Bệ phóng để miền Nam phát triển

Huy động nguồn lực để đầu tư phát triển các công trình cảng biển, sân bay, đường bộ kết nối liên vùng... là những định hướng đang được Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) cùng với các tỉnh vùng Đông Nam Bộ và ĐBSCL trao đổi để xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và đầu tư công giai đoạn 2021-2025.

Ưu tiên vốn cho dự án kết nối vùng

Bộ KH-ĐT đánh giá Đông Nam Bộ là vùng có nhiều đóng góp trong tăng trưởng kinh tế, là đầu tàu kinh tế, cực tăng trưởng của cả nước nhưng kết nối hạ tầng giao thông, vận tải còn nhiều hạn chế, bất cập. Các trung tâm logistics đang hoạt động hầu hết có quy mô nhỏ, năng lực hạn chế, chưa có hành lang vận tải đa phương thức… Bên cạnh đó, tình trạng quá tải diễn ra cả giao thông đô thị và trên một số tuyến đường bộ, cảng hàng không, cảng biển và đường thủy nội địa ở khu vực này cũng chính là điểm nghẽn, kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội trong vùng.

Định hướng phát triển kinh tế - xã hội của vùng Đông Nam Bộ trong giai đoạn 2021-2025 là thu hút sự dịch chuyển của dòng vốn đầu tư trên thế giới; thu hút đầu tư quy mô lớn, công nghệ cao để phát triển các chuỗi giá trị; phát triển mạnh các loại dịch vụ; đồng thời sớm hình thành các chuỗi cung ứng toàn cầu, trở thành một trung tâm công nghệ, công xưởng chế tạo của khu vực và cả nước.

ĐBSCL mới chỉ có hơn 40 km đường cao tốc TP HCM - Trung Lương, rất cần đầu tư phát triển giao thông Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Để đạt được kết quả trên, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng đặc biệt lưu ý Đông Nam Bộ phải ưu tiên huy động nguồn lực để đầu tư các công trình cảng biển, sân bay, đường kết nối cảng. Phân bổ nguồn hàng hợp lý để sử dụng hiệu quả các cảng biển trong vùng, trong đó có cảng Cát Lái và cảng Cái Mép - Thị Vải. "Đối với tỉnh Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu có hệ thống cảng biển quan trọng của cả nước và cần có các giải pháp để phát huy hiệu quả hệ thống này. Để làm được những điều đó cần phải có tư duy, tầm nhìn và cách tiếp cận mới nhưng phải gắn với vấn đề đầu tư" - ông Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ (Bộ KH-ĐT), cho biết theo số liệu báo cáo của các địa phương vùng Đông Nam Bộ, tổng nhu cầu nguồn đầu tư công giai đoạn 2021-2025 là 421.732 tỉ đồng. Tuy nhiên, để đầu tư hạ tầng tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội, ông Đông cho rằng cần đa dạng hóa, huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, vốn đầu tư phát triển toàn xã hội. Trong đó, tập trung đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, trọng tâm là hạ tầng giao thông, đô thị, du lịch, dịch vụ. Đặc biệt, ưu tiên bố trí nguồn vốn cho các công trình có tính kết nối vùng.

Tạo cơ chế thu hút đầu tư hạ tầng

Kết cấu hạ tầng chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, nhất là hạ tầng giao thông. Đó là một trong những tồn tại, hạn chế của vùng ĐBSCL được Bộ KH-ĐT chỉ ra. Cả vùng mới chỉ có hơn 40 km đường cao tốc là tuyến TP HCM - Trung Lương, trong khi khoảng 80% lượng hàng hóa của các địa phương phải vận chuyển bằng đường bộ tới các cảng tại TP HCM. Hệ thống giao thông đường thủy được đánh giá là lợi thế của ĐBSCL nhưng thực tế phát triển còn manh mún, không đồng cấp về độ sâu.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, trong giai đoạn tới, cần tập trung để hoàn thành tuyến đường ven biển của cả vùng, bởi đây là tuyến giao thông vừa liên vùng vừa mở ra không gian phát triển kinh tế ven biển. Cụ thể, đầu tư hạ tầng giao thông kết nối liên vùng Đông Nam Bộ và TP HCM, hạ tầng giao thông kết nối nội vùng như các tuyến đường và cầu ven biển từ Bến Tre - Trà Vinh - Sóc Trăng - Bạc Liêu - Cà Mau - Kiên Giang.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mới đây cũng đã chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) ưu tiên nghiên cứu đầu tư xây dựng tuyến đường cao tốc Cần Thơ - Cà Mau trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 kết hợp đẩy mạnh kêu gọi xã hội hóa đầu tư, nhằm hoàn chỉnh tuyến đường cao tốc TP HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận - Cần Thơ - Cà Mau. Thủ tướng cũng yêu cầu bảo đảm mục tiêu thông tuyến cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận trong năm 2020 và hoàn thành trong năm 2021 nhằm kết nối đồng bộ, hiệu quả toàn tuyến theo quy hoạch.

13 tỉnh, TP vùng ĐBSCL thời gian qua đã quan tâm đến các dự án liên kết vùng, tuy nhiên nguồn lực còn hạn chế. Vì vậy, trong giai đoạn tới, Bộ KH-ĐT định hướng cho các địa phương cần huy động và dành nguồn lực hơn nữa để triển khai các dự án, tăng tính lan tỏa, hiệu quả của các dự án liên kết vùng.

Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cũng cho rằng cần đầu tư mạnh cho hạ tầng ĐBSCL trong giai đoạn tới. Theo chuyên gia này, các loại hình vận tải như đường bộ, hàng hải, hàng không cần được đầu tư để tháo gỡ các điểm nghẽn phát triển cho vùng. Về đường thủy, với các lợi thế có sẵn, ông Lê Đăng Doanh cho rằng vùng phù hợp để phát triển dịch vụ logistics, đầu tư các luồng tàu biển. Chuyên gia này đề xuất cùng với việc tập trung ưu tiên nguồn ngân sách nhà nước cho việc cải thiện cơ sở hạ tầng vùng, cần tạo cơ chế khuyến khích, huy động mọi thành phần kinh tế tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng với nhiều hình thức khác nhau.