Vụ trưởng phòng công chứng chết bí ẩn: Lộ nhiều kẽ hở pháp lý

Từ tháng 8-2009, sau khi kiểm tra, Sở Tư pháp Hà Nội đã có văn bản yêu cầu Văn phòng Công chứng (VPCC) Việt Tín chấn chỉnh ngay cách làm việc.

Tuy nhiên, sau khi ông Nguyễn Minh Hải, Trưởng VPCC Việt Tín, đột ngột chết (Báo NLĐ ngày 15-4 đã phản ánh), cơ quan chức năng vẫn phát hiện nơi này đã xác nhận sai hàng trăm hồ sơ với số tiền có thể lên tới hàng chục tỉ đồng cho 2 đối tượng mà không hề nghi ngờ.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, các hợp đồng ủy quyền bị làm giả này liên quan đến Trần Ngọc Cường (SN 1979) và Hà Thùy Linh (SN 1978), đều ngụ ở Hà Nội.

Vạch kỹ kế hoạch lừa đảo

Theo TS Trần Công Trục, Trưởng VPCC Thăng Long, các đối tượng thực hiện vụ lừa đảo đã phát hiện cách làm việc lơi lỏng và bất cẩn của VPCC Việt Tín để vạch ra kế hoạch khá kỹ lưỡng.

Nơi được chúng lựa chọn để làm giả con dấu và chữ ký là VPCC Thăng Long, vốn có uy tín khá lớn trong số 42 VPCC tư ở Hà Nội. Hơn nữa, trụ sở VPCC Thăng Long lại không xa VPCC Việt Tín.

Ông Phạm Thanh Cao, Trưởng Phòng Bổ trợ tư pháp - Sở Tư pháp Hà Nội, cho biết dù sở đã nhắc nhở cần giúp đỡ, hỗ trợ nhau khi phát hiện các hồ sơ công chứng có “mùi” nhưng các VPCC vẫn thích làm việc độc lập hơn là hợp tác.

“Nếu Việt Tín làm việc cẩn thận và khoa học, chỉ cần nhấc điện thoại gọi sang VPCC Thăng Long hỏi về trường hợp này, chắc hẳn sẽ không có chuyện công chứng sai cả trăm hồ sơ như vậy” - ông Cao nhận xét.

Văn phòng Công chứng Việt Tín ngừng hoạt động sau khi trưởng văn phòng chết đột ngột

Ngoài ra, theo khảo sát của Sở Tư pháp Hà Nội, đã xuất hiện những quỹ tín dụng đen lợi dụng sơ hở của các VPCC tư để làm việc phi pháp. Khi cho người khác vay tiền, các đối tượng trong tổ chức tín dụng này đều yêu cầu phải thế chấp giấy tờ nhà đất hoặc tài sản có giá trị.

Sau đó, chúng sẽ làm giả giấy tờ công chứng ủy quyền để được mua bán, sang nhượng tài sản rồi tìm người mua và tiến hành công chứng hợp đồng bán tài sản cho họ.

Kẻ xấu dễ lợi dụng

Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Trưởng Ban Tuyên truyền Hội Luật gia TPHCM, cho rằng việc quản lý VPCC, cấp phép - đào tạo cho công chứng viên (CCV)... còn quá nhiều bất cập.

Luật Công chứng năm 2006 quy định tổ chức hành nghề công chứng phải bồi thường thiệt hại do lỗi mà CCV gây ra cho người yêu cầu công chứng. Trường hợp CCV vô ý chứng nhận sai và người yêu cầu công chứng lợi dụng bản công chứng sai để phạm tội, người yêu cầu công chứng phải chịu trách nhiệm.

Theo Luật Công chứng, VPCC có nghĩa vụ mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho CCV của tổ chức mình nhưng chưa quy định rõ phải mua bảo hiểm vào thời điểm nào, giá trị bao nhiêu.

Quy định thời hạn công chứng không quá 2-10 ngày, theo ông Hậu, cũng không hợp lý bởi có nhiều hồ sơ phức tạp, rắc rối mà nếu làm gấp sẽ rất dễ sai. Bên cạnh quan điểm cho rằng Bộ Tư pháp nên đánh giá lại để nâng cấp chất lượng đào tạo CCV tại Học viện Tư pháp, luật sư Hậu cho rằng phải tổ chức kỳ thi cho những người muốn lấy chứng chỉ CCV.

Trao đổi với chúng tôi, nguyên bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Đình Lộc nhìn nhận vụ VPCC Việt Tín là bài học lớn đối với hoạt động của các VPCC tư. “Công chứng là bảo đảm niềm tin nhưng người làm công chứng ở VN chưa có kinh nghiệm” - ông Lộc nói.

Theo ông, Sở Tư pháp Hà Nội và Bộ Tư pháp cần sớm rà soát hoạt động toàn bộ VPCC và xem xét lại những quy định về thành lập và hoạt động của VPCC, nếu không sẽ dễ tạo điều kiện cho đối tượng xấu lợi dụng.