Điêu đứng vì bệnh viêm da nổi cục trên trâu, bò

Đi dọc các xã của huyện Quảng Trạch và Tuyên Hóa (tỉnh Quảng Bình), từ ngõ xóm cho đến nhà dân và khu chuồng trại trắng xóa một màu vôi bột, các hộ nuôi buồn bã vì dịch tả heo châu Phi và bệnh viêm da nổi cục (VDNC) trên trâu, bò đang hoành hành.

Trắng tay vì dịch bệnh

Gia đình bà Hồ Thị Hà, thôn Tân Kiều (xã Quảng Xuân, huyện Quảng Trạch) có 5 con bò lớn. Khi nghe thông tin bệnh VDNC đang lan rộng, bà Hà đã lo phòng bệnh cho đàn bò bằng cách nhốt tại nhà chăm sóc và làm vệ sinh chuồng trại nhưng vài ngày sau, cả đàn bò bỗng dưng nổi từng cục mụn như hạt mít. "Cán bộ thú y xã xuống lấy mẫu xét nghiệm thì kết quả bò bị bệnh VDNC. Cả cơ nghiệp gia đình hơn trăm triệu đồng dành dụm đổ vào đàn bò. Bò chết thì coi như mất hết" - bà Hà lo lắng.

Xã Quảng Hợp là địa phương phát hiện bệnh VDNC trên trâu, bò đầu tiên của huyện Quảng Trạch. Đến thời điểm này, toàn xã có trên 120 con trâu, bò bị mắc bệnh, có 4 con đã chết. Ông Lê Huy Hiếu, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Hợp, cho biết xã thành lập tổ phản ứng nhanh để khi hộ nào có trâu, bò bị nhiễm là đến xử lý khử trùng ngay nhưng hiện vẫn chưa có hóa chất để xử lý ổ dịch và phòng ngừa cho các chuồng trại khác. "Có trường hợp 1 nhà có 3 con bò đang béo tốt thì bị bệnh VDNC, 2 con chết, con còn lại bỏ ăn, nằm ngắc ngoải mấy hôm nay. Nó mà chết nữa thì bà con mất trắng cả gần trăm triệu đồng" - ông Hiếu nói.

Tại huyện Tuyên Hóa, tính đến thời điểm này, bệnh VDNC trên trâu, bò đã xuất hiện tại 16/19 xã, thị trấn, 3 xã đang chờ kết quả mẫu xét nghiệm. Có gần 400 con trâu, bò bị mắc bệnh của 231 hộ dân ở 61 thôn. Có 8 con bò đã chết do mắc phải dịch bệnh. Chính quyền các địa phương đã ra quyết định tiêu hủy trâu, bò với tổng trọng lượng 753 kg. Hiện 46 con trâu, bò đã lành triệu chứng; 270 con trâu, bò đang được theo dõi, điều trị.

Lực lượng chức năng tiêm phòng bệnh viêm da nổi cục trên đàn trâu, bò ở tỉnh Quảng Bình

Gian nan chống dịch

Theo Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Quảng Bình, đến nay, toàn tỉnh có gần 1.000 con trâu, bò mắc bệnh VDNC, hầu hết ở 2 huyện Quảng Trạch và Tuyên Hóa. Nguy cơ dịch bệnh lây lan có thể do người dân có thói quen chăn thả trâu, bò tự do, chuồng trại nuôi nhốt của nhiều hộ dân chưa bảo đảm vệ sinh.

Theo một hộ chăn nuôi ở huyện Quảng Trạch, bệnh VDNC lây lan ở đàn gia súc nhanh tại huyện nhà một phần do thiếu thông tin về dịch bệnh. "Khi bệnh VDNC phát hiện tại các tỉnh phía Bắc và các tỉnh lân cận thì lực lượng chức năng phải chủ động tiêm phòng cho đàn trâu, bò. Thông báo rộng rãi cho các hộ chăn nuôi như chúng tôi để có phương pháp phòng ngừa chứ chờ khi phát hiện trâu, bò mắc bệnh thì quá muộn" - người này nói.

Ông Nguyễn Minh Đức, cán bộ Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Quảng Trạch, cho biết công tác phòng chống dịch bệnh VDNC hiện gặp khó khăn. Từ năm 2012 đến nay, cán bộ thú y cơ sở theo diện hợp đồng đã bị cắt do không có kinh phí nên không có người kiểm tra, xử lý tại các địa phương cùng một thời điểm phát hiện bệnh. Ông Trần Công Tám, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Quảng Bình, khuyến cáo: "Các hộ nuôi nên nhập trâu, bò giống từ những nơi đáng tin cậy; kiểm tra, cách ly theo dõi trong vòng 28 ngày mới cho nhập đàn. Thường xuyên phát quang cây cối, khơi thông cống rãnh thoát nước xung quanh khu vực chăn nuôi, định kỳ sử dụng thuốc diệt côn trùng để tiêu diệt muỗi, ruồi, ve… Tăng cường kiểm tra, theo dõi sức khỏe đàn trâu, bò, kịp thời báo cáo chính quyền, cơ quan thú y địa phương khi phát hiện trâu bò mắc bệnh, nghi mắc bệnh VDNC".

Trong lúc bệnh VDNC trên đàn trâu, bò bùng phát tại tỉnh Quảng Bình thì công tác triển khai ứng phó với dịch bệnh trên vật nuôi càng thêm khó khăn khi xuất hiện các ổ dịch tả heo châu Phi tái bùng phát. Từ đầu năm 2021 đến nay, dịch tả heo châu Phi đã xảy ra tại 67 hộ chăn nuôi thuộc 35 thôn, 21 xã của 4 huyện, thị xã làm chết gần 400 con với tổng trọng lượng tiêu hủy gần 22.000 kg.

Theo Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Quảng Bình, các ổ dịch bùng phát và xuất hiện đều xảy ra tại các xã từng có dịch tả heo châu Phi vào năm 2019. Ngay sau khi có dịch, đơn vị đã phối hợp với địa phương xử lý, tiêu hủy heo bệnh bị chết và ký cam kết với các hộ gia đình. Đồng thời lập chốt liên ngành kiểm dịch động vật tạm thời và yêu cầu cán bộ trực, kiểm soát 24/24 giờ kể cả ngày lễ; các phương tiện chuyển heo đi qua địa bàn đều được kiểm soát chặt chẽ.

Theo đánh giá, do môi trường chăn nuôi sau lũ lịch sử hồi tháng 10-2020 bị ô nhiễm nên tạo điều kiện cho mầm bệnh tồn tại và phát triển.