Nỗi lo tái định cư ở đại dự án Vân Phong

UBND tỉnh Khánh Hòa vừa ban hành quyết định phê duyệt Nhiệm vụ quy hoạch phân khu xây dựng (tỉ lệ 1/2.000) đối với 2 trong số 19 phân khu tại Khu Kinh tế (KKT) Vân Phong. Đây là tiền đề để thu hút dự án đầu tư vào KKT Vân Phong, đồng nghĩa nhiều khu dân cư hiện hữu sẽ phải di dời.

Khu tái định cư chưa... định cư

Trở lại khu tái định cư (KTĐC) Vĩnh Yên, xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa), chúng tôi chứng kiến cảnh đìu hiu, hoang phế sau hơn 13 năm người dân được TĐC để thực hiện dự án cảng trung chuyển Vân Phong. Trường học dù được xây mới, nhưng hằng ngày học sinh vẫn đi học bằng xe trung chuyển đưa từ thôn Đầm Môn, cách đó khoảng 8 km để đến học tập. Nhiều hộ dân trong KTĐC đã bỏ hoang nhà cửa hoặc đã sang nhượng cho người khác. Người dân ở đây bám biển kiếm sống nhưng khi lên KTĐC thì điều kiện sản xuất quá khó nên họ quay về nơi cũ để làm ăn.

Trong khi người dân còn chưa "mặn mà" đến ở tại KTĐC này thì thời gian gần đây Báo Người Lao Động lại nhận nhiều đơn thư phản ánh việc người dân bị dừng giao dịch quyền sử dụng đất, thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của hàng chục hộ dân tại KTĐC Vĩnh Yên.

Khu tái định cư Vĩnh Yên đưa vào sử dụng hơn 13 năm qua nhưng đến nay rất ít hộ dân sinh sống

Những hộ dân cho biết họ bị thu hồi đất phục vụ dự án đường nối Quốc lộ 1 về Đầm Môn và được TĐC tại Vĩnh Yên. Thế nhưng, khi TĐC xong, huyện Vạn Ninh lại có kết luận thanh tra cho rằng 54 hộ được hỗ trợ TĐC sai đối tượng. Sau đó, 32 hộ được tháo gỡ, còn 22 hộ vẫn bị tạm dừng giao dịch.

Theo người dân, đất của họ bị thu hồi do cha mẹ để lại nhưng chưa kịp thực hiện việc tách thửa, tách hộ, đến nay họ hoàn toàn đủ điều kiện TĐC nhưng việc hủy quyết định và thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã gây ra nhiều khó khăn cho người dân.

Tại KTĐC Ninh Thủy (xã Ninh Thọ, thị xã Ninh Hòa) tình trạng người dân không muốn vào ở vẫn đang diễn ra tương tự.

Những bất cập tại KTĐC đã được HĐND tỉnh Khánh Hòa nhiều lần đề cập, chất vấn. Thực tế, một số khu triển khai chưa được đồng bộ, chưa đáp ứng nhu cầu người dân về hạ tầng xã hội, về chuyển đổi nghề nghiệp, tạo công ăn việc làm.

Sẽ có hàng vạn người phải di dời

Theo Ban Quản lý KKT Vân Phong, để phục vụ các dự án giao thông và nhu cầu giải phóng mặt bằng cho các dự án phát triển kinh tế của 19 phân khu tại KKT này thì nhu cầu sử dụng đất sẽ rất lớn. Điều này đồng nghĩa nhu cầu TĐC cho người dân sẽ rất lớn, tăng gấp đôi đến năm 2050.

Cụ thể, tại khu vực Bắc Vân Phong (huyện Vạn Ninh) tổng số dân di dời để thực hiện các dự án tại các thôn Đầm Môn, Khải Lương, Ninh Tân, Ninh Đảo, Điệp Sơn, Tuần Lễ sẽ khoảng 9.000 dân với 2.500 hộ. Trong khi khả năng dung nạp ở KTĐC Vĩnh Yên 90 ha và khu TĐC Vạn Thắng 4 ha chỉ với khoảng 1.450 hộ. Trong khi đó, KTĐC Vĩnh Yên thực tế hiện chỉ xây dựng được 30 ha.

Do đó, Ban Quản lý KKT Vân Phong định hướng sẽ xây dựng mới KTĐC tại khu vực ven biển các xã Vạn Long, Vạn Thắng, quy mô mỗi khu khoảng 100 ha; mở rộng KTĐC Vĩnh Yên lên 150 ha. Các KTĐC phục vụ dự án xây dựng đường bộ cao tốc Vân Phong - Nha Trang, gồm: KTĐC Ninh Mã (xã Vạn Thọ) 9 ha; KTĐC đường 2/9 (xã Vạn Phước) 11 ha và KTĐC Láng Chu (xã Vạn Hưng) 40 ha.

Ở khu vực Nam Vân Phong (thị xã Ninh Hòa), việc di dời dân thực hiện các dự án ở xã Ninh Phước lên đến 6.800 dân (khoảng 1.700 hộ) và khoảng 2.500 hộ tại khu vực quy hoạch các khu công nghiệp. Như vậy, tổng số hộ dân ở đây lên đến khoảng 4.200 hộ, với hàng chục ngàn người dân phải di dời. Các KTĐC Ninh Thủy, Xóm Quán và Ngọc Sơn có diện tích khoảng 157 ha, trừ 500 hộ đã giao đất thì chỉ dung nạp được 2.800 hộ, nên nhu cầu tái định cư trước mắt khoảng 1.400 hộ.

Ban Quản lý KKT Vân Phong định hướng mở rộng và xây dựng mới Ninh Diêm 60 ha và KTĐC Ninh An 20 ha; mở rộng KTĐC Xóm Quán 15 ha. Ngoài ra, bố trí KTĐC phục vụ dự án xây dựng đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột tại tổ dân phố Hà Thanh, phường Ninh Đa với diện tích 10 ha.

Ông Trịnh Quốc Hồng, Trưởng Phòng Quản lý Quy hoạch và Xây dựng (Ban Quản lý KKT Vân Phong), cho biết trong tương lai, để phục vụ các dự án, chính quyền địa phương sẽ phải mở thêm nhiều KTĐC mới đáp ứng đủ nhu cầu.

Trong kỳ họp HĐND tỉnh mới đây, ông Nguyễn Tấn Tuân, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, đề nghị phải xây dựng khu đô thị TĐC, tránh trường hợp xây dựng không đồng bộ trong tổng thể quy hoạch; nhà đầu tư phải có chính sách hỗ trợ, bảo đảm quyền lợi của người dân phải di dời, bảo đảm thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.