Hàng ngàn ha ruộng bỏ không vì nắng hạn kỷ lục kéo dài

Đã 1 tháng trôi qua, nắng nóng kéo dài kỷ lục, mưa lớn không có khiến hàng ngàn ha lúa tại nhiều địa phương của tỉnh Thanh Hóa tới thời điểm này chưa có nước để cấy và có nguy cơ phải chuyển đổi cơ cấu cây trồng do sắp quá mùa vụ.

Cánh đồng rộng hơn 200 ha của xã Phú Nhuận, huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa có nguy cơ bỏ không vì không có nước gieo cấy

Xã Phú Nhuận, được xem là vựa lúa trọng điểm của huyện miền núi Như Thanh (Thanh Hóa). Như mọi năm, nếu qua xã Phú Nhuận thời điểm này sẽ thấy những cánh đồng lúa xanh mướt, chạy dài tít tắp. Thế nhưng, năm nay nắng hạn kéo dài, hồ đập trơ đáy khiến cho cả cánh đồng rộng hàng trăm ha của xã này không có nước để cấy, đối diện với một vụ mùa thất bát.

Dưới cái nắng như thiêu đốt, những tảng đất lật lên lổm chổm, bạc phếch, những gốc rạ của vụ trước còn sót lại cháy khô. Cả cánh đồng hơn 200 ha của xã Phú Nhuận hiện lên một màu xám xịt, không một giọt nước.

Là một trong những hộ gia đình có diện tích gieo cấy khoảng hơn 3 mẫu (1,5 ha), gia đình bà Bùi Thị Khánh (ngụ thôn Thanh Sơn, xã Phú Nhuận) đang đứng trước nguy cơ bỏ mùa vụ, bởi thời điểm này mạ của gia đình bà đã quá lứa, không thể gieo cấy được nữa, trong khi ruộng đồng vẫn không có một giọt nước. "Nhà có 3 mẫu, trong đó đa phần là thuê lại của các hộ khác trong xã. Đến thời điểm này mà trời không mưa thì coi như bỏ. Tất cả chỉ nhờ trời, bởi hồ Mậu Lâm, nguồn cung cấp nước chính cho xã Phú Nhuận, đã cạn nước"- bà Khánh nói.

Trưởng thôn Thanh Sơn Lê Văn Khánh cho biết đây là đợt nắng hạn lịch sử mà người dân địa phương đang phải đối mặt trong vòng 10 năm trở lại đây. "Cả thôn chúng tôi có hơn 50 ha nhưng hiện tại chưa cấy được thước nào cả, còn mạ đến thời điểm này cũng cháy lá vì thiếu nước, đồng thời đã hết thời vụ. Sau 5 ngày nữa nếu không mưa coi như mạ hỏng, nếu có mưa thì chuyển sang phương án xạ. Tuy nhiên, phương án đó cũng không cao"- ông Khánh nói.

Chính quyền xã Mậu Lâm (huyện Như Thanh) đã phải dùng máy bơm để hút nước dưới đáy của hồ nhằm cứu những thửa ruộng đã gieo cấy đang thiếu nước

Cũng theo ông Khánh, trước đây hồ Mậu Lâm hạn hán kéo dài vẫn có nước, thế nhưng hiện nay hồ đã bị bồi lắng nhiều, bên cạnh đó một công ty thực hiện việc nạo vét khe suối Ông Ai phía thượng nguồn (là nơi cung nguồn nước chính xuống hồ) đã cho chặn dòng, thực hiện hút cát khiến nước không thể xuống hồ. Chúng tôi đã phản ánh rất nhiều việc này trong các cuộc tiếp xúc cử tri nhưng vẫn không thấu"- ông Khánh bức xúc.

Thực tế tại hồ Mậu Lâm (con đập cung cấp nước cho 2 xã Mậu Lâm, Phú Nhuận) gần như trơ đáy, trong lòng hồ chỉ còn một số lượng nước rất ít dưới đáy hồ. Dưới lòng hồ, 2 chiếc máy bơm đang thay nhau hoạt động hết công suất để cố gắng vớt vát những cánh đồng lúa mới cấy đang thiếu nước trầm trọng.

Báo cáo của UBND xã Phú Nhuận cho thấy, cả xã có hơn 385 ha đất trồng lúa nhưng mới chỉ gieo trồng được khoảng 40% diện tích. Số còn lại không thể gieo trồng vì thiếu nước. Nhiều cánh đồng đã được người dân làm đất sẵn nhưng đành bỏ không. Đáng chú ý, trong số diện tích lúa đã gieo cấy, nhiều nơi đang thiếu nước dưỡng cây nghiêm trọng.

Hồ Mậu Lâm cạn trơ đáy do nắng nóng kéo dài

Trao đổi với Báo Người Lao Động, ông Nguyễn Tiến Quý, Phó chủ tịch UBND xã Phú Nhuận, cho biết hồ chứa nước Mậu Lâm là nguồn cung cấp nước chính cho hai xã Mậu Lâm và Phú Nhuận tuy nhiên nước giờ cũng trơ đáy. Nước tưới không đủ cung cấp cho cánh đồng xã Mậu Lâm thế nên người dân xã Phú Nhuận đành chịu. "Tình hình nhận định tiếp tục nắng nóng nên diện tích còn lại không cấy được rồi. Xã đã có phương án, từ nay đến 15-7 trời có mưa thì cho dân bắc mạ sân và cho xạ với diện tích có nước kịp thời vụ. Còn diện tích không cấy được chúng tôi chuyển đổi sang cây trồng khác"- Phó chủ tịch xã Phú Nhuận nói.

Theo báo cáo đến ngày 9-7, huyện Như Thanh có khoảng 600 ha diện tích đất chưa thể gieo cấy do khô hạn, thiếu nước. Toàn huyện này có 113 hồ, đập chứa nước quản lý theo quyết định của tỉnh nhưng đến hiện tại 86 hồ, đập nằm dưới mực nước chết.

Còn theo ông Vũ Quang Trung, Chi cục phó Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở NN-PTNT tỉnh Thanh Hóa), đến thời điểm này toàn tỉnh đã gieo cấy được hơn 11.300 ha lúa. Hiện vẫn còn khoảng gần 5.000 ha chưa thể gieo cấy được vì khô hạn, thiếu nước. Một số huyện bị hạn nặng, thiếu nước gieo cấy là: Như Thanh, Quan Sơn (558 ha), Quan Hóa (500 ha)...

Mạ đã quá thời vụ gieo cấy

Trước tình trạng nắng nóng kéo dài, Sở NN-PTNT tỉnh Thanh Hóa đã có văn bản chỉ đạo các địa phương tận dụng tối đa nguồn nước ở một số nơi có mưa để gieo cấy đúng thời vụ, chăm sóc lúa đã gieo cấy để đảm bảo diện tích. Ngoài ra Sở cũng khuyến cáo bà con sau 10-7 nếu diện tích nào chưa gieo cấy được thì chuyển đổi sang trồng một số loại cây ngắn ngày làm thức ăn chăn nuôi, hoặc trồng rau quả thời vụ.