Gỡ khó cho điện gió, điện mặt trời

Ngày 20-3, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tổ chức hội nghị với các chủ đầu tư dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp liên quan đến việc chuẩn bị đàm phán hợp đồng mua bán điện.

Băn khoăn về khung giá điện

Chủ trì hội nghị, ông Trần Đình Nhân, Tổng Giám đốc EVN, cho biết sẽ lắng nghe ý kiến từ đại diện các chủ đầu tư để sớm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp. Tại hội nghị, đại diện Công ty Mua bán điện (EPTC) đã trình bày, làm rõ các nội dung yêu cầu theo các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Công Thương và Cục Điều tiết Điện lực về việc chuẩn bị hồ sơ phục vụ đàm phán hợp đồng mua bán điện và giá điện.

Bà Nguyễn Thị Thanh Bình, Phó Tổng Giám đốc phụ trách lĩnh vực năng lượng của Tập đoàn T&T, cho biết nhóm 36 doanh nghiệp đầu tư điện gió, điện mặt trời (ĐMT) chuyển tiếp (dự án không vận hành thương mại kịp thời hạn để hưởng giá ưu đãi cố định trong 20 năm) đã có văn bản gửi Thủ tướng Phạm Minh Chính, kiến nghị khắc phục những bất cập trong cơ chế giá phát điện. Trong đó, các chủ đầu tư bày tỏ quan ngại về Quyết định số 21/QĐ-BCT, ngày 7-1-2023, của Bộ Công Thương ban hành khung giá điện nhà máy ĐMT, điện gió chuyển tiếp (Quyết định 21). Theo đó, giá trần dự án ĐMT chuyển tiếp là 1.185-1.508 đồng/kWh, tùy loại hình; điện gió 1.587-1.816 đồng/kWh, tùy loại hình. Mức giá trần này thấp hơn 20%-30% so với giá FIT ưu đãi 20 năm từng được đưa ra trước đây.

Theo bà Bình, nhiều nội dung trong quyết định chưa thực sự phù hợp về mặt pháp lý, về tính toán giá điện. Là đối tượng trực tiếp ảnh hưởng với Quyết định 21 nhưng các chủ đầu tư không được hỏi ý kiến trong quá trình xây dựng dự thảo quyết định này. 

"Do mức khung giá phát điện cho dự án chuyển tiếp tại Quyết định 21 được ban hành chưa phù hợp với Thông tư 15 và các văn bản có liên quan, nhà đầu tư kiến nghị Bộ Công Thương nghiên cứu và ban hành mức khung giá phát điện mới. Khung giá mới cần tuân thủ đầy đủ các thủ tục về đề xuất và ban hành khung giá phát điện. Đồng thời, cần thực hiện thuê đơn vị tư vấn độc lập tính khung giá phát điện và tuân thủ các yêu cầu về tham vấn với hội đồng tư vấn và Bộ Tài chính nhằm bảo đảm tính khách quan, minh bạch" - bà Nguyễn Thị Thanh Bình nói.

Tại hội nghị, ông Đỗ Văn Bình, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Năng lượng tái tạo Đại Dương, cho rằng các chính sách về phát triển năng lượng tái tạo chưa hoàn chỉnh. Trong khi đó, Bộ Công Thương chậm ban hành hướng dẫn về đàm phán giá điện để EVN và các chủ đầu tư làm cơ sở triển khai. Bên cạnh đề xuất ban hành mức khung giá phát điện mới cho các dự án chuyển tiếp, đại diện các chủ đầu tư dự án ĐMT, điện gió chuyển tiếp cũng kiến nghị cho phép huy động công suất các nhà máy đã hoàn tất xây dựng.

Theo đại diện các chủ đầu tư, trong thời gian chờ đợi chính sách mới, nhà đầu tư kiến nghị cho phép các dự án đã hoàn tất đầu tư xây dựng được đưa vào vận hành, ghi nhận sản lượng phát điện lên lưới và sẽ được thanh toán cho sản lượng điện này sau khi quá trình đàm phán giá điện theo khung giá mới đã hoàn tất.

Các nhà đầu tư điện gió, điện mặt trời mong muốn chính sách năng lượng tái tạo ổn định, hài hòa lợi ích đôi bên Ảnh: PHÚC NGUYÊN

Cơ chế khuyến khích không thể kéo dài

Các chủ đầu tư dự án năng lượng tái tạo cũng băn khoăn về Thông tư số 01/2023/TT-BCT, ngày 19-1-2023, của Bộ Công Thương về bãi bỏ một số quy định tại các Thông tư 02 và Thông tư 18 của Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định thực hiện phát triển dự án điện gió, ĐMT và hợp đồng mua bán điện mẫu (Thông tư 01). Theo đó, bãi bỏ thời hạn áp dụng giá mua điện trong thời hạn 20 năm; bãi bỏ điều khoản chuyển đổi tiền mua điện sang USD; bãi bỏ điều khoản bên mua điện có trách nhiệm mua toàn bộ sản lượng điện từ dự án điện gió nối lưới với giá mua điện tại điểm giao nhận điện.

Bà Nguyễn Thị Thanh Bình cho rằng Thông tư 01 được ban hành đã đưa ra các quy định áp dụng cho các dự án chuyển tiếp với nhiều hạn chế và bất lợi hơn so với chính sách trước đây. Trong khi đó, theo tinh thần của Nghị quyết 55-NQ/TW của Bộ Chính trị, các doanh nghiệp hiểu rằng Đảng và Nhà nước rất muốn xây dựng các chính sách đột phá để tạo điều kiện hỗ trợ và thúc đẩy phát triển năng lượng sạch, ưu tiên sử dụng năng lượng gió và mặt trời cho phát điện. "Chúng tôi kỳ vọng môi trường đầu tư, chính sách đầu tư ổn định. Cùng với đó, cơ chế mua bán điện, giá điện cần hợp lý với mức đầu tư mà doanh nghiệp đã bỏ ra" - bà Bình kiến nghị.

Trả lời băn khoăn trên, ông Phạm Nguyên Hùng, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương), cho biết cơ quan quản lý Nhà nước rất chia sẻ với khó khăn của các chủ đầu tư, đặc biệt trong giai đoạn dịch COVID-19, nhiều chủ đầu tư đã cố gắng triển khai dự án để hưởng ưu đãi giá FIT nhưng không kịp. Về cơ chế khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, ông Hùng cho rằng các cơ chế này chỉ áp dụng trong một khoảng thời gian nhất định để thu hút các nguồn lực đầu tư. Đến thời điểm thích hợp, các cơ chế khuyến khích này phải dừng lại, thay vào đó là các chính sách khác phù hợp thực tiễn hơn.

Mới đây, Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) cũng đã phản hồi các kiến nghị của 36 nhà đầu tư ĐMT, điện gió. Cục Điều tiết điện lực khẳng định việc dự thảo và ban hành Quyết định 21 hoàn toàn bảo đảm trình tự và thủ tục theo quy định. Bộ Công Thương cũng đã thành lập Hội đồng Tư vấn độc lập để lấy ý kiến về khung giá phát điện cho dự án chuyển tiếp với 9 thành viên là các chuyên gia có chuyên môn trong lĩnh vực điện, giá, tài chính, quản lý nhà nước về năng lượng.