Dự án nhà ở xã hội không còn hấp dẫn

Kết quả thống kê của Sở Xây dựng TP HCM cho thấy năm 2019, không có dự án nhà ở xã hội (NƠXH) nào được triển khai mà chỉ có 3 dự án NƠXH cũ với 2.281 căn hộ đã hoàn thành xây dựng.

Nguồn cung đang giảm dần

Dự án NƠXH Lê Thành Tân Kiên (huyện Bình Chánh) dù đã được phê duyệt triển khai 2.160 căn hộ dành cho người nghèo từ 5 năm trước nhưng đến nay vẫn không thể khởi công, dù mặt bằng đã đền bù giải tỏa đầy đủ. Lý do là thủ tục hành chính đang gặp nhiều khó khăn, cụ thể nếu làm NƠXH thì được phép xây 15 tầng nhưng căn cứ vào hệ số sử dụng đất thì chỉ được 5 tầng. Rất nhiều lần chủ đầu tư gửi đơn nhờ các sở - ngành hướng dẫn thực hiện nhưng đơn vị nào cũng lúng túng và đưa ra giải pháp tiếp tục... chờ.

Dự án NƠXH Lê Thành Tân Kiên không phải là trường hợp ngoại lệ. Hiện nay, hơn 5 dự án NƠXH nằm ở quận Bình Tân, Bình Chánh và quận 10 cũng đang rối rắm chỉ vì thủ tục cấp phép. Ngoài ra, rất nhiều dự án NƠXH đang triển khai liên tục lỗi hẹn với khách hàng, nguyên nhân xuất phát từ việc thay đổi về gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng và thiếu nguồn lực để tiếp tục thực hiện. Đơn cử, chung cư NƠXH ở số 35 Hồ Học Lãm (quận Bình Tân) đã lỗi hẹn với khách hàng 7 lần, kéo dài 2 năm. Nhiều khách hàng lo lắng nên liên tục làm việc với Quỹ Phát triển nhà ở TP HCM để đốc thúc bàn giao đúng hẹn.

Sở Xây dựng TP HCM cùng cơ quan chức năng kiểm tra công trình xây dựng NƠXH ở số 35 Hồ Học Lãm, quận Bình Tân

Ông Phan Trường Sơn, Trưởng Phòng Quản lý Phát triển nhà và thị trường bất động sản - Sở Xây dựng TP HCM, thừa nhận các dự án NƠXH ngày càng ít đi, trong năm 2019 chỉ 3 dự án hoàn thành và không có dự án mới nào triển khai. Trong khi đó, bình quân mỗi năm TP đón nhận 200.000 người đến sinh sống, học tập và hơn 470.000 hộ gia đình chưa có nhà ở.

"Nhu cầu sở hữu căn hộ để ổn định cuộc sống của người dân TP ngày càng lớn và bức thiết. Hồ sơ xin đăng ký mua căn hộ NƠXH ngày càng nhiều, trong khi nguồn cung giảm dần. Sở Xây dựng TP đang nghiên cứu giải quyết bài toán nhà ở và phối hợp với các sở - ngành để tháo bỏ rào cản thủ tục pháp lý" - ông Sơn nhấn mạnh.

Nguồn cung ít nên nhiều người có nhu cầu vẫn mãi mong ngóng. Anh Nguyễn Văn Tài, nhân viên một công ty nhà nước, cho biết đã 8 lần nộp hồ sơ đến các chủ đầu tư để xem xét duyệt được ưu đãi mua NƠXH. Thế nhưng, lần nào cũng vậy, sau khi tiếp nhận hồ sơ, chỉ trong thời gian ngắn họ đã trả lại vì lý do dự án không biết ngày khởi công.

Cần cơ chế ưu tiên

Ông Lê Hữu Nghĩa, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lê Thành, thừa nhận mỗi lần triển khai thành công một dự án NƠXH là như vừa vượt qua một "cuộc chiến" đầy khó khăn. Bởi hiện nay, các căn hộ có diện tích nhỏ thường bị vướng về chỉ tiêu dân số, chỉ tiêu quy hoạch nên việc cấp phép xây dựng gặp nhiều trở ngại.

"Làm ở trung tâm TP khó thành công dù quỹ đất rộng. Nhưng nếu đưa ra ngoại thành thì gặp khó khi quận - huyện cho rằng gia tăng áp lực dân số, hạ tầng không bảo đảm an sinh xã hội. Vì thế, làm kiểu nào cũng gặp khó" - ông Nghĩa nêu thực trạng.

Ngoài ra, theo ông Nghĩa, lợi nhuận cho nhà đầu tư khi làm dự án NƠXH bị khống chế khi yêu cầu chỉ lãi 10%-15%, từ đó ít doanh nghiệp mặn mà đầu tư. Trong khi đó, giá nhà trung bình ở TP HCM năm 2019 tăng khoảng 15%-20%, lợi nhuận các dự án nhà ở thương mại không bị hạn chế. Do vậy, số đông người có thu nhập trung bình, đặc biệt là các cặp vợ chồng trẻ, mới lập nghiệp khó tạo lập nhà ở hơn, giấc mơ có nhà ở ngày càng xa vời, dẫn đến cơn "khát" nhà giá rẻ ngày càng tăng.

Trong khi đó, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM, cho rằng gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng đã hỗ trợ thị trường bất động sản hồi phục, phát triển trở lại và giúp hơn 56.000 hộ gia đình tạo lập được nhà ở, trong đó khoảng 1/3 là NƠXH. Thế nhưng, gói tín dụng ưu đãi này đã kết thúc năm 2016. Về hướng dẫn cấp bù chênh lệch lãi suất thực hiện chính sách cho vay NƠXH gần như chưa thực hiện được trên thực tế. Thế nên, các chủ đầu tư dự án và người mua NƠXH phải vay thương mại với lãi suất 9%-10%/năm, dẫn tới giá NƠXH hiện nay có nơi lên đến 20 triệu đồng/m2 - tăng 33% so với năm 2016.

"Bên cạnh đó, các dự án NƠXH có quỹ đất do tư nhân tự tạo lập vẫn còn vướng nhiều thứ, làm nản lòng các nhà đầu tư tâm huyết" - ông Châu bày tỏ.

Ông Dư Phước Tân, Trưởng Phòng Nghiên cứu Quản lý đô thị - Viện Nghiên cứu Phát triển TP HCM, thừa nhận các điều kiện, thủ tục để làm NƠXH hiện khá phức tạp, không ban hành hướng dẫn chung để các doanh nghiệp căn cứ vào đó thực hiện. "Cần phải giảm thủ tục và có cơ chế ưu tiên. Như vậy mới khuyến khích các doanh nghiệp đẩy mạnh tham gia làm NƠXH" - ông Dư Phước Tân nhìn nhận.