Cá nhân được quyền tổ chức họp báo

Phóng viên: Ông đánh giá thế nào về việc ông Nguyễn Minh Mẫn, quyền Vụ trưởng Vụ Thanh tra khối văn hóa - xã hội (Vụ III) - Thanh tra Chính phủ, tổ chức họp báo với tư cách cá nhân vào ngày 15-10?

- Ông Đinh Xuân Thảo (nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp - Ủy ban Thường vụ Quốc hội): Qua báo chí, tôi được biết ông Nguyễn Minh Mẫn tổ chức họp báo với tư cách cá nhân, được các cơ quan có thẩm quyền cho phép. Như vậy, việc này là hoàn toàn hợp pháp. Đây là một cách cung cấp thông tin rất tốt khi sự việc có nhiều luồng thông tin khác nhau, khi chúng ta có nhu cầu nói lên chính kiến của mình. Chuyện ông Mẫn tổ chức họp báo là sự kiện khá mới mẻ vì từ trước đến nay, chúng ta thường chỉ nghe nói các buổi họp báo do cơ quan, tổ chức thực hiện.

Là một công dân bình thường, ai cũng có thể tổ chức họp báo bởi Luật Báo chí cho phép. Đó là chuyện bình thường khi chúng ta mời các phóng viên, nhà báo đến để cung cấp thông tin liên quan cá nhân. Nhưng nếu người tự tổ chức họp báo là đảng viên, công chức thuộc một cơ quan nhà nước thì cần xem xét kỹ hơn, cụ thể là nên đề xuất qua cơ quan chủ quản. Nếu cơ quan chủ quản thấy cần thiết thì họ sẽ đứng ra làm theo nguyện vọng của người đề đạt.

Mặc dù Luật Báo chí đã quy định rõ: "Cơ quan, tổ chức, công dân Việt Nam có quyền tổ chức họp báo để công bố, tuyên bố, giải thích, trả lời các nội dung có liên quan tới nhiệm vụ, quyền hạn hoặc lợi ích của cơ quan, tổ chức, cá nhân đó" nhưng người dân vẫn chưa vận dụng rộng rãi quyền này để giải quyết những vấn đề trong cuộc sống, công việc hằng ngày.

Như vậy, có rào cản nào khiến người dân chưa thực hiện rộng rãi quyền được tổ chức họp báo để cung cấp thông tin?

- Theo quy định của Hiến pháp 2013, công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định. Như vậy, Hiến pháp đã quy định rất rõ nhưng tinh thần thực hiện thì người dân chưa nắm được. Việc cụ thể hóa hiến pháp bằng các văn bản luật, phổ biến pháp luật để người dân có thể biết được quyền hạn của mình vẫn chưa thật sự đi vào đời sống.

Các phóng viên theo dõi buổi họp báo do ông Nguyễn Minh Mẫn tổ chức sáng 15-10 với tư cách cá nhân

Ngoài ra, chính người dân cũng đang "quên" quyền đó của mình. Rõ ràng, luật quy định cho phép người dân tổ chức họp báo nhưng phải tuân thủ theo trình tự, tại sao người dân không vận dụng nó. Tôi cho rằng người dân đang bỏ qua một quyền rất có lợi cho mình.

Theo ông, trong bối cảnh mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, các thông tin không chính thống lan truyền rất nhanh, việc cá nhân tổ chức họp báo để cung cấp thông tin chính thống, bảo đảm quyền lợi cho mình là việc rất cần thiết?

- Trong nhiều trường hợp, việc cá nhân tổ chức họp báo là rất tốt và cần phải làm. Tức là có việc trao đổi thông tin đầy đủ để dư luận biết, các cơ quan thông tấn báo chí có thông tin hoàn chỉnh nhất. Việc này hoàn toàn có lợi cho bản thân khi muốn nói lên tiếng nói của mình, phản bác lại những thông tin chưa đúng sự thật.

Hiện nay, mạng xã hội rất phát triển, người ta đưa rất nhiều thông tin nên khi mỗi cá nhân thấy xảy ra một vụ việc nào đó ảnh hưởng đến quyền lợi, hình ảnh của bản thân thì nên chủ động nói lên tiếng nói của mình. Với một buổi họp báo được cấp phép, người dân hoàn toàn có thể cùng trao đổi, tranh luận các thông tin liên quan với báo chí, với công luận. Trong nhiều trường hợp, nếu chúng ta không lên tiếng thì sẽ nảy sinh những luồng thông tin không đầy đủ, trái chiều, ảnh hưởng bản thân, gia đình...