Kết nối tư duy, gỡ nút thắt giao thông

Ngày 20-8, UBND TP HCM tổ chức hội thảo chuyên đề quy hoạch giao thông vận tải thành phố dưới sự chủ trì của Chủ tịch UBND thành phố Phan Văn Mãi. Tham dự hội thảo có lãnh đạo các bộ, ngành trung ương và các tỉnh lân cận; doanh nghiệp, chuyên gia, nhà khoa học.

Cần tư duy "làm kinh tế giao thông"

Phát biểu khai mạc hội thảo, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi thông tin quy hoạch giao thông của thành phố được phê duyệt năm 2013 đã góp phần phát triển giao thông, qua đó đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội thành phố. Tuy nhiên, sau thời gian thực hiện đã bộc lộ những bất cập rất lớn. "Đó là những điểm nghẽn, nút thắt không chỉ nhìn ở phạm vi của ngành giao thông mà còn là vấn đề phát triển kinh tế - xã hội thành phố; không chỉ của thành phố mà còn của khu vực, của vùng" - ông Phan Văn Mãi nhìn nhận.

Ông Phan Văn Mãi cho biết TP HCM đang rà soát các lĩnh vực để điều chỉnh quy hoạch chung, trong đó có lĩnh vực quan trọng là giao thông với quan điểm "giao thông đi trước, mở đường cho sự phát triển kinh tế - xã hội", từ đó mở mũi giao thông cho sự phát triển của thành phố và cả vùng Đông Nam Bộ, dẫn dắt sự phát triển chung của cả nước.

Để giải quyết các vấn đề khó khăn về vốn, mặt bằng mà thành phố gặp phải trong thời gian qua, ông Phan Văn Mãi cho rằng cần làm giao thông với tư duy "làm kinh tế giao thông chứ không đơn thuần là dự án giao thông". Đó là những vấn đề liên quan đến đất đai, việc giải quyết hài hòa quyền lợi của người dân, nhà đầu tư, nhà nước để đẩy nhanh các dự án giao thông.

Theo Giám đốc Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP HCM Trần Quang Lâm, thành phố phát triển giao thông phải gắn bó mật thiết với các tỉnh, thành lân cận. Để làm được cần có cơ chế đột phá thực hiện quy hoạch giao thông, như các đơn vị nghiên cứu phương thức đầu tư theo hình thức PPP đang áp dụng phổ biến trên thế giới... Bởi nếu trông chờ vào đầu tư công thì rất khó để hoàn thiện các dự án giao thông.

Xây dựng cơ chế thu hút vốn

Tại hội thảo, không chỉ góp ý về phát triển quy hoạch giao thông cần định hướng liên kết vùng, các đại biểu còn gợi mở cho TP HCM nhiều giải pháp kết nối các loại hình giao thông trong nội thành.

PGS-TS Vũ Anh Tuấn, Trường ĐH Việt Đức, nhận định quy hoạch giao thông cần quan tâm đến định hướng phát triển giao thông công cộng sức chở lớn (TOD) kết nối vào khu đô thị để người dân dễ dàng tiếp cận. Thế giới giải quyết các vấn đề giao thông bằng đô thị thông minh TOD. Theo ông, để nâng cao và bảo đảm công bằng trong tiếp cận TOD, trong công tác điều chỉnh quy hoạch chung, thành phố nên xem xét 2 vấn đề chiến lược. Một là nghiên cứu kéo dài các tuyến đường sắt đô thị và mở mới các tuyến ra vùng ven đô và khu vực giáp ranh với các tỉnh liền kề. Hai là nghiên cứu phân loại nhà ga và xác định chiến lược phát triển cho từng loại nhà ga theo khu trung tâm thành phố và các khu vực xa hơn. TP HCM cần tái phát triển các khu vực đô thị dọc tuyến đường sắt đô thị; chuyển đối phương thức đi lại phù hợp với đặc thù thành phố; phát triển nhà ga phức hợp, không gian ngầm tại nhà ga...

Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi trao đổi với các đại biểu tại hội thảo

Đại diện Hội Cầu đường cảng thành phố cho rằng cần xây dựng một hệ thống giao thông tích hợp cho Vùng TP HCM. Đây là việc làm rất cần thiết và cấp bách trong hoàn cảnh hiện nay khi hệ thống GTVT bằng đường bộ trong vùng đã và sẽ quá tải trầm trọng. Hệ thống giao thông tích hợp vùng dựa trên nền tảng hệ thống đường sắt để nối kết và tích hợp các nhu cầu đi lại của người dân và trung chuyển hàng hóa trong vùng, giữa các điểm, đầu mối giao thông các đô thị vùng.

Trong khi đó, góp ý cho thành phố, Viện Chiến lược và Phát triển GTVT - Bộ GTVT gợi mở thành phố nên tập trung đầu tư phát triển GTVT thủy nội địa. Còn Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn cho rằng TP HCM cần nghiên cứu, đề xuất hình thành các chính sách đột phá trong phát triển hệ thống giao thông. Theo đó, thành phố có thể lập tổ nghiên cứu nhằm xây dựng cơ chế, chính sách để đa dạng, thu hút thêm các nguồn vốn xã hội hóa. Theo ông, hiện trong nghiên cứu quy hoạch tổng thể, giao thông TP HCM và Đông Nam Bộ cơ bản không thay đổi "hệ thống khung". Tuy nhiên, trong phát triển mạng lưới giao thông nội đô và liên kết vùng, thành phố cần hướng đến xây dựng bền vững, đặc biệt phải gắn kết với đô thị để tránh tình trạng dự án bất động sản đi trước, hạ tầng theo sau.

Cùng ngồi lại với nhau

Kết luận hội thảo, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi trân trọng cảm ơn các ý kiến phát biểu và đề nghị Sở GTVT chủ trì, tổng hợp và phối hợp các sở, ngành để cập nhật những điểm hợp lý vào quy hoạch chung thành phố. Chủ tịch UBND thành phố cũng mong muốn các địa phương trong vùng tiếp tục có ý kiến bởi giao thông TP HCM phải mang tính kết nối. Theo ông Phan Văn Mãi, các ban, ngành không chỉ bàn những công trình giao thông mà phải mở rộng hơn về cơ chế, mô hình để triển khai. "Thời gian qua, chưa đạt được mục tiêu quy hoạch, chỉ đạt được tỉ lệ rất thấp là do hạn chế chủ yếu về nguồn vốn. Nếu chúng ta không nghiên cứu những cơ chế, mô hình thì thời gian tới sẽ không dám đưa ra mục tiêu cao, không dám triển khai những mô hình có tính chất đột phá" - ông Phan Văn Mãi chỉ rõ.

Chủ tịch UBND TP HCM bày tỏ thành phố rất cần sự hỗ trợ của các cơ quan, bộ, ngành trung ương và các địa phương. "Muốn kết nối giao thông thông suốt thì chúng ta phải kết nối trong tư duy, suy nghĩ, tình cảm; nếu chỗ này nghẽn thì giao thông cũng không kết nối được. Trên tinh thần đó, TP HCM sẽ nỗ lực, cố gắng làm tốt hơn nữa những việc đã làm tốt. Việc gì chưa làm tốt thì cùng ngồi lại với nhau, cầu thị để giải quyết" - ông Phan Văn Mãi nhấn mạnh.