Ca Covid-19 thứ 17 đã lọt kiểm soát tại cửa khẩu Nội Bài như thế nào?

Chiều nay 9-3, Bộ Y tế xác nhận Việt Nam đã ghi nhận ca bệnh thứ 31 mắc Covid-19 là một nam giới 49 tuổi, quốc tịch Anh đi trên chuyến bay VN0054. Như vậy, đối với chuyến bay VN0054 từ London (Anh) tới sân bay quốc tế Nội Bài sáng 2-3 có 201 hành khách, hiện đã ghi nhận tổng cộng 12 ca dương tính với virus SARS-CoV-2 gây dịch bệnh Covid-19 trong đó 2 người Việt và 10 người nước ngoài.

Các ca bệnh này bước đầu được cho là đều liên quan trường hợp nữ hành khách N.T.H.N. (SN 1993) ngồi khoang thương gia, cư trú tại số 125 phố Trúc Bạch, phường Trúc Bạch, quận Ba Đình, TP Hà Nội. Trước khi về Việt Nam, N.T.H.N. đã từ London (Anh) đi sang Milan (Ý) 2 ngày rồi quay lại London, sau đó lại sang Paris (Pháp) và quay lại London. Từ ngày 28-2, chị N. khởi phát bệnh với triệu chứng ho, đau mỏi người và sau đó ngày 1-3 đã lên máy bay trở về nước trên chuyến bay số hiệu VN0054 của Vietnam Airlines.

Chị N. sau đó được xác định là ca mắc Covid-19 thứ 17 ở nước ta, ca mắc đầu tiên ở Hà Nội và là ca bệnh đầu tiên sau khi 16 người mắc trước đó đều đã được chữa khỏi hoàn toàn và nhiều ngày chưa có ca mắc mới.

Ngoài ra, còn có 2 người là bác ruột và tài xế riêng ở Hà Nội nhiễm virus SARS-CoV-2 từ chị N..

Điều nhiều người băn khoăn là tại sao chị N. có thể lọt qua cửa khẩu Nội Bài được kiểm soát chặt chẽ từ đầu mùa dịch mà không bị phát hiện đã sang Ý, là nơi đã bùng phát dịch Covid-19 tại thời điểm đó?

Bác sĩ Khổng Minh Tuấn, Phó giám đốc Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hà Nội (CDC Hà Nội), cho biết ca Covid-19 thứ 17 của Việt Nam và là ca đầu tiên của Hà Nội đã nhập cảnh sân bay Nội Bài vào rạng sáng ngày 2-3. Thời điểm này, tại đây đã thực hiện khai báo y tế với hành khách từ Ý.

Khu vực kiểm soát y tế tại Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất - Ảnh: Dương Ngọc

Ngay khi xuống sân bay, hành khách N.T.H.N. đã được yêu cầu khai báo y tế. Tuy nhiên, nữ hành khách đã khai báo không trung thực, khẳng định chỉ đi từ Anh mà không qua các nước khác dẫn đến việc bỏ lọt ca bệnh. Cán bộ của CDC Hà Nội chịu trách nhiệm kiểm tra tờ khai y tế tại sân bay.

"Việc khai báo y tế trung thực là tùy thuộc vào ý thức của người khai báo. Ai khai không đúng sẽ phải tự chịu trách nhiệm theo Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm. Dựa trên khai báo y tế, chúng tôi phân loại cách ly và phỏng vấn. Việc kiểm tra hộ chiếu là nhiệm vụ của công an cửa khẩu" - ông Tuấn khẳng định.

Tại thời điểm nhập cảnh, bệnh nhân N.T.H.N. không sốt nên máy đo thân nhiệt cũng không phát hiện được.

PGS-TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Chuyên gia cao cấp của Trung tâm đáp ứng dịch khẩn cấp (Bộ Y tế), cho biết cá nhân bị phát hiện hành vi khai man tờ khai y tế sẽ phải thực hiện cưỡng chế cách ly. Kèm theo đó, người này sẽ chịu xử phạt về việc khai báo dịch bệnh truyền nhiễm (được quy định trong Luật chống bệnh truyền nhiễm, Nghị định 176 Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế).

Để ngăn ngừa Covid-19 lây lan, các sân bay quốc tế, đặc biệt là sân bay Nội Bài và sân bay Tân Sơn Nhất, tập trung 3 lực lượng cùng rà soát hành khách nhập cảnh gồm lực lượng kiểm dịch y tế quốc tế thuộc Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hà Nội (CDC Hà Nội), lực lượng Công an cửa khẩu (Bộ Công an) và an ninh sân bay (ACV).

Một cán bộ hàng không cho biết lực lượng an ninh hàng không chỉ kiểm soát an ninh trật tự chung ở sân bay, còn việc kiểm soát nhập cảnh là trách nhiệm của Công an cửa khẩu Cảng hàng không quốc tế Nội Bài (Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an)

Tại các cuộc họp vừa qua về việc kiểm soát nhập cảnh, nhiều ý kiến cho rằng hộ chiếu nếu không đóng dấu thì lực lượng công an cửa khẩu cũng không thể biết được. Một số quốc gia hiện nay không còn đóng dấu xuất nhập cảnh mà thực hiện bằng điện tử (bằng mắt, vân tay).

"Tờ khai y tế đã rất rõ, điều quan trọng là người khai phải trung thực, có ý thức trách nhiệm với bản thân, gia đình và cộng đồng"- cán bộ hàng không này chia sẻ.

Trước đó tại cửa khẩu sân bay Tân Sơn Nhất cũng "lọt lưới" cô gái ở Bình Dương đến từ Daegu (thành phố tâm dịch Covid-19 tại Hàn Quốc) nhưng khai báo đến từ một địa điểm khác của Hàn Quốc và được phép nhập cảnh. Sự việc chỉ vỡ lở khi cô này tự lên mạng "khoe chiến tích" trốn cách ly của mình.

Tại cuộc họp Thường trực Chính phủ sáng ngày 9-3, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh cần có biện pháp quyết liệt, mạnh mẽ, đồng bộ, kịp thời để ngăn chặn có hiệu quả nguồn lây cũng như xử lý nghiêm trường hợp giấu bệnh. Thủ tướng yêu cầu các lực lượng chức năng như hải quan, biên phòng, an ninh các cửa khẩu, sân bay phải kiểm soát nguồn nhập cảnh kỹ hơn, không để lọt lưới những người nhiễm bệnh hay nguy cơ nhiễm bệnh cao. Cần phải xử lý nghiêm trường hợp khai báo không trung thực hoặc không khai báo theo pháp luật.

Thủ tướng giao Bộ Tư pháp và Bộ Y tế xem xét những trường hợp cụ thể để xử lý theo đúng pháp luật, cần có thái độ dứt khoát để răn đe chung những cá nhân vi phạm, không trung thực khai báo khi đã biết mình có bệnh.