Đầu tư hồ Ka Pét để bảo đảm nguồn nước

Chiều 7-9, tỉnh Bình Thuận tổ chức họp báo thông tin về chủ trương đầu tư Dự án Hồ chứa nước Ka Pét (hồ Ka Pét) ở huyện Hàm Thuận Nam - chuyện gây xôn xao dư luận những ngày qua.

Vị trí đã được lựa chọn kỹ

Tại buổi họp báo, ông Dương Văn An, Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận, cho biết dự án hồ Ka Pét là dự án quan trọng quốc gia, được Quốc hội phê duyệt vào năm 2019 và điều chỉnh vào năm 2023. Quy mô hồ Ka Pét có dung tích trên 51 triệu m3, tổng mức đầu tư dự án là hơn 874 tỉ đồng. Tổng diện tích đất dự án là 697,73 ha, trong đó diện tích đất lâm nghiệp là 679,72 ha (đất có rừng 619,5 ha, gồm: rừng đặc dụng 137,95 ha; rừng phòng hộ 0,51 ha; rừng sản xuất 440,4 ha, đất nằm ngoài quy hoạch 3 loại rừng là 40,72 ha và đất không có rừng 60,1 ha); diện tích đất sản xuất nông nghiệp là 18,01 ha.

Theo ông An, vị trí hơn 600 ha rừng để làm hồ thủy lợi đã được đơn vị tư vấn chọn rất kỹ dựa vào điều kiện tự nhiên sẵn có, là nơi tụ thủy, địa hình dễ ngăn đập để dung tích chứa nhiều nhất nhưng ít tổn hại rừng. Tỉnh Bình Thuận đã phân tích nhiều phương án để tính toán dung tích tối ưu cho cả nhu cầu tưới tiêu và lưu vực nước.

Lực lượng kiểm lâm vào lại khu rừng làm dự án thủy lợi để thẩm tra vị trí các cây rừng thuộc lòng hồ Ka Pét

Trả lời câu hỏi vì sao phải chọn vị trí hiện tại có nhiều rừng để làm hồ thủy lợi, ông Nguyễn Công Thành, Viện Đào tạo và Khoa học ứng dụng miền Trung (đơn vị tư vấn), cho biết phương án được lựa chọn là phương án tối ưu về cả kinh tế lẫn kỹ thuật, có lưu vực sinh thủy 95,5 km, tạo ra được hồ có dung tích trên 51 triệu m3 nhưng chiều dài tuyến đập chỉ khoảng 179 m và chiều cao đập khoảng 28,5 m. Ưu điểm vượt trội của phương án này là không gây ngập khu đất canh tác 127 ha của đồng bào xã Mỹ Thạnh, không ảnh hưởng đến cầu Bà Bích và Quốc lộ - Mỹ Thạnh. Do tuyến đập chính ngắn hơn, chiều cao thấp hơn, không phải đền bù đất nông nghiệp và không phải làm đoạn đường tránh nên chi phí tiết giảm. Phương án này chỉ có nhược điểm lớn nhất là gây ngập 618,73 ha đất rừng.

UBND tỉnh Bình Thuận cho biết Báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án (ĐTM) hồ Ka Pét đã hoàn thành vào tháng 9-2020. Tuy nhiên, do dự án phải trình điều chỉnh chủ trương đầu tư nên chưa đủ cơ sở trình Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) thẩm định, phê duyệt.

Rừng thứ sinh đã được khai thác từ lâu

Trả lời vì sao không nâng cấp, cải tạo từng hồ nhỏ mà phải làm hồ Ka Pét tới 51 triệu m3 để có nguy cơ mất một diện tích lớn rừng tự nhiên, ông Nguyễn Công Thành cho rằng lưu vực tạo nguồn nước cho hồ không có, vùng thu nước lớn không bảo đảm để xây dựng, cải tạo hồ. Mặt khác, cải tạo hồ thì ngoài nguồn nước còn vấn đề an toàn hồ chứa, nâng cấp đập, tràn xả lũ và một số việc an toàn công trình khác. Việc kết nối các hồ nhỏ với nhau thì phải phụ thuộc điều kiện địa hình. Chỉ có kết nối các hồ ở vùng cao xuống vùng thấp. Vì vậy, phải chọn hồ xây dựng Ka Pét trên cao để kết nối với các hồ, công trình phía dưới thì dự án mới phát huy hiệu quả.

Ông Nguyễn Hữu Phước, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), cho rằng Bình Thuận còn 12 hồ chứa quy hoạch xây dựng trong tương lai nhưng đa số là các hồ nhỏ, chỉ có hồ Ka Pét và hồ La Ngâu là có diện tích lớn nên phải ưu tiên làm trước. "Chúng tôi chọn xây dựng hồ Ka Pét trước để bảo đảm mạng lưới hồ chứa cung cấp nước cho hạ lưu. Huyện Hàm Thuận Nam là vùng khô hạn, thủy lợi chỉ mới đáp ứng tưới 15% diện tích nông nghiệp. Còn nhiều đất nông nghiệp bỏ hoang, nên phải cấp thiết đầu tư" - ông Phước nói

Theo ông Lê Thanh Sơn, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Bình Thuận, trong 619,5 ha rừng thuộc dự án có 12,2 ha rừng giàu, thuộc lâm phần của Ban Quản lý rừng phòng hộ Sông Móng - Ka Pét quản lý. Đây là toàn bộ khu rừng thứ sinh vì đã có sự cho phép khai thác từ trước đó 20 năm. Ông Sơn cho hay: "Sau khi được thẩm định và hoàn tất các thủ tục thì sẽ lập phương án khai thác rừng trong khu vực dự án. Sở sẽ điều tra đánh giá từng cây (có đường kính) từ 10 cm trở lên, xác định trữ lượng lâm sản rồi sẽ tổ chức đấu giá để khai thác. Việc khai thác sẽ bảo đảm chặt chẽ, vận chuyển nghiệm thu rừng trong khu vực dự án. Khu nào cần thiết sẽ tính toán bán đấu giá trước, bàn giao mặt bằng xây lòng hồ trước. Phần còn lại sẽ bán đấu giá cuốn chiếu". Về giám sát quản lý, theo ông Sơn, sở sẽ bàn giao giám sát ranh giới dự án theo kết quả đấu giá. Còn bên ngoài dự án nếu khai thác xâm hại thì sẽ bị xử lý.