KỲ TÍCH CỨU SỐNG PHI CÔNG NGƯỜI ANH (*): Bác sĩ "đi xiếc trên dây"

Sau hơn 1 tháng viên phi công người Anh mắc Covid-19 (bệnh nhân 91) chuyển từ Bệnh viện (BV) Bệnh nhiệt đới TP HCM sang BV Chợ Rẫy, các y - bác sĩ (BS) đã có thể thở phào nhẹ nhõm. Sức khỏe của bệnh nhân tiến triển ngoạn mục, có thể tập đi đứng, đánh răng, cười nói...

Những quyết định "cân não"

BS CKII Nguyễn Tri Thức, Giám đốc BV Chợ Rẫy, kể rằng trước khi đón bệnh nhân về điều trị, BV đã lên phương án xây dựng phòng cách ly đặc biệt, bảo đảm vô khuẩn cùng các phương án về vận chuyển, nhân sự, trang thiết bị...

Chiều 22-5, xe chuyên dụng của BV Chợ Rẫy sang BV Bệnh nhiệt đới đón bệnh nhân, kèm theo đó là chiếc máy ECMO (thiết bị tuần hoàn ngoài cơ thể) kè kè bên cạnh. Tình trạng bệnh nhân rất nặng, phụ thuộc vào máy thở và ECMO, phổi hồi phục khoảng 20%-30%. BV lập nhóm hội chẩn online 24/24 giờ. Khi bệnh nhân có bất kỳ dấu hiệu nào, nhóm lập tức được "kích hoạt" bất kể ngày đêm để đưa ra các phương án tối ưu.

Trong quá trình bệnh nhân bị phản ứng thuốc, các BS phải liên tục thay đổi liệu trình điều trị. Với 4-5 loại thuốc chưa từng được sử dụng tại Việt Nam, BV đặt mua từ nước ngoài, thời gian chờ đợi kéo dài đến 10 ngày. Chưa kể màng ECMO đông cứng liên tục, phải thay màng lọc, mà mỗi lần thay không phải dễ dàng. Bệnh nhân có thể ngưng tim bất kỳ lúc nào nên các BS phải theo dõi kỹ từng nhịp thở.

Từ chỗ phổi đông đặc chỉ còn 10%, đến nay, bệnh nhân phi công người Anh đã cai máy thở hoàn toàn (Ảnh do Bệnh viện Chợ Rẫy cung cấp)

Với ê-kíp điều trị, có rất nhiều thời khắc quan trọng quyết định sự sinh tồn của bệnh nhân. Đưa ra một quyết định để giữ được sự sống cho bệnh nhân trước lằn ranh sinh tử là lựa chọn đầy thách thức. Thầy thuốc nhân dân, PGS-TS-BS Phạm Thị Ngọc Thảo - Chủ nhiệm Bộ môn Hồi sức Cấp cứu Trường ĐH Y Dược, Phó Giám đốc BV Chợ Rẫy - trong buổi gặp gỡ báo chí ngày 22-6 đã ví những thời khắc ấy như người diễn viên đang đi trên dây. Chỉ khác rằng diễn viên rơi xuống khi đi trên dây sẽ bị thương, còn với ê-kíp điều trị thì chỉ cần BS tuột tay, bệnh nhân sẽ chết. Vì vậy, áp lực giữ lấy sự sống cho bệnh nhân không chỉ đơn thuần là giữ thăng bằng, khéo léo như diễn viên xiếc đi trên dây mà còn phải tỉnh táo để đưa ra những quyết định phù hợp ở từng thời điểm.

Sau 1 tuần điều trị, bệnh nhân đáp ứng thuốc, chức năng gan, thận, dinh dưỡng qua đường tiêu hóa, chức năng vận động tay chân dần phục hồi. Khi vừa tỉnh lại, những giọt nước mắt đầu tiên của viên phi công đã lăn dài sau chuỗi ngày hơn 3 tháng bên bờ vực sinh tử. Lúc bệnh nhân 91 mỉm cười sau khi cai ECMO là khoảnh khắc mà BS Nguyễn Tri Thức và các đồng nghiệp không thể nào quên.

Bệnh nhân từ tình trạng "ngàn cân treo sợi tóc" nay đã có thể ngồi dậy, cử động cơ thể theo y lệnh của BS. Tay có thể thực hiện được các động tác tinh tế như bấm bàn phím điện thoại, nhớ được tất cả mật khẩu điện thoại, máy tính bảng của mình.

5 cuộc hội chẩn đặc biệt

PGS Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Phó trưởng Tiểu ban điều trị, Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch Covid-19 - khẳng định sự hồi phục kỳ diệu của phi công người Anh không chỉ nhờ các biện pháp điều trị đúng từ y - BS, ứng dụng kỹ thuật ECMO mà còn nhờ nhiều cuộc hội chẩn trực tuyến giữa các chuyên gia đầu ngành từ 3 miền.

Hàng chục chuyên gia hàng đầu về hồi sức tích cực, hô hấp, truyền nhiễm, ghép tạng... của các BV: Bạch Mai, Việt Đức, Nhiệt đới trung ương, Trung ương Huế, Chợ Rẫy... đã tham gia 5 cuộc hội chẩn 3 miền đặc biệt để tìm phương pháp điều trị tốt nhất cho bệnh nhân 91. Ngoài ra, các cuộc hội chẩn chuyên môn cũng diễn ra nhiều ngày trong tuần. Thông tin về sức khỏe phi công người Anh được cập nhật liên tục.

Từ những thông số được thông báo hằng ngày, thành viên tiểu ban điều trị đã nỗ lực điều chỉnh thuốc khi bệnh nhân nhiễm nấm và vi khuẩn khó điều trị. Các chuyên gia đã góp ý thay đổi kháng sinh và hiệu quả đã được chứng minh ngay sau đó. Bệnh nhân đã "sạch" vi khuẩn và ngưng được kháng sinh. Đơn cử như tại cuộc hội chẩn 3 miền diễn ra ngày 29-5, nhận thấy bệnh nhân 91 đã phản xạ tốt hơn, có thể xoay đầu khi nhận y lệnh, tiểu ban điều trị đã đề nghị các BS tập trung điều trị nhiễm trùng phổi và từng bước cai ECMO.

Tại đây, GS-TS Ngô Quý Châu, Chủ tịch Hội Hô hấp Việt Nam, đã đề nghị BV Chợ Rẫy xem xét sử dụng loại thuốc mới trong điều trị nấm cho bệnh nhân, đồng thời thay đổi bằng thuốc tiêm. Đặc biệt, bệnh nhân 91 cần được quan tâm đến dinh dưỡng để cải thiện cơ hô hấp, cơ hoành. Từ ý kiến của hội đồng chuyên môn, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn đã yêu cầu BV Chợ Rẫy điều trị nhiễm trùng phổi, thay thế thuốc điều trị chống nấm cho bệnh nhân.

Vui mừng trước sự hồi phục kỳ diệu của viên phi công người Anh, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến chia sẻ trên trang cá nhân: "Bệnh nhân 91 đã bước đầu bình phục. Điều kỳ diệu đã đến. Đó là kết quả của nền y học Việt Nam, ý chí quyết tâm của các thầy thuốc Việt Nam, lòng nhân hậu của con người Việt Nam". 

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 23-6

Kỳ tới: Ca bệnh nổi tiếng thế giới