Vào vương quốc Khỉ

Hòn Lao còn gọi là Đảo Khỉ, nằm ở phía Bắc vịnh Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa - cách trung tâm TP Nha Trang 15 km theo Quốc lộ 1. Hòn đảo rộng 35 ha này là nơi sinh sống của đàn khỉ tự nhiên khoảng 1.200 con.

Đương đầu “giang hồ, thảo khấu”

Đến Hòn Lao, người ta dễ dàng nhận ra 3 loại khỉ dựa vào đặc điểm bên ngoài: khỉ mặt đỏ, khỉ đầu chóp và khỉ lông xám đuôi dài. Anh Bùi Văn Trường, trợ lý giám đốc Công ty CP Du lịch Long Phú - đơn vị khai thác du lịch, bảo vệ đàn khỉ trên đảo, cho biết: “Khỉ được đưa từ đất liền ra đây từ đầu những năm 1980 để nghiên cứu khoa học. Đến năm 1991, khi Hòn Lao chuyển hướng làm du lịch, khỉ được thả về tự nhiên ở trên đảo và phát triển mạnh”.

Hiện nay, vương quốc khỉ này có khoảng 10 đàn “con cháu Tề Thiên”. Mỗi đàn chừng 100 con chiếm cứ một vùng lãnh thổ riêng do một gã khỉ chúa và “phu nhân” cai trị. Khỉ chúa thường to lớn, khỏe mạnh hơn các con khác. Gã này thường tỏ ra khệnh khạng, ít khi đi lại, đuôi vểnh lên trời. Khi du khách ném đồ ăn, nếu khỉ chúa đến thì lập tức các con khác phải dạt ra, không dám tranh giành với “đại ca”.

Khỉ chúa ăn no mới đến lượt các con khác và cũng chỉ “khỉ hoàng hậu” mới được ăn cùng gã. Do ít phải tranh giành thức ăn nên ả này có bộ lông dài mượt, óng ánh, đẹp mã hơn hẳn chị em nhà khỉ trong đàn. Khỉ chúa còn có “đặc quyền” là có thể “yêu” bất cứ con cái nào trong đàn. Vì ở vị thế “đại ca”, khỉ chúa phải có nghĩa vụ bảo vệ đàn trong các trận chiến với các đàn lân cận để bảo vệ lãnh thổ, dẹp loạn đám “giang hồ, thảo khấu” chực chờ quấy phá, “tòm tem” với chị em nhà mình.

“Loại khỉ “giang hồ” không thuộc bất cứ đàn nào, trên đảo hiện có khoảng 200 con, gần 3/4 là khỉ đực. Chúng lang thang khắp đảo, kiếm ăn, phá phách ở khu vui chơi, buôn bán, thường cướp giật thức ăn của du khách. Để trị đám này, nhân viên công ty ai cũng thủ sẵn ná cao su, gặp chúng là bắn dọa” - anh Trường cho biết.

Khỉ “giang hồ” vốn là những con đực khỏe mạnh, ứng cử viên tranh chức khỉ chúa. Khi đánh nhau để “tranh ghế”, chúng thua khỉ chúa mà không “tâm phục khẩu phục” nên tách đàn sống kiếp giang hồ. Một số con khác, kể cả khỉ cái, do không chịu được sự đè nén của khỉ chúa cũng tách đàn “đi bụi”. Vì thường “cưỡng bức” chị em, cướp giật thức ăn nên đám “giang hồ, thảo khấu” này hay bị khỉ chúa đuổi đánh.

Du khách tham quan đảo Hòn Lao vui chơi với bầy khỉ

Kịch chiến giành thức ăn

Vào vương quốc khỉ Hòn Lao, thú vị nhất có lẽ là khi chứng kiến cảnh các đàn hỗn chiến hay khỉ chúa thị uy. Thông thường, khi một con xâm phạm lãnh địa đàn khác, lập tức bị đàn này rượt cắn. Khỉ bị cắn chạy về lãnh thổ mình kêu gọi, tức thì khỉ chúa cùng “đồng bọn” xuất hiện giải cứu, gây ra cuộc đụng độ giữa hai đàn.

Thoạt đầu, hai gã khỉ chúa sẽ thi triển công phu… lườm nguýt nhau, sau đó mới xông vào cắn xé. Lúc này, hai đàn bắt đầu lao vào đánh giáp lá cà, rượt đuổi nhau náo động khu du lịch.

