Chống tin giả bằng... tin thật

Hàng loạt tin giả đã xuất hiện trong mấy tháng qua, với nhiều cấp độ. Thường tin giả có hai dạng: Sai sự thật và thổi phồng sự thật. Sai sự thật như vụ loan tin tỏi Lý Sơn bị phun hóa chất. Thổi phồng sự thật như là "cả khu phố A. bị nhiễm virus corona" hoặc "dịch sắp bùng nổ, khẩu trang sẽ không có để mà dùng"... Hậu quả là nạn nhân vướng tin giả bị tẩy chay, kỳ thị, thậm chí gây cảnh tranh mua hỗn loạn như từng thấy.

Những đối tượng tung tin giả vì nhiều động cơ, mục đích khác nhau. Có thể do thiếu hiểu biết, nhận thức pháp luật kém, tưởng là vô hại và chẳng ai làm gì được mình. Cũng có thể vì mục đích đơn giản là gây chú ý, câu view cho trang cá nhân trên mạng xã hội. Đáng lên án hơn là vì lợi ích vật chất, tung tin giả để tạo sốt mua hàng, qua đó đầu cơ tích trữ nằm nâng giá, kiếm lời thật bộn...

Hầu hết các trường hợp tung tin giả thời gian qua đều bị truy tìm và xử phạt hành chính, bị bêu tên công khai nhằm răn đe những người khác manh nha ý định tương tự. Dù vậy, nạn tin giả vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Chỉ riêng trường hợp người bệnh thứ 17 N.H.N ở Hà Nội dương tính với Covid-19 mà đã có tới gần 20 đối tượng bị xử phạt hành chính vì tung tin đồn sai trái nhiều chuyện không có thật xung quanh việc lây bệnh. Rồi đến bệnh nhân Covid-19 thứ 34, tin đồn thiếu căn cứ cũng xuất hiện đồng loạt, khi số người bị dương tính với SARS-CoV-2 liên quan nữ doanh nhân người Bình Thuận ngày càng nhiều lên.

Tính chất ẩn danh tài khoản trên mạng xã hội cộng với sự hiếu kỳ nhưng thiếu kiến thức của một bộ phận người dân trong xã hội đã tiếp tay cho tin giả sinh sôi. Sau khi Luật An ninh mạng có hiệu lực, cùng với các quy định pháp luật khác, số người tung tin giả trên Facebook dù giấu mặt giấu tên kỹ đến mức nào hầu hết cũng đều bị lôi ra ánh sáng và xử phạt nghiêm khắc. Dù vậy, luật không thể ngăn chặn từ gốc và việc theo sau để xử phạt cho thấy rằng cộng đồng sẽ còn sống chung với tin giả.

Làm thế nào để ngăn chặn? Vận dụng hiệu quả hệ thống pháp lý đối với hành vi này là việc quan trọng hàng đầu. Căn cơ hơn phải là tuyên truyền và giáo dục. Giáo dục bao gồm cả trang bị nhận thức và kiến thức cho số đông công chúng, bắt đầu tư ghế nhà trường. Và, chính từng công dân phải tự học hỏi, trau dồi để nâng cao trình độ, có đủ sự hiểu biết để phân biệt được tin giả với tin thật. Khi tin giả bị bóc mẽ liên tục thì dần dần nó sẽ không còn đất sống!

Bên cạnh đó, thực tế cho thấy trong nhiều vụ việc, khi cơ quan chức năng - nơi nắm giữ nguồn tin chính thống - chủ quan hoặc chậm phản ứng thì tin đồn, tin giả xuất hiện và chiếm lĩnh dư luận. Vì vậy, để thắng tin giả thì cần phải có tin thật, được công bố kịp thời và chính xác.

Tin giả gây nhiều tác hại, làm suy giảm lòng tin, tác động xấu đến việc quản lý, điều hành xã hội. Do đó, chống tin giả phải là nhiệm vụ chung của cả cộng đồng.