Làm đường cao tốc: Hài hòa các vùng miền

Ngày 21-5, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp về chủ trương xây dựng đường cao tốc giai đoạn 2021-2025 và định hướng tới năm 2030 để chuẩn bị báo cáo các cấp có thẩm quyền về nội dung này.

Mạnh dạn kêu gọi và hỗ trợ doanh nghiệp

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết trong giai đoạn 2011-2020, cả nước đã đưa vào khai thác 1.163 km đường cao tốc. Mục tiêu phấn đấu tới năm 2025 là cả nước có 3.171 km; đến năm 2030, cả nước có khoảng 5.000 km đường cao tốc.

Các đại biểu tham dự cuộc họp đề nghị đẩy mạnh nghiên cứu, tổng kết một số mô hình, cách làm hiệu quả để phát triển đường cao tốc mà các địa phương đã triển khai. Trong đó, ví dụ nổi bật nhất được các đại biểu nêu ra là tỉnh Quảng Ninh.

Trong thời gian ngắn, Quảng Ninh đã kêu gọi đầu tư được nhiều dự án theo phương thức PPP trên nhiều lĩnh vực, trong đó có kết cấu hạ tầng giao thông với mô hình địa phương chủ động quản lý và thực hiện. Về kêu gọi đầu tư đường cao tốc, Quảng Ninh đã mạnh dạn áp dụng nhiều cơ chế mới như: hỗ trợ toàn bộ chi phí giải phóng mặt bằng, linh hoạt trong phân chia dự án thành phần, xen giữa các đoạn đầu tư công với các đoạn đầu tư PPP, tạo sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư và khả thi cho phương án tài chính dự án.

Tỉnh Quảng Ninh cũng quy hoạch và phát triển quỹ đất dọc đường cao tốc; tạo điều kiện cho các nhà đầu tư khai thác vật liệu phục vụ thi công xây dựng với thời gian ngắn, kiểm soát giá thị trường ổn định. Cả hệ thống chính trị của tỉnh vào cuộc kêu gọi, vận động nhân dân nhường đất, nhường nhà, nhờ đó đã giải quyết tốt khâu khó khăn nhất trong thực hiện dự án. Tỉnh luôn quyết liệt trong chỉ đạo và cải cách các thủ tục hành chính, đem lại niềm tin lớn đối với các nhà đầu tư, đem lại thành công cho các dự án với hiệu quả "nhìn thấy, sờ thấy được".

Ngoài mô hình thành công tại Quảng Ninh, các đại biểu cũng biểu dương 2 tỉnh Lạng Sơn, Tiền Giang mạnh dạn đảm nhận vai trò cơ quan nhà nước có thẩm quyền, tổ chức thực hiện một số dự án đường cao tốc đem lại kết quả tốt, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Thủ tướng Phạm Minh Chính trao đổi với lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải bên lề cuộc họpẢnh: Nhật Bắc

Làm đường cao tốc theo hình thức PPP

Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ các ý kiến tại cuộc họp đều cơ bản thống nhất những quan điểm lớn về xây dựng các tuyến đường cao tốc trong giai đoạn tới. Cụ thể, phải hài hòa giữa các vùng miền nhưng tập trung cho những vùng động lực; không trông chờ, ỷ lại vào nguồn ngân sách nhà nước, huy động nguồn lực xã hội là chính, kể cả nguồn lực trong và ngoài nước; đổi mới tư duy quản lý, đẩy mạnh phân cấp, quy trách nhiệm rõ ràng cho các bộ, ngành, địa phương...

Từ đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Giao thông Vận tải tiếp thu các ý kiến, tiếp tục hoàn thiện dự thảo báo cáo về thực hiện xây dựng đường cao tốc giai đoạn 2021-2025 và định hướng tới năm 2030. Báo cáo phải đánh giá, làm rõ những kết quả đạt được trong 20 năm qua, nhất là trong 5 năm 2016-2020, những điểm chưa được, nguyên nhân chủ quan và khách quan, các công việc đang triển khai, các khó khăn, vướng mắc. Rút ra các bài học kinh nghiệm về lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, huy động nguồn lực và cơ chế chính sách.

Thủ tướng cho rằng quan điểm lãnh đạo, chỉ đạo phải đúng hướng, đúng trọng tâm. Việc tổ chức thực hiện phải huy động hệ thống chính trị và nhân dân vào cuộc. Cơ chế, chính sách phải bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo...

Về phương hướng giai đoạn 2021-2025 và tầm nhìn đến năm 2030, Thủ tướng yêu cầu phân tích cụ thể tình hình, làm rõ nhu cầu phát triển đường cao tốc, các điều kiện hiện nay, những thuận lợi (như đã có kinh nghiệm sau 20 năm làm đường cao tốc), những khó khăn (ngân sách nhà nước có hạn; các bộ, ngành địa phương vào cuộc chưa đồng đều, còn tâm lý trông chờ, ỷ lại). Từ đó, xác định các mục tiêu về số km đường cao tốc đạt được tới năm 2025 và 2030, trong đó tập trung cho đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông, vùng Nam Bộ, Tây Nguyên và các tuyến vành đai của Hà Nội, TP HCM; đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, tiết kiệm, chống tiêu cực, tham nhũng.

Người đứng đầu Chính phủ lưu ý trong giai đoạn phát triển mới, nhiệm vụ rất nặng, công việc rất nhiều, nhu cầu, mục tiêu rất cao nhưng nguồn lực và thời gian có hạn. "Do đó, phải đầu tư công sức nhiều hơn, "vắt óc suy nghĩ", chủ động hơn, sáng tạo hơn để tìm ra các giải pháp phù hợp, khả thi, hiệu quả; đặt lợi ích quốc, gia dân tộc lên trên hết, trước hết; chống cục bộ, lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm" - Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng nhắc lại quan điểm các dự án cao tốc phải triển khai theo hình thức PPP là chính, trên nguyên tắc hài hòa lợi ích giữa nhà nước, nhà đầu tư, người dân và chia sẻ rủi ro.