Vĩnh biệt người thầy ngoại giao

Anh Trần Quang Cơ - một nhà ngoại giao lão luyện, người có tầm nhìn chiến lược đối ngoại sắc sảo - đã ra đi ở tuổi 89 vào khuya 25-6.

Anh là một nhân cách lớn. Chúng tôi vẫn thường nói anh Cơ là một nhà nho vì tác phong giản dị, quân tử và khí khái. Đối với công việc, anh cẩn thận, nghiêm khắc, đòi hỏi cao và có phần khó tính.

Tôi đầu quân vào Bộ Ngoại giao năm 1971, trải qua 36 năm công tác trong ngành. Hai lần, trong thời gian hơn 10 năm, tôi may mắn được làm việc dưới sự lãnh đạo trực tiếp của anh. Thời gian đầu, tôi làm lính anh khoảng 8 năm, từ cuối năm 1976. Lúc đó, anh Cơ là Vụ trưởng Vụ châu Mỹ.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trần Quang Cơ 

Rất nhiều người thành những cán bộ ngoại giao cao cấp đã chịu ảnh hưởng bởi nhân cách, tác phong và tinh thần tận tụy với công việc của anh. Ảnh: TTXVN

Đầu những năm 1980, có một năm, tôi chủ biên 2 tài liệu đấu tranh ngoại giao - Bị vong lục về chất độc da  cam và Sách trắng về người Mỹ mất tích trong chiến tranh Việt Nam. Năm đó, tôi được anh em trong vụ đề cử chiến sĩ thi đua ngành ngoại giao. Anh Cơ đã ủng hộ việc đề cử này để tạo đà tiến bộ cho một cán bộ trẻ. Sự ủng hộ này là bất thường vì trước đó, danh hiệu chiến sĩ thi đua này chỉ bầu cho các cán bộ lãnh đạo lớn tuổi. Năm ấy, tôi trở thành cán bộ cấp thấp đầu tiên ở Bộ Ngoại giao được danh hiệu này.

Sau khi tôi học nghiên cứu sinh ở Liên Xô về lại được anh Cơ nhận vào làm việc tại CP87 - đơn vị đặc biệt lập ra để nghiên cứu giải pháp Campuchia. Lúc này, anh đã là Ủy viên Trung ương dự khuyết. Anh khuyến khích những ý kiến trái chiều, lắng nghe cấp dưới, tôn trọng khách quan và cầu thị.

Trong những năm tôi làm tổng biên tập Tạp chí Quan hệ Quốc tế và tuần báo Quốc tế, không ít lần được anh Cơ  lúc này là Thứ trưởng Ngoại giao và Thứ trưởng thứ nhất Bộ Ngoại giao  “đỡ đòn”. Ở nước ta khi ấy còn có nhiều khác biệt trong nhận thức về thế giới, về lợi ích quốc gia và ứng xử đối ngoại của Việt Nam. Anh Trần Quang Cơ là người có chính kiến, có cách tiếp cận đúng trong nhiều vấn đề liên quan sát sườn lợi ích quốc gia của Việt Nam.

Sau này, sức khỏe anh không được tốt. Chúng tôi đến thăm, vợ anh Cơ thường giữ chúng tôi lại dùng cơm. Chị nói: “Có các chú đến, anh ăn được nhiều hơn!”.

Tôi vẫn thường nghĩ rằng anh Cơ là một nhà nho biết mình, biết người, biết thời thế và biết điểm dừng. Không những người trong ngành ngoại giao tôn trọng anh, nhân dân cũng biết anh, ghi nhận những đóng góp của anh cho sự nghiệp ngoại giao của nước nhà và vì lợi ích quốc gia.