Sau 4 ngày nỗ lực tìm kiếm, đến chiều 9-6, lực lượng cứu hộ tỉnh Thanh Hóa đã đưa thi thể 3 phu vàng gồm Khà Văn Huyền, Bùi Văn Mẫn (cùng ngụ tỉnh Hòa Bình) và Phạm Văn Dụng (ngụ tỉnh Thanh Hóa) ra khỏi hang Nước (thuộc hệ thống hang Kịt) ở xã Lũng Cao, huyện Bá Thước. Ba phu vàng này gặp nạn và tử vong trong hang do ngạt khí.
Gặp nạn là chết
Đây không phải là lần đầu tiên phu vàng bỏ mạng ở khu vực hang Kịt. Vào cuối năm 2015, tại chính hang Nước, 4 người đang đào đãi vàng thì bọc nước lọc vàng bị vỡ. Nước chảy ngược xuống hang, vùi lấp 1 người.
“Các hang vàng thường rất sâu nên khi gặp nạn, nguy cơ sống sót không nhiều. Tôi từng tham gia đào vàng nhưng thấy nguy hiểm quá, lợi nhuận kiếm được ít mà ăn rừng nằm núi cả tháng trời, rừng thiêng, nước độc chẳng biết sống chết thế nào nên đã bỏ nghề” - ông Ngần Văn Thúa (ngụ xã Pù Bin, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình) nhớ lại.
Để vào được lãnh địa của “vàng tặc”, phóng viên phải mất gần nửa ngày đi bộ xuyên qua nhiều cánh rừng. Lối đi toàn đá tai mèo nhọn hoắt. Đây là hang nằm ở vị trí cao nhất trong vùng lõi Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông giáp với tỉnh Hòa Bình, giữa lưng chừng núi, bốn bề là rừng già và những dãy núi đá bao quanh.
Quanh khu vực hang Nước còn rất nhiều hang bị “vàng tặc” đào bới để lại nhiều hố sâu. Với mong muốn được đổi đời, có thời điểm, hàng trăm người đến từ các huyện Cẩm Thủy, Bá Thước (tỉnh Thanh Hóa) và tỉnh Hòa Bình, thậm chí tận Hà Nội, đốn hạ cây rừng mở lối tìm vàng bất chấp lệnh cấm của cơ quan chức năng.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra tại khu vực 2 xã Cắm Muôn và Quang Phong, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An (nằm trong Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Huống), Khu Bảo tồn thiên nhiên Sông Thanh (thuộc 2 huyện Phước Sơn và Nam Giang, tỉnh Quảng Nam). Đa dạng sinh học ở các khu bảo tồn này bị ảnh hưởng nghiêm trọng, môi trường bị ô nhiễm ở mức báo động.
Chẳng lẽ bó tay?
Ông Lê Thế Sự, Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, cho hay mỗi tháng đều cử lực lượng 2 lần vào kiểm tra. Hôm 30-5, nhân viên khu bảo tồn cũng vào khu vực hang Nước nhưng không phát hiện gì. “Chắc những người này mới vào đi mót vàng, khai thác kiểu thủ công lén lút” - ông Sự nói.
Sau sự việc 3 người bỏ mạng trong hang Nước, Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông dự kiến trình cơ quan cấp trên cho phép nổ mìn lấp các cửa hang. Tuy nhiên, quy chế quản lý rừng đặc dụng không cho phép nổ mìn và tác động những gì gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái.
Ông Nguyễn Văn Dũng, Chủ tịch UBND huyện Bá Thước, cho biết huyện sẽ đề nghị cơ quan chức năng khảo sát lại các hang để tìm phương án xử lý, đồng thời yêu cầu chủ rừng là Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông tăng cường tuần tra, kiểm soát.
Trong khi đó, một cán bộ thuộc Ban Quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Sông Thanh cho hay trong năm 2015, lực lượng chức năng đã lập biên bản 94 vụ “vàng tặc” vi phạm, ra quyết định xử lý 89 vụ, thu nộp ngân sách nhà nước hơn 1,13 tỉ đồng.
Dù liên tục tuần tra, truy quét, phá hủy các phương tiện khai thác của các đối tượng xâm hại nhưng do lực lượng mỏng, địa bàn rộng trong khi “vàng tặc” rất manh động, hoạt động tinh vi nên công tác tuần tra, truy quét chưa hiệu quả.
Dằn mặt nhân viên ban trồng rừng
Phóng viên Báo Người Lao Động cùng 1 người dân mới đây đã vào khu vực các hầm vàng khai thác trái phép trong khu rừng nguyên liệu giấy ở xã Đắk Kan, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum. Theo người dẫn đường, tại Tiểu khu 180 có khoảng 7 hầm vàng, Tiểu khu 181 có hàng trăm hầm.
Ở Tiểu khu 180 (cách trụ sở UBND xã Đắk Kan khoảng 10 km) có một hầm vàng dài hàng chục mét đào sâu trong lòng đất. Cửa hầm rộng hơn 1 m và cao 2 m. Đi sâu vào khoảng 5 m, đường hầm chia ra thành nhiều ngóc ngách nhỏ hơn và chạy các ngả trong lòng đất. Người dẫn đường cho biết sở dĩ có nhiều ngóc ngách như vậy vì phải đào theo các vỉa đất có vàng. “Cứ vỉa đất có vàng chạy đi đâu thì họ đào tới đó, nhiều hầm chạy dài như địa đạo dưới lòng đất” - người dẫn đường nói.
Tại những hầm đào có địa chất mềm, “vàng tặc” dùng những cây gỗ để chống đỡ. Trong khi đó, các khu vực khác không có phương tiện gì, rất dễ sập trong mùa mưa lũ ở Tây Nguyên.
Theo ông Nguyễn Bá Huân, Chủ tịch UBND xã Đắk Kan, những đối tượng khai thác vàng từ các nơi khác tới chủ yếu làm lén lút, nhỏ lẻ nên rất khó phát hiện. Tình trạng này đã diễn ra từ lâu.
Mới đây, Ban Trồng rừng nguyên liệu giấy Ngọc Hồi (Công ty Nguyên liệu giấy Miền Nam) đã gửi báo cáo lên UBND huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum và các ngành chức năng về tình trạng khai thác đáng báo động này.
Ông Vũ Đình Sơn, Trưởng Ban Trồng rừng nguyên liệu giấy Ngọc Hồi, cho biết trong mùa mưa bão, việc người dân đào bới hang dễ gây hiện tượng sụt lún, ảnh hưởng đến rừng cây nguyên liệu. Những lần phát hiện người dân vào khai thác vàng, ban quản lý đều báo cho chính quyền địa phương xử lý.
“Sau khi chúng tôi báo tin và chính quyền xử lý, nhiều đối tượng biết được đã đe dọa, hành hung, đập phá đồ đạc của đơn vị tại các chòi canh” - ông Sơn bức xúc.
Bài và ảnh: Hoàng Thanh
và quét mã QR
Bình luận (0)