Ồn ào nhất trong thế giới khỉ ở Hòn Lao là “đại hội võ lâm”. Theo chị Võ Thị Kim Liên, người 16 năm bán hàng ở Đảo Khỉ, tháng 10 hằng năm nhằm mùa lạnh, mưa nhiều nên rất ít khách du lịch đến đây, nguồn thức ăn cho đàn khỉ cũng sụt giảm. Vì vậy, các đàn khỉ phải mở rộng địa bàn hoạt động, tranh giành thức ăn mà công ty cung cấp. Khu vực giáp ranh giữa lãnh địa loài khỉ và khu vui chơi, thư giãn là nơi có nhiều thức ăn nhất nên các đàn thường đổ về đây tranh giành. Các khỉ chúa hoặc ứng cử viên lăm le chiếm ghế chúa đàn được dịp thể hiện, hung hăng giành giật thức ăn. Đàn này lao vào tấn công đàn kia, thậm chí 3-4 đàn cùng loạn đả.

“Vài trăm con khỉ cùng tụ hội đông nghịt, chúng rượt đuổi cắn nhau hết sức khốc liệt. Nhiều con bị cắn trọng thương kêu la chí chóe. Sau các “đại hội võ lâm” này, đàn nào mạnh nhất mới được thống trị khu vực giáp ranh đắc địa. Khỉ chúa ở đàn này có thể nói là chúa của chúa, trùm của trùm” - chị Liên hóm hỉnh.

Ân oán phân minh

Hơn 10 năm công tác ở Hòn Lao, anh Trường có nhiều kỷ niệm với đàn khỉ nơi đây. Lúc mới lên đảo, do thiếu kinh nghiệm, thấy khỉ mẹ tập đi cho khỉ con, anh liền bắt lấy nhốt vào lồng để thuần dưỡng làm xiếc. Khỉ mẹ kêu la thảm thiết, ngay lập tức hàng trăm con trong rừng đổ xô ra.

“Chúng vây lấy khu rạp xiếc, rung tôn, rung lưới B40 ầm ầm, la hét, phóng uế vung vãi khắp nơi. Mãi đến khi khỉ con được thả ra, chúng mới rút vào rừng. Sau đó, việc bắt khỉ con về thuần dưỡng làm xiếc cũng hết sức khó khăn. Chúng tôi phải huy động hàng chục người lên rừng bẫy rồi lấy xe chở về thật nhanh, nếu không sẽ bị đàn khỉ vây hãm. Tinh thần đoàn kết, đùm bọc của đàn khỉ khiến tôi phải nể phục” - anh Trường nhớ lại.

Chị Liên cho biết dù hai đàn khỉ đang giao chiến nhưng nếu phát hiện du khách hay nhân viên công ty gây nguy hiểm cho bất cứ con nào, kể cả ở đàn địch, lập tức chúng dừng đánh nhau để quay qua đối phó. “Loài khỉ rất tình nghĩa, không bao giờ bỏ con. Khi khỉ mẹ chẳng may chết để lại khỉ con, lập tức một khỉ cái khác sẽ nuôi dưỡng. Không khó để bắt gặp cảnh khỉ mẹ mang 2 khỉ con, một trên lưng và một dưới bụng. Khỉ trên lưng chính là con của khỉ cái khác” - chị xúc động.

Theo anh Trường, một tính hay nữa của loài khỉ là dù đánh nhau như cơm bữa nhưng chúng không bao giờ cắn chết đồng loại. Hơn 10 năm làm nghề hướng dẫn viên, chăm sóc, nuôi dưỡng đàn khỉ ở Hòn Lao, anh chưa bao giờ thấy một xác khỉ nào bị cắn chết.

“Tình nghĩa và sự rạch ròi ân oán ở loài khỉ thể hiện rõ ràng nhất khi một con khỉ chúa sức yếu bị phế truất. Nếu trước đây, gã này biết nhường nhịn, bảo vệ đàn tốt thì dù đã “thoái vị”, nó vẫn được cả đàn nể trọng, không giành giật thức ăn. Ngược lại, con khỉ chúa nào ngang ngược, hống hách thì sau khi thất bại sẽ bị đuổi khỏi đàn, trở thành khỉ “giang hồ” đơn độc” - anh Trường tiết lộ.