Hoàn tất đề án thí điểm quản trật tự xây dựng

Vi phạm trật tự xây dựng không có điểm dừng ở một số địa phương trên địa bàn TP HCM là vấn đề "nóng" tại kỳ họp thứ 15 HĐND TP HCM khóa IX vừa diễn ra. Một trong những nguyên nhân được các đại biểu chỉ ra là mặc dù năm 2013, UBND TP đã ban hành Quyết định 58 về quy chế phối hợp quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn TP nhưng có những nội dung chưa phù hợp với quy định hiện hành khiến công tác phối hợp bất cập, lúng túng.

"Nhìn qua ngó lại", vi phạm hoành hành

Thực tế cho thấy qua gần 6 năm đưa lực lượng thanh tra xây dựng ở các quận - huyện về Thanh tra Sở Xây dựng TP thì cả Sở Xây dựng và địa phương có cùng nhận xét là bộc lộ nhiều bất cập, khiến tình trạng vi phạm xây dựng vẫn phức tạp, kéo dài.

Theo Sở Xây dựng TP, hiện biên chế lực lượng Thanh tra Sở Xây dựng là 1.030 người, được bố trí tại 24 đội thanh tra địa bàn ở các quận - huyện. Điều này dẫn đến công tác nắm bắt tư tưởng, quản lý, giáo dục công chức chưa kịp thời. Các trường hợp vi phạm đạo đức công vụ, quy tắc ứng xử, nội quy dẫn đến phải phê bình, kiểm điểm, thậm chí là kỷ luật buộc thôi việc xảy ra nhiều. Mặt khác, các đội thanh tra địa bàn chỉ thực hiện việc kiểm tra, giám sát sau cấp phép xây dựng chứ chưa thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành theo quy định. Chưa kể, các địa phương cũng phản ánh mặc dù tổ chức bộ máy của Thanh tra Sở Xây dựng đã thống nhất về mặt chính quyền nhưng các chi bộ và đoàn thể chính trị của đội thanh tra địa bàn vẫn sinh hoạt tại địa phương nên chưa tạo được sự đồng bộ, thống nhất cao trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành đối với thanh tra địa bàn.

Việc sắp xếp lại lực lượng chức năng hy vọng sẽ kéo giảm tình trạng xây dựng không phép, sai phép - Ảnh: LÊ PHONG

Phó Chủ tịch UBND TP Võ Văn Hoan cũng thừa nhận trong nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng "bùng nổ" xây dựng trái phép do việc "nhìn qua ngó lại" giữa các lực lượng dẫn đến chậm phát hiện sai phạm. Thậm chí, khi phát hiện sai phạm lại không kịp thời xử lý. Cụ thể, ông Hoan nói trong quá trình phối hợp, có những nguyên tắc triển khai chưa tới nơi tới chốn. Ví dụ, nguyên tắc phối hợp phải phát hiện kịp thời nhưng phát hiện lúc nào cũng chậm hơn, đặc biệt ở địa bàn xa. Nhiều khi đi qua không biết công trình do TP hay địa phương cấp phép. Đây là lỗ hổng trong cơ chế phối hợp. Ngoài ra, phát hiện rồi nhưng xử lý chưa tới nơi tới chốn vì cơ chế vận hành xử lý vi phạm hành chính về trật tự xây dựng đòi hỏi phải có biên bản, phải có xử phạt và có chế tài. Nếu trong phạm vi chức năng của một địa phương thì dễ chứ ở sở, ngành phải phối hợp sẽ rất chậm, mà chậm một ngày thì tình hình diễn biến khác hẳn.

Khẩn trương khắc phục

Trước những hạn chế trên, Giám đốc Sở Xây dựng Lê Hòa Bình cho biết đã báo cáo UBND TP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép thành lập thí điểm đội quản lý trật tự xây dựng đô thị trên cơ sở sáp nhập các đội thanh tra địa bàn thuộc Thanh tra Sở Xây dựng và đội quản lý trật tự đô thị ở các quận - huyện.

Theo ông Bình, sở đã hoàn tất đề án thí điểm và báo cáo với Thường trực UBND TP. "Trong tháng này, Sở Xây dựng xin làm việc với Chủ tịch UBND TP để báo cáo cho Ban Thường vụ Thành ủy" - ông Bình cho hay. Theo Luật Chính quyền địa phương, trong bộ máy quận - huyện không có đơn vị đội quản lý trật tự đô thị nên để chủ động hơn trong việc chuyển đội thanh tra xây dựng địa bàn thành đội trật tự xây dựng trực thuộc UBND quận - huyện phải xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ. Nếu được sự chấp thuận của Thủ tướng thì trong quý III sẽ triển khai được.

Ông Bình cho biết thêm sở sẽ xây dựng lại quy chế làm việc của đội thanh tra xây dựng địa bàn và quy chế phối hợp của thanh tra sở. Riêng về Quyết định 58, ông Bình nhận thấy thực tiễn đã xảy ra nhiều bất cập. Do đó, Sở Xây dựng đang hoàn tất dự thảo để trình UBND TP xem xét, lấy ý kiến các sở, ban, ngành để điều chỉnh quyết định này.

Địa phương đang rất cần

Việc chuyển lực lượng thanh tra xây dựng về quận - huyện được lãnh đạo các địa phương kỳ vọng sẽ giải quyết được những bất cập, thêm lực lượng xử lý nhanh, dứt điểm các vi phạm về trật tự xây dựng, nhất là công trình sai phép, không phép. Phó Chủ tịch UBND quận Gò Vấp Nguyễn Hữu Nghĩa nhìn nhận việc thanh tra xây dựng về địa bàn sẽ giúp công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn tốt hơn, công tác phối hợp sẽ thuận lợi hơn.

Còn ông Nguyễn Gia Thái Bình, Phó Chủ tịch UBND quận Bình Tân, cho biết địa phương có diện tích rộng, dân nhập cư nhiều và tốc độ đô thị hóa chóng mặt, công tác xử lý trật tự xây dựng theo đó gặp nhiều khó khăn. "Lâu nay, địa phương rất mong chờ lực lượng thanh tra xây dựng về quận để có thể phân bổ về phường. Việc này giúp công tác phối hợp, thẩm quyền xử lý không còn nhiêu khê. Hiện nay, khi thấy công trình sai phép, lực lượng thanh tra kiểm tra, sau đó giao lại cho phường cưỡng chế, xử lý. Nhiều đầu mối khiến thủ tục hành chính phức tạp" - ông Bình nêu.

Trong khi đó, đại diện UBND huyện Bình Chánh khẳng định giao cho địa phương giúp tăng cường công tác chuyên môn và có thêm nhân sự để quản lý trật tự xây dựng. Lâu nay, công trình không phép thuộc trách nhiệm của UBND cấp xã, sai phép thuộc thẩm quyền thanh tra xây dựng cấp quận; cấp phép, thẩm định do phòng đô thị huyện. Nhiều đầu mối dẫn đến trách nhiệm không rõ ràng, không phân định được ai. Vì vậy, việc chuyển lực lượng về địa phương sẽ góp phần nâng cao trách nhiệm. Ngoài ra, Bình Chánh là nơi có địa bàn rộng, các đối tượng "cò" đất và chủ thầu xây dựng rất tinh ranh. Vị này nhận định: "Có khi một công trình đã hoàn thành trong đêm, lực lượng quản lý trật tự xây dựng lâu nay luôn trong tình trạng thiếu người. Tăng cường sẽ giúp quán xuyến và mỗi cá nhân sẽ phải chịu một địa bàn cụ thể, từ đó kéo giảm tình trạng xây dựng không phép, sai phép".