5 ngày mà vẫn ngập thì chắc chẳn không phải do thiên nhiên. Hay như chủ tịch TP HCM phải bức xúc trước thực trạng không có vị trí nào trong số 9/68 cửa xả bị lấn chiếm được giải quyết trong nhiều tháng qua.

Lấn chiếm các công trình chống ngập, lối thoát nước… chỉ là một phần trong các nguyên nhân dẫn tới ngập tại các TP. Nguyên nhân lớn nhất là quy hoạch và xây dựng các khu đô thị, dân cư đã không đáp ứng khả năng thoát nước. Ngập vì thế có khả năng còn trầm trọng hơn rất nhiều trong tương lai khi mà Việt Nam được cảnh cáo là quốc gia đứng thứ 7 toàn cầu về thiệt hại do biến đổi khí hậu. Thiệt hại trung bình 1% GDP mỗi năm trong giai đoạn 1994-2013 vì thế có thể còn gia tăng mạnh hơn nữa trong tương lai.

Biến đổi khí hậu làm các hiện tượng thời tiết như nắng hạn hay mưa ngày càng cực đoan hơn. Song nếu công tác quy hoạch, xây dựng và vận hành không tốt để xảy ra lấn chiếm, phá vỡ quy hoạch… sẽ thành thứ nhân tai cộng hưởng với thiên tai gây họa lớn cho cả kinh tế và đời sống người dân. Ngập nay không chỉ còn là vấn đề môi trường mà thực sự đã trở thành một “nút thắt cổ chai” đối với phát triển kinh tế - xã hội của nhiều TP nước ta và đó là điều TP HCM đang dồn sức quyết “trị” sớm.