Vườn Quốc gia Yok Đôn sẽ bị cắt đôi ?

Có thể nói hiệu quả kinh tế - xã hội trước mắt cũng như lâu dài của tuyến đường Hồ Chí Minh nối liền Bắc Nam là vô cùng to lớn đối với sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Tuy nhiên việc khảo sát, xây dựng một số đoạn trong tuyến đường này đòi hỏi các nhà hoạch định phải cân nhắc thận trọng trước khi đưa ra quyết định. Đơn cử như gần đây Bộ GTVT, trực tiếp là Công ty Tư vấn xây dựng công trình giao thông 5 tiến hành khảo sát xây dựng tuyến đường Hồ Chí Minh qua Daklak, trong đó có 40 km cắt Vườn Quốc gia Yok Đôn thành hai phần. Vậy điều gì sẽ xảy ra đối với hệ sinh thái ở đây?

Yok Đôn: Vườn quốc gia đặc thù

Các nhà khoa học trong và ngoài nước đánh giá: Vườn Quốc gia Yok Đôn là một trong những vườn quốc gia ở Việt Nam có hệ sinh thái đa dạng và hết sức đặc thù. Ngoài tính chất rừng khộp điển hình, Vườn Quốc gia Yok Đôn còn được biết đến nhờ hàng trăm loài động vật quý hiếm, trong đó có 28 loài được ghi vào sách đỏ như: bò tót, hổ, gấu, sói đỏ... Đặc biệt là đàn voi rừng hiện có trên 50 con. Đó là chưa kể 6 con voi dữ đưa từ Bình Thuận lên đây hồi cuối năm ngoái và đã hòa nhập với đàn voi rừng Yok Đôn. Chính nhờ thế mạnh này mà rừng Yok Đôn hiện có rất nhiều dự án bảo tồn và phát triển hệ sinh thái rừng do Quỹ Môi trường Toàn cầu tài trợ. Theo đó, tháng 3 vừa qua, Chính phủ đã quyết định cho mở rộng vườn quốc gia này thêm 60.000 ha, nâng tổng diện tích lên trên 115.000 ha. Thế nhưng gần đây Bộ GTVT, trực tiếp là Công ty Tư vấn xây dựng công trình giao thông 5 đang xúc tiến khảo sát xây dựng đường Hồ Chí Minh (đoạn qua Daklak) khiến nguy cơ xâm hại rừng ở đây không thể không đặt ra. Trước vấn đề này, ông Ngô Tiến Dũng - Giám đốc Vườn Quốc gia Yok Đôn - cho rằng: Mở con đường xuyên qua vườn thì gây ảnh hưởng xấu vô cùng đối với hệ động thực vật tại đây, nhất là hệ động vật móng guốc. Còn với hệ thực vật, nếu con đường được mở đến đâu thì hiện tượng xâm hại rừng sẽ gia tăng đến đó. Vậy theo quan điểm của chúng tôi, đề nghị các cơ quan chức năng, các nhà hoạch định chính sách cần phải xem xét thận trọng trước khi quyết định vấn đề này.

Có thể nói, lâu nay công tác quản lý bảo vệ rừng ở Yok Đôn thuận lợi, một phần là không có con đường nào xuyên qua vườn. Nay nếu như có con đường nói trên, chắc chắn sẽ tạo điều kiện cho bọn lâm tặc khai thác trộm lâm sản và săn bắt động vật rừng khó kiểm soát nổi.

Nên có một cuộc hội thảo

Mở đường là điều tất yếu, nhưng đi theo tuyến nào cho có lợi? Chúng tôi đặt câu hỏi này với ông Nguyễn Xuân Độ - quyền Giám đốc Sở KH-CN-MT tỉnh Daklak và được nghe ý kiến rằng:  Nên có một cuộc hội thảo để lấy ý kiến của các nhà khoa học về vấn đề này, nhằm giúp cơ quan khảo sát xây dựng dự án, tránh những sai lầm đáng tiếc. Nói gì thì nói, không thể chia cắt Vườn Quốc gia Yok Đôn thành hai. Đường không thể đi qua vùng lõi của vườn, có thể đi qua vùng đệm, hoặc tuyến đường T15 để hạn chế thấp nhất về thiệt hại. Còn ông Ngô Tiến Dũng cũng đã liên tiếp làm công văn gửi các cơ quan chức năng, đồng thời đích thân ra Hà Nội trình bày quan điểm của mình với các cấp lãnh đạo. Và cuối tháng 4-2002 vừa qua, Bộ NN-PTNT có công văn gửi Bộ GTVT nêu rõ: “Đề nghị chọn tuyến đường T15. Tuyến này sẽ hạn chế tác động lên Vườn Quốc gia Yok Đôn, duy trì hệ sinh thái rừng khộp điển hình của vùng Tây Nguyên, tránh phá vỡ cảnh quan thiên nhiên. Đồng thời chủ dự án tuyến đường này cần chấp hành nghiêm chỉnh việc lập báo cáo “đánh giá tác động môi trường” để thẩm định theo quy định hiện hành của Luật Bảo vệ môi trường.

Dù vậy, cho đến nay vẫn chưa có quyết định cuối cùng về việc chọn tuyến nào. Hy vọng vấn đề này sẽ được các ngành, các cấp liên quan cân nhắc thận trọng.