Không siết "xe tự lái", họa còn dài

Vụ tai nạn nghiêm trọng ôtô Mercedes tông xe máy trên đường Hồng Hà (quận Phú Nhuận, TP HCM) hôm 30-1 (mùng 6 Tết) khiến 2 người thương vong, tài xế ôtô được xác định đã sử dụng giấy tờ giả để thuê xe.

Dễ dàng thuê ôtô

Người điều khiển chiếc Mercedes gây tai nạn khiến một tài xế GrabBike tử vong, nữ tiếp viên hàng không chấn thương nặng, là Nguyễn Trần Hoàng Phong (32 tuổi, ngụ quận Gò Vấp, TP HCM). Phong dùng giấy tờ giả để thuê chiếc ôtô nêu trên rồi gây ra vụ tai nạn và đối tượng này cũng được xác định dương tính với ma túy. Đáng chú ý, chiếc xe mà Phong thuê thông qua một trung gian, không phải trực tiếp từ người sở hữu. Trường hợp này cho thấy dịch vụ cho thuê đang bộc lộ nhiều vấn đề, người cho thuê khó kiểm soát.

Trên hàng loạt website quảng cáo cho thuê xe tự lái ở TP HCM đều đưa ra điều kiện thuê xe khá dễ dàng, không ràng buộc nhiều nhằm thu hút khách

Trong khi đó, dịch vụ cho thuê xe tự lái hiện đang có nhu cầu rất lớn, đặc biệt là các dịp lễ, Tết bởi điều kiện thuê dễ dàng, giá cả vừa phải nên ngày càng nhiều người lựa chọn. Chỉ cần gõ từ khóa "thuê xe tự lái tại TP HCM" trên Google là có hàng ngàn kết quả cung cấp các địa chỉ cho người có nhu cầu đến thuê. Trên nhiều website, các thủ tục cho thuê ôtô tự lái rất đơn giản, giá thuê cũng được công bố cụ thể. Một số trang web giới thiệu giá thuê khá rẻ như đối với các loại xe thông dụng Chevrolet, Ford, Toyota..., mức giá theo ngày từ khoảng 600.000 đồng đến 1,2 triệu đồng. Còn đối với những dòng xe sang hơn như Mercedes, BMW..., giá tất nhiên cao hơn. Nhiều cơ sở áp mức giá theo giờ, từ khoảng 1,2 triệu đồng đến 1,5 triệu đồng/2 giờ - 20 km.

Trong khi đó, tại khu vực trung tâm, cũng có hàng trăm điểm cho thuê ôtô, xe máy nằm ở khu phố Tây quận 1 như đường Bùi Viện, Đỗ Quang Đẩu, Đề Thám, Phạm Ngũ Lão... Các điểm này không chỉ cho thuê xe đi trong TP mà còn cho thuê đi du lịch dài ngày tới các tỉnh khác và các thủ tục cho thuê cũng khá đơn giản.

Anh Nguyễn Văn Hùng (ngụ quận 3), cho biết anh thường xuyên thuê ôtô con vào các dịp lễ, Tết chở cả gia đình đi chơi do giá rẻ, thủ tục dễ dãi và có thể chủ động khi đi lại. Tại nhiều địa điểm cho thuê lớn, yêu cầu khách có hộ khẩu tại TP HCM, hóa đơn điện, nước thời gian gần nhất cùng CMND và giấy phép lái xe. Tuy nhiên, một số cơ sở lại yêu cầu rất sơ sài, chỉ cần giấy phép lái xe và CMND, hộ khẩu không cần công chứng, sau đó thỏa thuận ký hợp đồng là có thể nhận xe.

"Phía cho thuê hầu như chỉ quan tâm đến những ràng buộc về tài sản, miễn sao khi xe hư hỏng, bị sự cố..., khách phải chịu đền bù, còn xe được phó mặc cho người thuê. Thậm chí, nhiều trường hợp thuê xe chỉ thông qua người quen giới thiệu, các thủ tục để nhận xe làm qua loa" - anh Hùng nói thêm.

Rối từ giao thông đến an ninh trật tự

Theo anh Phạm Văn Chiến (ngụ quận Gò Vấp, TP HCM), hiện không có quy chuẩn nào trong việc thuê xe bởi mỗi nơi sẽ có những ràng buộc, cam kết riêng. Phía cho thuê đặt ra hợp đồng rồi giao tài sản cho người thuê với các yêu cầu bảo đảm lợi nhuận, còn việc kiểm soát người thuê sử dụng vào mục đích gì, có cho thuê lại hay không cũng... mù mờ. Ngược lại, với người thuê, nếu không cẩn trọng trong các thủ tục cũng như xem xét kỹ tình trạng xe muốn thuê cũng dễ rơi vào tình trạng phương tiện không bảo đảm, nguy cơ xảy ra tai nạn hoặc khi hư hỏng phải chịu các chi phí.

