Vụ Tiên Lãng: Ông Vươn phạm tội gì?

Dưới góc độ pháp lý về hành vi phạm tội và nguồn gốc bắt nguồn phạm tội, cần có cái nhìn thấu đáo để đi đến định danh tội của ông Đoàn Văn Vươn.

Câu hỏi đầu tiên được đặt ra là: “Có hay không có việc thực thi công vụ và chống đối người thi hành công vụ trong vụ thu hồi đất của ông Đoàn Văn Vươn ở xã Vinh Quang?”. Câu trả lời là không. Trong cuộc họp với các bộ, ngành có liên quan tại Văn phòng Chính phủ ngày 10-2, Thủ tướng Chính phủ đã khẳng định việc thu hồi đất và thực thi cưỡng chế đối với ông Đoàn Văn Vươn là trái  luật. Hành vi của các quan chức thực thi lệnh thu hồi đất và cưỡng chế trái luật cuối cùng phải được khẳng định bằng một phán quyết sau này của tòa án. Không ai bị coi là phạm tội chừng nào chưa có bản án đã có hiệu lực pháp lý của tòa án.

Câu hỏi thứ ba là: “Ông Đoàn Văn Vươn có phạm tội giết người không?” Hành vi giết người bao gồm trong nó 4 giả định:  1) [cố ý : cố ý trực tiếp hoặc gián tiếp]; 2) [tước đoạt sinh mạng người khác]; 3) [một cách trái pháp luật] ; và 4) [vì những động cơ mục đích đê hèn…]. Việc buộc tội và xử phạt một người can tội giết người phải hội tụ đủ 4 giả định đã nêu. Nếu thiếu một trong 4 giả định đã nêu thì không thể quy tội giết người theo điều 93 Bộ Luật Hình sự. Qua những tài liệu đã có cho thấy ngay từ năm 2006, ông Đoàn Văn Vươn đã nhận thức được lệnh thu hồi đất đai của ông ta là trái pháp luật. Ông Vươn đã khởi kiện ra tòa án để đòi công lý. Nhưng tòa án huyện Tiên Lãng và tòa án Hải Phòng đã làm nghiêng lệch cán cân công lý.

Căn cứ vào những hành vi trong thực tế của ông Vươn đã thực hiện thì chỉ có thể buộc tội ông Đoàn Văn Vươn theo tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng như đã quy định tại điều 106 Bộ Luật Hình sự.

Câu hỏi thứ tư là: “Những quan chức ra lệnh thu hồi đất và thực thi lệnh cưỡng chế có phạm tội không và phạm vào những tội gì?”. Những hành vi vi phạm luật pháp đã được Bộ Luật Hình sự quy định là tội phạm thì phải được xét xử theo trình tự thủ tục về pháp luật hình sự. Những hành vi vi phạm không được quy định trong Bộ Luật Hình sự thì được xét xử theo thủ tục hành chính. Không được hành chính hóa các tội phạm hình sự. Ngược lại, cũng không thể hình sự hóa các vi phạm về hành chính.

Hành vi cố ý hủy hoại tài sản đã gây ra thiệt hại cho gia đình của người bị hại đã được quy định tại điều 143 Bộ Luật Hình sự. Những người nào vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà vượt quá quyền hạn của mình làm trái công vụ gây thiệt hại cho lợi ích Nhà nước, của xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân sẽ bị xét xử theo điều 282 Bộ Luật Hình sự về tội lạm quyền trong thi hành công vụ.

 Trong vụ việc xảy ra ở xã Vinh Quang, UBND huyện Tiên Lãng đã tự ý ban hành văn bản pháp quy trái Hiến pháp, trái luật ; tự cho mình quyền huy động quân đội để thực hiện cưỡng chế với dân và đã gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Đây là hành vi lạm quyền. Họ tự cho mình thực hiện các quyền mà Hiến pháp chỉ dành cho Quốc hội, cho Chủ tịch nước và Thủ tướng Chính phủ. Hành vi này phải được đem ra xét xử theo thủ tục hình sự chứ không thể giải quyết theo thủ tục hành chính được.