Len lỏi dưới tán cây rừng, giữa tiếng chim hòa với dòng thác mát rượi, chúng tôi không khỏi ngạc nhiên bởi trên nền đá dày đặc, vùng đất chết ngày nào giờ đã là vườn rừng đúng nghĩa, bao phủ bởi một màu xanh nhiều tầng tán. Cây dược liệu, cà phê, cây ăn trái, cây rừng lấy hạt chen nhau mọc.
Phạm Quang Thái kể trong một lần tới khu vực thác Bìm Bịp, anh ấn tượng bởi thác nước tuyệt đẹp, dòng nước khoáng tự nhiên ngọt lịm. Tuy nhiên, chuyến đi này cũng khiến anh trăn trở khi nhìn thấy người dân tàn phá cảnh quan thiên nhiên để làm nương rẫy. Dòng suối khoáng chảy qua khu vực canh tác ngày càng ô nhiễm bởi thuốc diệt cỏ, phân hóa học từ các rẫy chảy xuống.
Anh Phạm Quang Thái và khu vườn rừng trồng nhiều loại thảo dược có giá trị kinh tế cao
Sau một thời gian ấp ủ, được chính quyền địa phương ủng hộ, năm 2017, anh quay lại thuyết phục dân địa phương cùng mình thực hiện dự án vườn rừng. Quen với việc phá rừng làm nương rẫy, nay có người tới bảo trồng rừng, người dân không mấy quan tâm. Tuy nhiên, sau nhiều lần nghe anh Thái giải thích, bà con hiểu nếu vẫn tiếp tục sản xuất theo lối cũ thì môi trường sống của chính họ bị tàn phá. Dòng suối đầu nguồn thác Bìm Bịp cũng sẽ giết chết hồ Lắk - hồ nước ngọt tự nhiên lớn thứ hai Việt Nam.
Để giải quyết bài toán sinh kế cho dân, đầu tiên anh cung cấp giống, hướng dẫn bà con trồng cây sâm đất và các loại dược liệu xen giữa cà phê nhưng không xịt thuốc diệt cỏ và bón phân hóa học. Sau 1-2 năm, sâm đất cho thu hoạch và anh cam kết thu mua với giá 100.000 đồng/kg. Cây sâm cũng góp phần cải tạo đất, làm cho hạt cà phê có hương vị đặc biệt. Loại "cà phê sâm" này được anh Thái thu mua cao gấp 2-3 lần so với cà phê thông thường.
Tiếp đó, anh Thái thuyết phục dân trồng thêm các loại cây ăn trái đặc trưng của địa phương và trồng thêm các loại cây rừng lấy hạt như kơ-nia, dẻ, óc khỉ. Rừng có hoa trái sẽ thu hút chim và các loại thú nhỏ, tạo nên hệ sinh thái rừng mới. "Để tạo ra hệ sinh thái vườn rừng thì buộc phải hiểu sâu về sự cộng sinh giữa các giống loài. Tất cả các loại giống cây trồng ở đây đều mang lại giá trị thuận thiên nhiên. Khi người dân càng bảo tồn thì càng mang lại nguồn kinh tế cho họ" - anh chia sẻ.
Chỉ tay về những cây dẻ rừng đã cao bằng đầu người, Phạm Quang Thái hồ hởi nói chỉ ít năm nữa sẽ cho thu nhập gấp 3-5 lần cây cà phê. Một kg hạt dẻ cô đơn chuẩn rừng Tây Nguyên đang có giá khoảng 500.000 đồng nhưng không có mà mua để xuất khẩu sang Nhật Bản. Các doanh nghiệp Nhật Bản cũng đã tới tham quan mô hình vườn rừng của người dân ở đây.
"Khi chúng tôi cho thưởng thức hạt kơ-nia tại vườn rừng, doanh nhân Nhật Bản cam kết sẽ mua với giá cao hơn thị trường 10 lần. Họ cũng thưởng thức hạt cà phê trong vườn rừng và đánh giá chất lượng vượt qua các tiêu chuẩn hiện hành. Do đó, họ đang xây dựng bộ tiêu chuẩn nhận diện cho cà phê trong vườn rừng rồi mời tôi qua xác nhận" - anh Thái hồ hởi.
Ông Ama Quốc, chủ một hộ dân tham gia dự án vườn rừng, cho biết trước đây rẫy của ông chỉ trồng cà phê, mỗi năm cho thu hoạch một lần. Từ ngày anh Thái tới hướng dẫn, gia đình ông đã trồng nhiều loại cây để tạo ra vườn rừng như các loại dược liệu, cà phê và đang chờ thu hoạch các loại hạt khác từ cây rừng.
Tương tự, ông Yông New (xã Yang Tao) cho biết rẫy của gia đình ông ở đồi núi đá rất cằn cỗi. Trước đây, gia đình chủ yếu trồng sắn, bắp nhưng đất xấu nên thu nhập không đáng kể. Sau khi tham gia dự án, ông tiếp thu được rất nhiều kỹ thuật cải tạo đất để sản xuất và truyền đạt lại cho bà con trong buôn. "Anh Thái hỗ trợ kỹ thuật, giống để gia đình tôi trồng các loại cây vừa cải tạo đất vừa bảo vệ môi trường và cho thu nhập cao. Giờ đây gia đình tôi đã có một vườn rừng xanh mát, chưa giàu nhưng yên tâm làm ăn" - ông Yông New tự hào.
Hàng chục hộ dân
ở bản Thượng (xã Yang Tao) cũng vừa đưa tổng diện tích khoảng 35 ha vào liên kết với Công ty TNHH Rồng Xanh để xây dựng mô hình vườn rừng.
"Vườn rừng không chỉ vì mục tiêu kinh tế mà còn vì thiên nhiên, vì sự phát triển bền vững của con người, nhất là người dân nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số. Mục tiêu của chúng tôi là lan tỏa thêm nhiều cánh rừng mới. Trong đó, các giá trị mang lại đều tốt cho con người, tốt cho tương lai, mà điều đầu tiên là người dân tại chỗ phải chung sống được với thiên nhiên" - anh Thái tâm sự.
Ông Nguyễn Hoài Dương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk, cho hay trong bối cảnh biến đổi khí hậu, mô hình vườn rừng của Công ty TNHH Rồng Xanh mang lại nhiều ý nghĩa, phát huy được đa tầng sinh thái, tận dụng được mọi không gian, phù hợp với quy luật sinh thái tự nhiên, vừa bảo vệ môi trường vừa mang lại lợi ích kinh tế. Đây là một xu thế cần phát huy.
Hiện anh Thái đang triển khai dự án du lịch xanh trên những vườn rừng và còn đầu tư phát triển làng nghề truyền thống của người đồng bào dân tộc tại chỗ như dệt may, thổ cẩm từ các loại sợi cây rừng.
và quét mã QR
Bình luận (0)