Vậy nhưng, những vấn đề trên lại không hề được cơ quan chức năng kiểm soát.

Tình trạng dễ dãi cho thuê và thuê xe tự lái hiện nay dẫn đến nhiều vụ việc có hậu quả tại hại như thuê xe rồi mang đi cầm cố hoặc gây tai nạn do tài xế lái xe bất cẩn. Ngoài vụ tai nạn nghiêm trọng trên đường Hồng Hà rạng sáng mùng 6 Tết, có thể điểm lại nhiều vụ việc tương tự. Như tại Nghệ An vào tháng 10-2019, một thanh niên 19 tuổi, không bằng lái nhờ người thuê ôtô rồi gây tai nạn chết người, sau đó bỏ trốn. Thanh niên này tên Nguyễn Văn Trình (ngụ huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An), sau khi nhờ người thuê ôtô, khi điều khiển xe, Trình đã tông trúng một phụ nữ trung niên đang dừng đèn đỏ khiến nạn nhân tử vong.

Cũng do các điều kiện để thuê xe khá đơn giản nên dẫn tới hàng loạt vụ lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Đơn cử như tại TP HCM hồi năm 2018, nhận thấy các điều kiện thuê xe tự lái khá dễ dàng khi chỉ cần CMND, hộ khẩu công chứng là được, Nguyễn Minh Thắng (SN 1989, ngụ quận 11) thuê 7 ôtô và mua giấy tờ giả mang đi cầm cố trót lọt với số tiền từ 250 - 450 triệu đồng mỗi chiếc. Một trường hợp khác là Nguyễn Đức Tiến (SN 1984, ngụ quận 12), lừa đảo chiếm đoạt tài sản của hàng loạt nạn nhân qua hình thức kinh doanh cho thuê xe tự lái. Sau khi Cơ quan CSĐT Công an TP HCM hoàn tất kết luận điều tra, đề nghị truy tố vào năm 2019, Nguyễn Đức Tiến đã lừa đảo nhiều tỉ đồng từ các nạn nhân.

Thời gian qua, nhiều vụ bị lừa đảo khi cho thuê xe tự lái đã được khởi tố, xét xử, Công an TP HCM và VKSND TP HCM cũng nhiều lần cảnh báo phương thức, thủ đoạn lừa đảo nhưng nhiều chủ xe vẫn bị các đối tượng thuê xe chiếm đoạt tài sản giá trị lớn. Theo VKSND TP HCM, phương thức và thủ đoạn của các nhóm lừa đảo rất tinh vi, hoạt động có tổ chức, phân công nhiệm vụ cụ thể và sử dụng CMND giả, sau khi chiếm đoạt được tài sản thì bỏ trốn, gây khó khăn cho công tác điều tra. 

Vụ tai nạn kinh hoàng

Sáng 4-2, Nguyễn Trần Hoàng Phong đã được cơ quan chức năng đưa tới hiện trường cùng 2 phương tiện liên quan để thực nghiệm lại vụ tai nạn. Theo một số bảo vệ tại nhà hàng trước hiện trường vụ tai nạn, Phong biểu hiện bình thường, hợp tác với cơ quan công an khi thực hiện các công tác thực nghiệm. Chiếc xe sang Mercedes sau vụ tai nạn bẹp dúm phần đầu, hư hỏng nặng, trong khi xe máy của nạn nhân bị tông nát, như một đống sắt vụn. Trên mặt đường còn nhiều vết cày xới khi chiếc ôtô lao vào các nạn nhân.

Kinh hoàng hơn, đoạn đường xảy ra vụ tai nạn là một khúc cua nhưng qua hình ảnh từ camera hành trình của xe Mercedes cho thấy thời điểm xảy ra vụ tông, ôtô chạy với tốc độ 84 km/giờ rồi đâm thẳng vào tài xế GrabBike đang chở nữ tiếp viên hàng không lưu thông hướng ngược lại.

Sau khi tông các nạn nhân, Phong cùng những người trên xe rời hiện trường. Tài xế GrabBike Lê Mạnh T. (65 tuổi, ngụ quận Phú Nhuận), dù được đưa đi cấp cứu sau đó nhưng đã tử vong. Riêng chị Nguyễn Thị Bích H. (30 tuổi, nữ tiếp viên hàng không), hiện vẫn đang được điều trị tại bệnh viện. Phong đến cơ quan công an trình diện hôm 1-2 và kết quả xét nghiệm máu cho thấy người này dương tính với ma túy, hiện đang bị tạm giữ để tiếp tục điều tra.

Cơ quan chức năng thực nghiệm hiện trường vụ xe Mercedes tông thiệt mạng tài xế GrabBike, còn nữ tiếp viên hàng không chấn thương nặng